Czym jest badanie FT3 i jaki jest jego koszt?

Badanie FT3, czyli badanie wolnej trójjodotyroniny, wykonywane jest przy podejrzeniu chorób tarczycy. Trójjodotyronina jest hormonem produkowanym przez gruczoł tarczowy, a więc oznaczając jego poziom, można sprawdzić, jak narząd ten funkcjonuje. O tym, czym dokładnie jest FT3, jakie są konsekwencje jego za wysokiego lub zbyt niskiego poziomu dla organizmu, kiedy należy wykonać badanie oraz jak interpretować wyniki, przeczytasz w poniższym artykule.

Czym są hormony?

Hormony to biologicznie aktywne substancje. Wpływają na wiele oddalonych od siebie narządów, regulując ich pracę. Mogą oddziaływać na metabolizm czy funkcjonowanie układu odpornościowego. Jedną z takich aktywnych biologicznie cząsteczek jest wolna trójjodotyronina (FT3), produkowana przez tarczycęLink otwiera się w nowej karcie i komórki obwodowe. To hormon o wielokierunkowym działaniu. Wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego, rozrodczego, nerwowego oraz pracę mięśnia sercowego. Reguluje też bilans wodny organizmu, metabolizm białek, tłuszczów, cukrów oraz pracę nerek.

Czym jest FT3?

FT3 to jeden z dwóch hormonów produkowanych przez komórki pęcherzykowe tarczycy. Oprócz niego tarczyca produkuje również drugi hormon o nazwie tyroksyna. Z niej w tkankach obwodowych w procesie konwersji powstaje trójjodotyronina (T3) poprzez enzymatyczne odłączenie cząsteczki jodu. Produkcja FT4Link otwiera się w nowej karcie jest kontrolowana przez hormon tyreotropowy (TSH), wydzielany przez przysadkę mózgową.

T3 występuje we krwi w postaci związanej z białkami osocza, przez co jest nieaktywna. Tylko niewielka pula hormonu występuje w postaci wolnej i wykazuje aktywny wpływ na organizm. Ta właśnie ilość oznaczana jest metodami laboratoryjnymi w celu oceny czynności gruczołu tarczowego.

Kiedy wskazane jest wykonanie badania FT3?

Objawy, które towarzyszą schorzeniom tarczycy, są mało specyficzne. Można je spotkać przy bardzo wielu chorobach. Osoby, u których rozwija się nadczynność lub niedoczynność tarczycy, bardzo długo lekceważą symptomy chorobowe, tłumacząc je zmęczeniem lub stresem. Z tego powodu choroby tarczycy rozpoznawane są stosunkowo późno.

Badanie FT3 jest jednym z pierwszych oznaczeń wykonywanych przy podejrzeniu chorób tarczycy. Oprócz niego zaleca się inne oznaczenia laboratoryjne, takie jak: badanie anty-TG, anty-TPO, TSH oraz FT4.

Objawami wskazującymi na niedoczynność tarczycy są m.in.:

• przewlekłe zmęczenie,

• senność,

• osłabienie,

• wzrost masy ciała,

• wypadanie włosów,

• sucha, blada skóra,

• zaparcia,

• obrzęk szyi i powiek,

• przewlekłe uczucie zimna,

• bóle stawowe,

• spowolnienie mowy,

• obniżenie nastroju.

Na nadczynność gruczołu tarczowego wskazują:

• częste biegunki,

• utrata masy ciała,

• drażliwość,

• problemy ze snem,

• nadmierna potliwość,

• przyśpieszenie akcji serca,

• zaburzenia cyklu menstruacyjnego u kobiet.

• Dowiedz się, jak objawiają się inne problemy hormonalneLink otwiera się w nowej karcie.

Badanie FT3 wykonywane jest również celem monitorowania skuteczności terapii stosowanej przy raku tarczycy, nadczynności tarczycy i tyreotoksykozie z innych przyczyn. Tyreotoksykoza, czyli podwyższenie stężenia hormonów tarczycy może w skrajnych przypadkach przyjąć postać przełomu tarczycowego - jest to stan zagrażający życiu, wymagający pilnego leczenia.

FT3 jest również oznaczane u noworodków jako test przesiewowy. Zachwianie poziomu hormonów tarczycyLink otwiera się w nowej karcie u niemowląt może skutkować ich niedorozwojem umysłowym.

• Dowiedz się, jak zdiagnozować profil tarczycowyLink otwiera się w nowej karcie.

Jak przygotować się do badania FT3?

Badanie FT3 wykonywane jest z próbki krwi żylnej, pobranej z żyły łokciowej. Pacjent do tego badania nie musi się specjalnie przygotowywać. Nie ma nawet wymogu, aby stawił się do laboratorium na czczo. Warto jednak sprawdzić, czy lekarz oprócz badania FT3 nie zlecił innych oznaczeń, które wymagają, aby pacjent przyszedł na badania na czczo. W miarę możliwości nie należy zażywać porannej dawki leków, a o stosowanych preparatach trzeba poinformować personel laboratorium.

W jaki sposób interpretować wynik FT3?

U zdrowych osób stężenie FT3 powinno mieścić się w zakresie 1,5–4,0 ng/ml.

Podwyższone FT3 wskazuje na nadczynność tarczycyLink otwiera się w nowej karcie w wyniku rozwoju np.: choroby Gravesa-Basedowa, zapalenia tarczycy, guza przysadki wydzielającego TSH, wczesnej fazy choroby HashimotoLink otwiera się w nowej karcie, raka gruczołu tarczowego. Do wzrostu FT3 może dochodzić u kobiet będących w ciąży oraz u pacjentów leczonych heparyną, tyroksyną oraz preparatami zawierającymi jod.

Stężenie FT3 poniżej normy wskazuje na niedoczynność tarczycy w wyniku rozwoju autoimmunologicznych chorób tarczycy, wrodzonych nieprawidłowości w syntezie hormonów, chorób przysadki mózgowej przebiegających z obniżeniem poziomu TSH. Do obniżenia FT3 dochodzi również u osób w trakcie radioterapii lub immunoterapii tarczycy oraz z niedoborem jodu.

Pomimo podanego zakresu referencyjnego na badaniu laboratoryjnym każdy wynik powinien być skonsultowany z lekarzem, który zna wcześniejsze wyniki oraz historię choroby pacjenta.

Które badania powinno się jeszcze wykonać przy diagnostyce chorób tarczycy?

Rzadko zdarza się, aby badania FT3 wykonywane było jako jedyne oznaczenie w diagnostyce i monitorowaniu leczenia chorób tarczycy. Poziom FT3 zwykle analizowany jest łącznie z badaniami anty-TPOLink otwiera się w nowej karcie, TSH, FT4 oraz anty-TG. Porównanie wszystkich oznaczonych parametrów pozwala na postawienie właściwej diagnozy. Czasami lekarz zleca wykonanie jeszcze innych oznaczeń, aby mieć pełen obraz stanu organizmu.

Ile kosztuje badanie FT3?

Oznaczenie FT3 jest refundowane ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia na podstawie skierowania wydanego przez lekarza rodzinnego z poradni lub lekarza w szpitalu. Pacjenci, którzy korzystali z prywatnej wizyty lekarskiej, za to oznaczenie będą musieli zapłacić. Lekarz w takiej sytuacji nie ma bowiem możliwości wystawić skierowania uprawniającego do bezpłatnego badania. Koszt oznaczenia FT3 wynosi około 20 zł.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. A. Dęmbińska-Kieć i in., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Podręcznik dla studentów medycyny, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010, s. 792–819.

2. A. Szczeklik, Interna Szczeklika. Mały podręcznik, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, s. 802–843.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.