Badania medyczne można podzielić na kilka różnych kategorii, np. w zależności od celu, metody wykonania oraz rodzaju analizowanych próbek. Pomagają one diagnozować, monitorować i leczyć choroby, dlatego zazwyczaj są wykonywane na zlecenie lekarza, a niektóre także przez niego przeprowadzane. Regularne badania w ramach profilaktyki zdrowotnej pozwalają na wczesne wykrywanie chorób.
Pamiętaj, że wyniki badań zawsze powinien interpretować specjalista w dziedzinie medycyny, najlepiej lekarz, który zlecił wykonanie tych badań.
Tematykę tej kategorii podzieliliśmy na trzy obszary: „Badania laboratoryjne”, „Badania obrazowe” i „Badania diagnostyczne”, żeby ułatwić Ci znalezienie informacji, których szukasz.
Badania medyczne można podzielić według różnych kryteriów. Biorąc pod uwagę cel, wyróżnia się:
badania profilaktyczne, które pomagają wykryć choroby na wczesnym etapie lub zapobiec ich rozwojowi, np. badanie poziomu cholesterolu, mammografia, cytologia, badanie prostaty, w tym również badania przesiewowe (screeningowe), które są stosowane na dużą skalę w określonych grupach ryzyka, aby wychwycić osoby potencjalnie chore, np. kolonoskopia u osób po 50. roku życia, badania genetyczne w kierunku nowotworów,
badania diagnostyczne, które są zlecane przez lekarza, gdy pojawiają się niepokojące objawy, aby ustalić przyczynę dolegliwości, np. RTG płuc, gastroskopia, rezonans magnetyczny, próby wątrobowe,
badania kontrolne, które mają na celu monitorowanie stanu zdrowia oraz skuteczności leczenia u osób już zdiagnozowanych, np. regularna morfologia krwi, EKG, kontrola poziomu glukozy u cukrzyków,
badania kwalifikacyjne, które wykonuje się przed zabiegami chirurgicznymi lub rozpoczęciem leczenia, aby sprawdzić, czy pacjent jest do nich odpowiednio przygotowany. Do tej grupy należą np. badania krwi przed operacją, testy alergiczne przed podaniem leków.
Ze względu na metodę wykonania badania można podzielić na fizykalne, laboratoryjne, obrazowe, endoskopowe, czynnościowe (funkcjonalne) oraz genetyczne.
Badania fizykalne to takie, które polegają na bezpośrednim badaniu pacjenta przez lekarza, który ocenia stan zdrowia za pomocą oględzin, dotyku, osłuchiwania lub opukiwania, np. badanie palpacyjne (dotykowe) brzucha, osłuchiwanie serca i płuc stetoskopem.
Badania laboratoryjne, jak sama nazwa wskazuje, są z kolei wykonywane w laboratorium. Polegają na analizie próbek biologicznych, w tym krwi, moczu, kału, wymazów czy fragmentów tkanek. Do tej grupy badań należą m.in. dobrze znane: morfologia, poziom cukru, badanie ogólne moczu, posiew moczu, testy na obecność pasożytów w kale czy krew utajoną. W tej grupie są również testy biochemiczne, które oceniają funkcje narządów (np. poziom enzymów, elektrolitów czy hormonów), oraz badania mikrobiologiczne, identyfikujące patogeny wywołujące infekcje. Ze względu na metodę wykonania do tej grupy należy też badanie histopatologiczne, czyli badanie fragmentów tkanek pod mikroskopem, które pozwala z kolei m.in. na ocenę, czy obserwowane zmiany są nowotworowe, czy nie.
Specjalnym rodzajem badań laboratoryjnych są badania genetyczne, które polegają na analizie DNA w celu wykrycia mutacji genetycznych związanych z ryzykiem rozwoju chorób dziedzicznych lub nowotworów. Mogą być również stosowane w diagnostyce prenatalnej. Próbką do badań jest najczęściej krew lub wymaz z jamy ustnej.
Badania obrazowe służą do uzyskania obrazu narządów wewnętrznych. Pozwalają na ocenę struktury i funkcji narządów oraz wykrywanie zmian patologicznych, takich jak guzy czy urazy. Do tej grupy zalicza się RTG (prześwietlenie rentgenowskie), USG (ultrasonografię), TK (tomografię komputerową) i MRI (rezonans magnetyczny), a także scyntygrafię.
Na bezpośrednie oglądanie wnętrza organizmu i wykrywanie ewentualnych zmian pozwalają natomiast badania endoskopowe, które są wykonywane za pomocą specjalnych narzędzi – endoskopów, wyposażonych w kamerę. Przykłady takich badań to: gastroskopia, kolonoskopia i bronchoskopia.
Ważną grupą badań służących do oceny funkcjonowania narządów i układów w organizmie są badania czynnościowe, takie jak EKG (służące do oceny pracy serca), spirometria (ocena wydolności płuc) czy badanie Holtera (monitorowanie pracy serca lub ciśnienia przez całą dobę).
Ze względu na rodzaj analizowanych próbek badania medyczne można natomiast podzielić na: badania krwi, moczu, kału, wymazów, biopsje oraz badania płynu owodniowego.
W tej kategorii znajdziesz szczegółowe opisy różnych badań medycznych, praktyczne porady, jak się do nich przygotować, oraz informacje o tym, czego można się spodziewać podczas ich wykonywania. Im więcej wiesz o badaniach, tym łatwiej możesz zadbać o swoje zdrowie i podejmować świadome decyzje dotyczące leczenia i profilaktyki.
Bronchoskopia jest badaniem dróg oddechowych, wykonywanym za pomocą cienkiego, giętkiego endoskopu. Od momentu opracowania tej procedury diagnostyczno-leczniczej minęło już ponad 55 lat, ale nadal pozostaje ona jedną z najważniejszych metod badania płuc. Jak wygląda przebieg bronchoskopii? Dowiedz się, jakie są wskazania do wykonania badania i jak się do niego przygotować.
