Choroby zakaźne są wywoływane przez wirusy, bakterie, grzyby lub pasożyty, które mogą przenosić się między ludźmi, zwierzętami lub poprzez kontakt z zanieczyszczonym środowiskiem. Należą do nich m.in. grypa, ospa wietrzna, odra, borelioza czy COVID-19. Wczesne rozpoznanie objawów i odpowiednia reakcja są konieczne dla skutecznego leczenia oraz zapobiegania powikłaniom.
W tej kategorii znajdziesz artykuły, które pomogą Ci zrozumieć, jak dochodzi do zakażeń, jakie objawy powinny Cię zaniepokoić oraz jakie są dostępne metody profilaktyki, w tym szczepienia. Dowiesz się również, jak wzmacniać odporność organizmu i jakie kroki podjąć w przypadku kontaktu z osobą zakażoną.
Wiedza na temat chorób zakaźnych jest niezwykle ważna, ponieważ pozwala chronić nie tylko siebie, lecz także swoich bliskich przed ryzykiem zakażenia. Zapoznaj się z naszymi artykułami, aby świadomie zadbać o zdrowie i skutecznie unikać infekcji.
Drobnoustroje mogą przenosić się na różne sposoby, a jednym z nich jest zakażenie bezpośrednie – na przykład przez dotyk, pocałunki lub podczas rozmowy, gdy w powietrzu unoszą się kropelki wydychane przez osobę chorą lub nosiciela (osobę zakażoną, u której nie wystąpiły objawy). Do tej grupy zalicza się także zakażenie drogą płciową oraz zakażenie wertykalne, czyli sytuację, w której drobnoustroje przenoszą się z matki na dziecko w czasie ciąży, porodu lub karmienia piersią.
Do zakażenia pośredniego dochodzi wtedy, gdy drobnoustroje dostają się do organizmu za pośrednictwem czegoś, co wcześniej miało z nimi kontakt – skażoną żywność, wodę albo przedmioty codziennego użytku. Może to być nawet ukąszenie przenoszącego patogeny owada, np. komara lub kleszcza, bądź ugryzienie przez szczura. Drobnoustroje potrafią znaleźć wiele sposobów, by się rozprzestrzeniać!
Choroby zakaźne można klasyfikować na podstawie różnych kryteriów. Jednym z nich jest wspomniany już rodzaj patogenu, który dzieli choroby na:
wirusowe,
bakteryjne,
grzybicze,
pasożytnicze.
Innym kryterium jest droga transmisji – niektóre zakażenia przenoszone są drogą kropelkową (np. grypa), inne drogą pokarmową (m.in. salmonelloza), a jeszcze inne poprzez bezpośredni kontakt lub wektory, takie jak owady czy gryzonie (np. malaria).
Choroby zakaźne można również klasyfikować według czasu ich trwania i przebiegu. Ostre charakteryzują się nagłym początkiem i krótkim czasem trwania (m.in. grypa), podczas gdy przewlekłe mogą trwać dłużej i mieć okresy zaostrzeń (np. HIV/AIDS).
Jako przykłady chorób bakteryjnych można wymienić:
gruźlicę, która atakuje głównie płuca, oraz zapalenie płuc, często spowodowane przez Streptococcus pneumoniae, objawiające się kaszlem i gorączką;
salmonellozę, czyli infekcję przewodu pokarmowego związaną z zatruciami pokarmowymi;
anginę paciorkowcową, która objawia się silnym bólem gardła.
W grupie zakaźnych chorób wirusowych są np.:
grypa, której główne symptomy to gorączka i bóle mięśni;
COVID-19, wywołany przez wirusa SARS-CoV-2, który może prowadzić do szerokiego zakresu objawów – od łagodnych aż po ciężkie;
ospa wietrzna, która charakteryzuje się wysypką oraz objawami grypopodobnymi;
wirusowe zapalenie wątroby typu A, przenoszone przez skażoną wodę lub żywność, charakteryzuje się objawami ze strony układu pokarmowego, symptomami grypopodobnymi i ogólnym osłabieniem, jak również żółtaczką i ciemnym zabarwieniem moczu.
Przykładową chorobą grzybiczą jest kandydoza, która może dotyczyć różnych części ciała. Jej objawy mogą różnić się w zależności od miejsca zakażenia. Przykładowo, o kandydozie jamy ustnej zwykle świadczą białe naloty m.in. na języku i podniebieniu, na kandydozę pochwy z kolei wskazują świąd i pieczenie w okolicy pochwy oraz serowata wydzielina o nieprzyjemnym zapachu.
Do chorób pasożytniczych należy natomiast malaria, wywoływana przez pasożyty z rodzaju Plasmodium i przenoszona przez komary. Objawia się gorączką i wystąpieniem anemii. Inna pasożytnicza choroba, toksoplazmoza, może powodować poważne powikłania u osób z osłabionym układem odpornościowym.
Dane o chorobach zakaźnych publikuje regularnie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy. Na stronie instytutu można przeczytać meldunki epidemiologiczne pojawiające się co 2 tygodnie, a także roczny biuletyn „Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce”. Dane są ogólnodostępne i może je sprawdzić każdy zainteresowany.
Przykładowo, w 2023 roku w Polsce było najwięcej potwierdzonych przypadków: rzeżączki (1209), szkarlatyny (1562), choroby wywołanej przez Streptococcus pyogenes (1884), kiły (2706), choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae (6435), wirusowego zapalenia wątroby (6606), boreliozy (24407) oraz zakażenia SARS-CoV-2 (336231).
Choroby zakaźne mają poważne konsekwencje dla zdrowia chorych oraz ich bliskich. Osoby dotknięte tego typu chorobą często doświadczają nie tylko objawów w trakcie trwania zakażenia, lecz także długotrwałych skutków zdrowotnych. Przykładowo, pacjentów, którzy cierpieli na COVID-19 może dotknąć post-COVID. Na ten stan składa się wiele charakterystycznych dolegliwości, takich jak chroniczne zmęczenie, bóle głowy, problemy z oddychaniem oraz trudności w koncentracji. Te objawy mogą prowadzić do obniżenia jakości życia i ograniczenia zdolności do pracy, co często wpływa negatywnie na sytuację finansową pacjenta i jego rodziny.
Długotrwałe skutki chorób zakaźnych mogą także powodować problemy psychiczne, w tym depresję i lęki, co dodatkowo obciąża chorych. W takich sytuacjach szczególnie istotne staje się wsparcie psychologiczne, ponieważ rodziny muszą radzić sobie z nową rzeczywistością, w której bliska osoba może wymagać stałej opieki.
Konsekwencje zdrowotne mogą również wpływać na relacje społeczne. Osoby z przewlekłymi dolegliwościami często izolują się od innych, co prowadzi do osłabienia więzi rodzinnych i przyjacielskich. W przypadku chorób zakaźnych o wysokiej zaraźliwości, takich jak grypa czy COVID-19, istnieje również obawa o zdrowie innych, co może prowadzić do dodatkowego stresu.
Choroby zakaźne mogą też generować znaczne koszty medyczne związane z leczeniem oraz rehabilitacją. W obliczu długotrwałych skutków tych schorzeń niezbędne jest zapewnienie odpowiedniego wsparcia oraz dostępu do usług zdrowotnych dla pacjentów i ich bliskich.
Przeczytaj nasze artykuły i dowiedz się więcej o chorobach zakaźnych.
Helicobacter pylori to bakteria, która często występuje u ludzi w żołądku. Zazwyczaj nie daje żadnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a jej obecność jest diagnozowana przypadkowo. Warto jednak, w razie niepokojących objawów, wykonać odpowiednią diagnostykę, a także zmienić dietę. Powinna być ona bogata w antyoksydanty. Sprawdź, jakie produkty spożywcze powinny znaleźć się na Twoim talerzu.
Czym jest półpasiec i jak go leczyć? Charakterystyka choroby oraz potencjalne powikłania
Czym jest ospa wietrzna? Czym się objawia i jak się ją leczy?
