Babeszjoza – przyczyny, objawy i leczenie

Babeszjoza to choroba odkleszczowa wywołana przez różnego typu pierwotniaki Babesia. Gdy dostają się do organizmu, atakują krwinki czerwone (erytrocyty) i doprowadzają do ich rozpadu, powodując anemię i zaburzenie pracy kluczowych narządów organizmu. Do tego dochodzą symptomy grypopodobne, takie jak gorączka, bóle mięśniowe czy kaszel. Na ciężki przebieg choroby narażone są przede wszystkim osoby z obniżoną odpornością. Dotyka ona również zwierząt, w szczególności psów. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć o babeszjozie i jak się przed nią chronić.

Babeszjoza – co to za choroba i kogo dotyczy?

Babeszjoza – zwana także piroplazmozą lub malariąLink otwiera się w nowej karcie północy – to choroba wywołana przez pierwotniaki Babesia, które występują we krwi zakażonych zwierząt, a do organizmu człowieka dostają się najczęściej poprzez ugryzienie kleszcza. Choroba ta dotyczy głównie zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem psów, ale coraz częściej zarażają się nią ludzie. Gdy pierwotniak dostanie się do krwiobiegu, atakuje czerwone krwinki i powoduje ich rozpad. Jest to sytuacja, która prowadzi bezpośrednio do niedokrwistości (anemii), a w konsekwencji także do uszkodzeń narządów ciała, takich jak wątroba, nerki czy śledziona.

Najwięcej przypadków babeszjozy u ludzi występuje na terenie Stanów Zjednoczonych i Europy. W Polsce najwięcej zachorowań notuje się na zalesionych terenach Górnego Śląska i Wyżyny Lubelskiej. Na zachorowanie najbardziej są narażeni seniorzy, dzieci oraz osoby z obniżoną odpornością, np. pacjenci onkologiczni lub zarażeni wirusem HIV. W ich przypadku choroba może przynieść również powikłania w postaci zaburzeń neurologicznych, niewydolności oddechowej czy uszkodzenia narządów. 

Sprawdź: Blastocystoza – podstępny pierwotniak, który lubi brudne ręceLink otwiera się w nowej karcie

Jakie są przyczyny babeszjozy?

Babeszjoza – podobnie jak boreliozaLink otwiera się w nowej karcie – to choroba, która rozwija się na skutek ugryzienia przez pospolitego kleszcza. Aby doszło do zakażenia, insekty muszą być nosicielami pierwotniaków Babesia. Na terenie Europy są to organizmy Babesia divergens, a w Polsce Babesia divergens i Babesia microti. Zakażeniu sprzyja m.in. długie spacerowanie po lesie czy w wysokich trawach bez odpowiedniego stroju i zabezpieczenia w postaci preparatów odstraszających insekty. Sezon na zachorowania to miesiące wiosenno-letnie.

Inna, potencjalna i niebywale rzadka przyczyna zakażenia to transfuzja krwi osoby zakażonej. Sama babeszjoza staje się przyczyną, która wyklucza ludzi z możliwości oddawania krwi już do końca życia.

Babeszjoza – objawy

Na pierwszy rzut oka babeszjoza może przypominać grypę, ponieważ występują w jej przebiegu takie symptomy jak wysoka gorączka czy bóle mięśni. Sprawdź, jak rozpoznać objawy choroby u ludzi i zwierząt. 

Objawy babeszjozy u ludzi

Gdy pierwotniak Babesia dostanie się do krwi, zaczyna atakować krwinki czerwone (erytrocytyLink otwiera się w nowej karcie) i prowadzi do ich rozpadu. Oczywistym skutkiem tego jest anemia i związane z nią objawy, takie jak: zaburzenia rytmu serca, duszności, obniżenie odporności czy pogorszenie się stanu włosów i paznokci. Pozostałości zniszczonych erytrocytów blokują dodatkowo przepływ krwi i stają się przyczyną zaburzeń pracy wątroby, śledziony czy nerek.

W wielu przypadkach babeszjoza przebiega bez żadnych objawów. Na dokuczliwe grypopodobne symptomy najbardziej narażone są osoby z obniżoną odpornością. To właśnie u nich występują: wysoka gorączka, dreszcze, bóle mięśniowe i kostno-stawowe, nadpotliwość, dolegliwości ze strony układu pokarmowego (utrata apetytu, bóle brzucha, biegunka). Oznaki choroby, które zauważa lekarz, to także zażółcenie skóry, zaczerwienienie gardła oraz przyspieszenie akcji serca. 

Symptomy babeszjozy u zwierząt

Babeszjoza często występuje u zwierząt, a w szczególności u psów. To poważna przypadłość, która bez odpowiedniego leczenia może prowadzić nawet do śmierci. Zmiany w zachowaniu widoczne są bardzo szybko, a do głównych objawów zakażenia należą: 

• brak apetytu;

• osłabienie i ospałość;

• zaburzenia równowagi;

• czerwony mocz i biegunka;

• drgawki;

• przyspieszona akcja serca;

• żółte gałki oczne.

Objawy u czworonogów pojawiają się tuż po zakażeniu i rozwijają się bardzo szybko. Zwierzę, u którego występują podobne objawy (niekoniecznie wszystkie), powinno zostać jak najszybciej przetransportowane do weterynarza.

Diagnostyka i leczenie babeszjozy – jak przebiega?

Aby rozpoznać babeszjozę, konieczne będzie wykonanie badań krwi – morfologii ogólnej z uwzględnieniem stężenia hemoglobiny oraz liczby czerwonych krwinek. Istotną informacją dla lekarza są również wyniki prób wątrobowych i podwyższony poziom bilirubiny, który wskazuje na żółtaczkę. Oprócz tego można wykonać rozmaz krwi, w którym – jeśli rzeczywiście doszło do zakażenia – widoczne są pierwotniaki Babesia w różnych stadiach rozwoju. 

w przypadku zachorowania na babeszjozę lekarze zalecają zazwyczaj stosowanie leków przeciwpierwotniakowych i antybiotyków. Przy ciężkich postaciach zakażenia konieczne może okazać się leczenie szpitalne, w tym również transfuzja krwi.

Jak chronić się przed babeszjozą?

Przed babeszjozą – podobnie jak przed innymi chorobami odkleszczowymiLink otwiera się w nowej karcie, m.in. erlichioząLink otwiera się w nowej karcie czy anaplazmoząLink otwiera się w nowej karcie – możesz chronić się, stosując preparaty odstraszające insekty. Jeśli wybierasz się na spacer do lasu, zakładaj spodnie z długimi nogawkami, a jeśli nie pozwala na to wysoka temperatura, włóż dłuższe skarpety, które utrudnią kleszczom dostanie się na powierzchnię ciała.

Źródła:

1. A. Brochocka i in., Zagrożenia związane z pasożytniczym oddziaływaniem kleszczy jako wektora patogenów, „Hygeia”, nr 53 (2) 2018.

2. P. Gajda i in., Babeszjoza człowieka – mało znana choroba odkleszczowa, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, nr 1(1) 2015.

3. J. Zajkowska, Atlas, Choroby odkleszczowe i inne choroby OUN, Wydawnictwo Medical Tribune, Warszawa 2021.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.