Krew pępowinowa - co to jest? Do czego służy?

Krew pępowinową pozyskuje się podczas porodu z pępowiny. Jest niezwykle cenna z uwagi na zawartość komórek macierzystych, które wykazują działanie podobne do szpiku kostnego. Służy do leczenia wielu ciężkich chorób. Może być przechowywana nawet przez kilkadziesiąt lat.

Krew pępowinowa - co to jest?

Jeszcze do niedawna pępowina stanowiła odpad medyczny, który poddawany był po porodzie utylizacji. Dziś pępowina, a dokładnie zawarta w niej krew, ma ogromne znaczenie w medycynie. Krew pępowinowa to bowiem źródło komórek krwiotwórczych, które zapewniają organizmowi zdolność do produkowania elementów morfotycznych krwi. Przeszczepiane są w celu odbudowania układu krwiotwórczego i odpornościowego.

Sprawdź, jak zapobiegać chorobom układu krążenia. Kiedy warto udać się do kardiologa?Link otwiera się w nowej karcie

Innym źródłem komórek macierzystych jest szpik kostny. Jednak w odróżnieniu od niego pobranie krwi pępowinowej nie wiąże się z koniecznością poddania dawcy żadnym inwazyjnym zabiegom. Poza tym krew z pępowiny charakteryzuje się większą skutecznością w porównaniu z komórkami krwiotwórczymi pochodzącymi od dorosłych dawców. Pierwszy udany przeszczep komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej miał miejsce w 1988 roku. Biorcą był 5-letni chłopiec zmagający się z niedokrwistością Fanconiego. To wrodzona choroba krwi, w wyniku której dochodzi do powstania ostrej białaczki szpikowej. Krew pępowinową pacjent uzyskał od swojej nowo narodzonej siostry.

Do czego służy krew pępowinowa?

Pobranie krwi pępowinowej to doskonały przejaw profilaktyki zdrowotnej. Ten nieoceniony „skarb” może okazać się ratunkiem na wypadek ewentualnego ciężkiego zachorowania dziecka. Komórki macierzyste z krwi pępowinowej mogą być wykorzystane nie tylko u osoby, od której zostały pobrane, ale i u jej rodzeństwa, o ile występuje odpowiednia zgodność genetyczna. Nie dziwi zatem, że coraz więcej osób decyduje się na zabezpieczenie krwi pępowinowej. Dzięki zawartym w niej komórkom można wyleczyć kilkadziesiąt chorób. Z użyciem krwi pępowinowej przeprowadza się leczenie takich chorób, jak m.in.:

• ciężki złożony niedobór odporności,

• anemie złośliwe,

• nowotwory złośliweLink otwiera się w nowej karcie, np. chłoniaki, ostre białaczki,

• osteoporoza,

• niektóre postaci wad serca czy udaru mózgu.

Trwają badania nad użyciem komórek z krwi pępowinowej do walki m.in. z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym, chorobą Alzheimera, mózgowym porażeniem dziecięcym, autyzmem, cukrzycą, chorobami dziedzicznymi, chorobami autoimmunologicznymi.

Przeczytaj: Choroby zakaźne dzieci i dorosłych – do jakiego specjalisty się udać?Link otwiera się w nowej karcie

Na czym polega pobranie krwi pępowinowej?

Pobranie krwi pępowinowej to krótki i prosty zabieg, który nie wiąże się z żadnym ryzykiem dla matki czy dziecka. Jednak czy zawsze można pobrać krew pępowinową? Istnieją ku temu pewne przeciwwskazania. Wyróżnia się wśród nich:

• przeciwwskazania ze względu na stan zdrowia matki, m.in. chorobę w ciąży leczoną w sposób niekorzystny dla krwi płodu, nowotwory, zakażenia, np. wirusem zapalenia wątroby,

• przeciwwskazania ze względu na stan zdrowia dziecka, m.in. choroby nowotworowe, wady płodu, zakażenia.

Decyzję o pobraniu i bankowaniu krwi pępowinowej musisz podjąć najpóźniej pod koniec ciąży, ponieważ zabieg ten jest możliwy do przeprowadzenia wyłącznie w czasie porodu. Po zawarciu odpowiedniej umowy z danym bankiem krwi pępowinowej otrzymasz specjalny zestaw do jej pobrania. Pamiętaj tylko o zabraniu go ze sobą do szpitala, kiedy rozpocznie się akcja porodowa, i o przekazaniu go położnej. Zestaw pobraniowy składa się z dwóch części:

• specjalnego przyrządu z woreczkiem na krew, w którym znajduje się środek zapobiegający krzepnięciu krwi,

• styropianowego pojemnika termoizolacyjnego z substancjami stabilizującymi temperaturę i rejestratorem zapisującym jej zmiany.

Pobranie krwi pępowinowej polega na nakłuciu naczynia krwionośnego pępowiny (po uprzednim odpępnieniu noworodka) i pobraniu pozostawionej w niej krwi. Krew jest pobierana z tej części pępowiny, która jest połączona z łożyskiem. Uzyskuje się zazwyczaj w granicach 60-80 ml, chociaż wyjątkowo może to być nawet 120 ml. Po zabezpieczeniu krew przekazana zostanie do wybranego przez Ciebie banku. Zestaw jest odbierany ze szpitala i transportowany do laboratorium przez upoważnioną przez bank osobę. Tutaj liczy się czas. Komórki macierzyste wykazują największą żywotność między 24 a 36 godziną od pobrania. W tym czasie należy je nie tylko przetransportować, ale i poddać badaniom i zamrozić.

Sprawdź, w diagnostyce jakich schorzeń przydatny jest test AlexLink otwiera się w nowej karcie.

Jak przechowywana jest krew pępowinowa?

Przechowywanie krwi pępowinowej określa się jako bankowanie. Krew, aby zachować jak najdłużej swoje cenne właściwości, trzymana jest w specjalnych warunkach. Służą do tego worki mrożeniowe, które umieszcza się w kasetach, a te z kolei wkłada się do zbiorników chłodzonych przy użyciu ciekłego azotu. Pojemniki umieszcza się w temperaturze -196 stopni C. Przechowywana w banku krew ma indywidualne oznaczenie. Numer identyfikacyjny z krwi znajduje się też w dokumentacji i na każdym elemencie zestawu pobraniowego. W ten sposób nie musisz się obawiać żadnej pomyłki. Jej ryzyko jest ograniczone do minimum.

Krew pępowinową można przechowywać na dwa sposoby:

• dla potrzeb własnych, co wiąże się niestety ze sporymi kosztami,

• oddać do tzw. bankowania publicznego - krew pępowinowa Twojego dziecka może zostać wykorzystana do terapii niespokrewnionych biorców. Głównym celem takiego postępowania jest zwiększenie zasobów przechowywanej w Polsce krwi pępowinowej. W przeciwieństwie do powyższego rozwiązania nie stoją za tym żadne koszty osobiste, ale decydując się na nie, tracisz możliwość wykorzystania krwi pępowinowej dla siebie. Oddanie krwi pępowinowej do publicznego banku wiąże się ze zrzeknięciem się do niej praw.

Źródła:

1. D. Boruczkowski i in., Krew pępowinowa. Część trzecia - przyszłość, „Nowa Pediatria” 2011, nr 3, s. 61-65.

2. E. Lachert, A. Płodzich, Bankowanie krwi pępowinowej w Europie i na świecie, „Journal of Transfusion Medicine” 2013, t. 6, nr 3, s. 96-100.

3. J. Styczyński, Przeszczepianie krwi pępowinowej, „Forum Pediatrii Praktycznej” 2017, nr 13, s. 49–55.

4. R. Poręba i in., Opinia Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie pobierania i deponowania komórek macierzystych krwi pępowinowej, „Ginekologia Polska” 2010, nr 81, s. 874–877.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.