Usunięcie tarczycy – wskazania, zabieg, skutki tyreoidektomii

Tyroidektomia, czyli operacyjne usunięcie gruczołu tarczowego, jest poważnym zabiegiem, który może wiązać się z wystąpieniem szeregu powikłań. Przeprowadza się ją m.in. u osób z nowotworami tarczycy, a także u pacjentów, u których leczenie zachowawcze nadczynności tarczycy okazało się nieskuteczne. Dowiedz się, jak wygląda zabieg usunięcia tarczycy i jakie mogą być jego skutki.

Tarczyca – co to jest?

Gdzie jest położona tarczyca i jaką funkcję pełni w organizmie człowieka?Link otwiera się w nowej karcie Gruczoł tarczowy, czyli tarczyca, jest nieparzystym gruczołem wydzielania wewnętrznego, położonym w przedniej części szyi, zwykle na wysokości trzech ostatnich kręgów szyjnych (C5, C6, C7) i pierwszego kręgu piersiowego (Th1). Tarczyca przylega do tchawicy, połączona jest z nią tkanką łączną. Gruczoł tarczowy składa się z dwóch płatów połączonych cieśnią, przebiegającą w przedniej części tchawicy. U niektórych osób występuje jeszcze trzeci płat – piramidowy, co traktuje się jako prawidłowy wariant anatomiczny.

Cały gruczoł jest otoczony łącznotkankową torebką, która wnikając w głąb narządu, dzieli płaty na drobniejsze struktury – płaciki – zbudowane w głównej mierze z komórek pęcherzykowych, wydzielających hormony tarczycyLink otwiera się w nowej karcie – tyroksynę i trójjodotyroninę. Pomiędzy komórkami pęcherzykowymi znajdują się komórki C, odpowiadające za wydzielanie kalcytoniny. Tarczyca ma bardzo bogate unaczynienie, a krew jest do niej dostarczana przez tętnice tarczowe górne i dolne. Szacuje się, iż gruczoł tarczowy jest sześciokrotnie bardziej unaczyniony niż nerki oraz około 3–4 razy bardziej od mózgu.

Decyzję o przeprowadzeniu tyroidektomii, czyli operacyjnego usunięcia części lub całości tarczycy, podejmuje zwykle zespół specjalistów. Składa się on z endokrynologa, chirurga, a w części przypadków również z onkologa.

Usunięcie tarczycy – u kogo jest wskazane?

Tyroidektomia jest powszechnie stosowanym zabiegiem operacyjnym, służącym leczeniu zmian złośliwych i łagodnych tarczycy, jak również zaburzeń czynności gruczołu tarczowego, które nie reagują na leczenie farmakologiczne. Pierwsza operacja została przeprowadzona już w latach 70. XIX wieku, a chirurg, który jako pierwszy opisał zabieg, Theodor Kocher, został uhonorowany Nagrodą Nobla w 1909 roku. O ile przez kolejne lata udoskonalono aspekty techniczne operacji i znieczulenia pacjenta, o tyle ogólne zasady tyroidektomii nie różnią się znacząco od metody zaproponowanej przez Theodora Kochera.

Istnieje kilka wskazań do usunięcia tarczycy:

• guzki tarczycy – większość guzków tarczycy ma charakter łagodny i nie wymaga leczenia zabiegowego; prawdopodobny charakter zmiany w tarczycy określa się na podstawie obrazu klinicznego, badania USG tarczycyLink otwiera się w nowej karcie, a w razie podejrzenia raka – biopsji,

• nadczynność tarczycyLink otwiera się w nowej karcie niewystarczająco kontrolowana metodami farmakologicznymi,

• znaczącej wielkości wole (powiększenie tarczycy) – zamostkowe lub uciskające drogi oddechowe,

• nowotwór złośliwy gruczołu tarczowego.

Tyroidektomia może być również rozważana u osób z chorobą Gravesa-Basedowa, gdy istnieją przeciwwskazania do stosowania metod farmakologicznych, np. u kobiet planujących ciążę.

Tyroidektomia – jak wygląda zabieg? Ile trwa usunięcie tarczycy?

W dniu planowanego usunięcia tarczycy należy pozostawać na czczo (przez 8 godzin nie wolno spożywać pokarmów, a płynów na 4 godziny przed zabiegiem). Przed przyjęciem do szpitala lekarz zwykle zleca wykonanie badań krwi, najczęściej morfologię krwi, badanie TSH, poziom hormonów tarczycy, stężenie sodu, potasu, kreatyniny i podstawowe badania układu krzepnięcia. 

Operacja jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym. Chirurg robi kilkucentymetrowe, poprzeczne nacięcie w dolnej części szyi przez warstwę skóry, tkanki podskórnej i mięsień szeroki szyi. Następnie usuwa część narządu lub cały. W trakcie zabiegu szczególną uwagę zwraca na położenie nerwu krtaniowego wstecznego oraz przytarczyc, których uszkodzenie wiąże się z wystąpieniem powikłań. Po zakończeniu głównej części operacji lekarz zszywa skórę. U części chorych można rozważyć pozostawienie na dobę drenu, który ma za zadanie odprowadzanie i monitorowanie charakteru płynu wypływającego z loży pooperacyjnej. Cały zabieg trwa zwykle około 60 minut. Pacjenci często zastanawiają się, ile dni w szpitalu spędzą po usunięciu tarczycy. W przypadku niepowikłanego zabiegu hospitalizacja trwa zwykle 2–3 dni.

Usunięcie tarczycy – co powoduje? Skutki przebytej tyroidektomii

Naturalną konsekwencją usunięcia części lub całego gruczołu tarczowego jest niedoczynność tarczycyLink otwiera się w nowej karcie, dlatego pacjent wymaga dożywotniego przyjmowania hormonów tarczycy oraz okresowego badania ich poziomu. Do powikłań tyroidektomii należą m.in.:

• krwawienie,

• niedoczynność przytarczyc,

• uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego, objawiające się przejściową chrypką lub rzadziej – trwałym upośledzeniem mowy,

• zakażenia pooperacyjne,

• uszkodzenie tchawicy, przełyku.

Poważne powikłania występują stosunkowo rzadko, ale każdy niepokojący objawy należy zgłosić lekarzowi.

Rekonwalescencja po usunięciu tarczycy

Pacjenci często martwią się, jak będzie wyglądać ich życie po zabiegu i jak długo powinni być na zwolnieniu lekarskim po usunięciu tarczycy. Na te pytania nie ma jednej prostej odpowiedzi – każdy pacjent inaczej znosi leczenie operacyjne, a okres rekonwalescencji może przebiegać u różnych osób w odmienny sposób. Większość pacjentów wymaga po operacji około 2-tygodniowego zwolnienia lekarskiego, ale okres ten może być oczywiście wydłużony, stosownie do indywidualnych potrzeb chorego. W razie wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów w trakcie rekonwalescencji należy pilnie skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. Biello A., Kinberg E.,Wirtz E., Thyroidectomy, “StatPearls”, 2022, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563279/.

2. Allen E., Fingeret A., Anatomy, Head and Neck, Thyroid, “StatPearls”, 2022, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470452/.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.