Laparotomia – na czym polega zabieg?
Laparotomia jest zabiegiem chirurgicznym, podczas którego dostęp do narządów jamy brzusznej uzyskuje się poprzez wykonanie dużego nacięcia powłok brzucha. W ostatnich dekadach laparotomia została częściowo zastąpiona mniej inwazyjnymi zabiegami – laparoskopią i minilaparotomią. Wciąż jednak jest, w niektórych sytuacjach, niezastąpioną metodą diagnostyczno-leczniczą. Sprawdź, jakie są wskazania do laparotomii i na czym polega zabieg.
Czym jest laparotomia?
Zabieg laparotomii to jedna z najczęściej wykonywanych operacji chirurgicznych. Podczas niej chirurg uzyskuje dostęp do jamy otrzewnej i narządów jamy brzusznej poprzez rozległe nacięcie powłok brzucha. Laparotomia może być wykonywana zarówno w celach leczniczych (np. u osób z resekcyjnym rakiem jelita grubego), jak i diagnostycznych – określa się ją wówczas mianem laparotomii zwiadowczej.
Przeczytaj: Laparoskopia – wskazania, przebieg i powikłania operacji laparoskopowejLink otwiera się w nowej karcie
Laparotomia – wskazania
Kiedy wykonuje się laparotomię? W ostatnich dekadach operacja metodą klasyczną została częściowo zastąpiona mniej inwazyjnymi zabiegami – laparoskopią i minilaparotomią. Nie oznacza to jednak, że laparotomia należy do rzadkości. Wykonuje się ją m.in. w przypadku:
krwawienia z przewodu pokarmowego,
krwawienia do jamy otrzewnej o innej etiologii (źródle),
urazu jamy brzusznej,
perforacji (przerwania ciągłości) przewodu pokarmowego,
konieczności operacji u osób z masywnym wodobrzuszemLink otwiera się w nowej karcie,
rozległych zabiegów operacyjnych, np. pankreatoduodenektomii (usunięcia m.in. części trzustki, dwunastnicy i pęcherzyka żółciowego).
W przeciwieństwie do laparoskopii podczas laparotomii chirurg ma szeroki dostęp do narządów jamy brzusznej. Dzięki temu łatwiej jest mu dokonać oceny narządów, znaleźć źródło krwawienia czy zlokalizować miejsce perforacji jelit.
Jakie są przeciwwskazania do laparotomii?
Laparotomia to rozległy zabieg operacyjny przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym. Operacji nie wykonuje się, jeśli ryzyko z nią związane przewyższa potencjalne korzyści. Do najważniejszych przeciwwskazań do wykonania laparotomii należą:
brak zgody pacjenta,
ciężki stan ogólny chorego, z niestabilnością hemodynamiczną (np. niskim ciśnieniem tętniczym krwi),
rozsiana choroba nowotworowa,
sepsa.
Decyzję o konieczności wykonania laparotomii podejmuje chirurg po konsultacji z anestezjologiem i uzyskaniu Twojej zgody na zabieg. Przed operacją lekarz poinformuje Cię o ryzyku związanym z planowaną procedurą i możliwych powikłaniach. Jeżeli masz jakieś wątpliwości co do zabiegu, wykorzystaj ten czas, aby zadać chirurgowi pytania.
Laparotomia – na czym polega zabieg?
Laparotomia jest zabiegiem, który odbywa się sali operacyjnej specjalnie do niego przygotowanej. W trakcie jego wykonywania na sali, oprócz Ciebie, będzie cały zespół medyków dbających o Twoje bezpieczeństwo: co najmniej dwóch chirurgów (operator i lekarz asystujący), anestezjolog, pielęgniarka anestezjologiczna i instrumentariuszka.
Przed zabiegiem lekarz porozmawia z Tobą na temat zgłaszanych dolegliwości, chorób przewlekłych i leków, które przyjmujesz. Zleci także wykonanie podstawowych badań krwi, w tym morfologię, grupę krwi, koagulogram (badanie układu krzepnięcia), poziom elektrolitów i stężenie kreatyniny. W zależności od Twoich objawów zadecyduje o wykonaniu innych badań, w tym obrazowych, m.in. RTG, USG lub tomografii komputerowej jamy brzusznej.
Przygotowanie do badania może się różnić w zależności od trybu operacji. Jeśli Twój zabieg ma charakter planowy, pozostań na czczo (zwykle na 10–12 godzin przed zabiegiem) i ogól skórę brzucha. Przed zabiegiem personel medyczny wykona niezbędne badania, otrzymasz odpowiednie nawodnienie i leki. Pielęgniarka założy także cewnik do pęcherza moczowego. Inaczej może wyglądać postępowanie przygotowawcze przed nagłą laparotomią, w której czas odgrywa ogromną rolę dla zdrowia i życia. Jeśli jest to konieczne, zabieg wykonuje się niezależnie od ostatniego spożytego posiłku, a przygotowanie ma miejsce często na sali operacyjnej.
Podczas laparotomii chirurg wykonuje nacięcie kolejno skóry, tkanki podskórnej, powięzi, mięśni i otrzewnej. Klasycznie nacięcie wykonuje się skalpelem w linii pośrodkowej ciała (z ominięciem pępka), ale lekarz może zdecydować się na inny dostęp, np. z cięcia poprzecznego czy podżebrowego. Następnie dokonuje oceny jamy brzusznej, a w razie konieczności wykonuje określony zabieg, np. usunięcie pęcherzyka żółciowego czy wyrostka robaczkowegoLink otwiera się w nowej karcie. Na koniec zakłada szwy wewnętrzne (rozpuszczalne) oraz zewnętrzne, na skórę. Na zdjęcie szwów zewnętrznych zgłoś się do chirurga lub gabinetu zabiegowego po 7 dniach od laparotomii.
Laparotomia – jakie powikłania mogą wystąpić?
Tak jak każdy inny zabieg, laparotomia wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Mogą to być m.in.: krwawienie, zakażenie, krwiak, rozejście się lub zakażenie rany pooperacyjnej, przepuklina w bliźnie pooperacyjnejLink otwiera się w nowej karcie, przewlekły ból czy uszkodzenie narządów w trakcie zabiegu. O potencjalnych powikłaniach poinformuje Cię lekarz podczas kwalifikacji do laparotomii. Dzięki temu będziesz w stanie wyrazić świadomą zgodę (lub odmowę) na zabieg operacyjny.
Czym jest minilaparotomia?
Przy okazji omawiania tematu laparotomii nie sposób nie wspomnieć o minilaparotomii. Ten minimalnie inwazyjny zabieg znalazł zastosowanie głównie w ginekologii. Podczas niego lekarz wykonuje jedynie niewielkie (4–6 cm) nacięcie w okolicy nadłonowej. Najczęstszym wskazaniem do minilaparotomii jest konieczność wykonania histerektomii, czyli usunięcia macicy. Zabieg jest przeciwwskazany u kobiet, u których podejrzewa się obecność zrostówLink otwiera się w nowej karcie, np. chorujących na endometriozę. Po minilaparotomii obserwuje się zwykle szybki powrót do codziennej aktywności fizycznej. Wypis ze szpitala jest zwykle możliwy kilka–kilkanaście godzin po operacji. Konieczne jest jednak ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich.
Laparotomia a laparoskopia
Chcesz wiedzieć, czym różni się laparoskopia od laparotomii? Zabiegi laparoskopowe są wykonywane z użyciem specjalnego sprzętu umożliwiającego przeprowadzenie operacji przez niewielkie nacięcia w skórze. W trakcie laparoskopii chirurg wprowadza (przez wykonane w powłokach jamy brzusznej nacięcia) kamerę oraz potrzebne narzędzia. W przeciwieństwie do laparotomii nie ma zwykle konieczności wykonania rozległego nacięcia skóry.
Laparoskopia jest zabiegiem mniej inwazyjnym od laparotomii. Wiąże się zwykle z krótszym czasem operacji, mniejszą utratą krwi, mniejszymi dolegliwościami bólowymi w okresie pooperacyjnym i krótszym okresem hospitalizacji.
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.
lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
N. Rajaretnam, E. Okoye, B. Burns, Laparotomy, „StatPearls”, 2023, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK525961/.
M. Glasser, Minilaparotomy: A Minimally Invasive Alternative for Major Gynecologic Abdominal Surgery, „The Permanente Journal”, 2005, dostęp online: czerwiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3108411/.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
