Badanie RTG - co to jest? Na czym polega?
Badanie rentgenowskie jest jedną z podstawowych technik diagnostycznych w medycynie. Pozwala na wykrycie wielu schorzeń. Korzysta się z niego przy podejrzeniu zapalenia płuc, skręcenia kostki, zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Zdjęcia RTG nie powinny być wykonywane u kobiet w ciąży.
Badanie RTG - co to jest?
RTG to popularne badanie diagnostyczne, które możesz znać też pod nazwami „prześwietlenie” lub „rentgen”. Polega ono na naświetlaniu konkretnego obszaru ciała wiązką promieni X, czyli rentgenowskich. To jeden z rodzajów promieniowania elektromagnetycznego. Obejmuje zakres długości fali od nadfioletu po promieniowanie gamma. Odkryte zostało w 1895 roku przez Wilhelma Röntgena, który otrzymał za to w 1901 roku nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. To właśnie promieniowaniu badanie zawdzięcza swoją nazwę. Za jego wytwarzanie odpowiedzialne jest specjalne urządzenie - lampa rentgenowska. Promienie przenikają częściowo przez ciało i padają na błonę rentgenowską. To czuła na promienie X błona fotograficzna. Powstaje na niej obraz. Dochodzi do tego dzięki pochłanianiu w różnym stopniu przez poszczególne tkanki promieni rentgenowskich. Zdjęcie RTG jest dwuwymiarowe. Można stosować tę technologię do stworzenia obrazu 3D, lecz wiąże się to z użyciem wielokrotnie większych dawek promieniowania.
Do czego wykorzystywane jest badanie rentgenowskie?
Badanie rentgenowskie ma bardzo szerokie zastosowanie. Korzysta się z niego przede wszystkim w diagnostyce, ale i stanowi ważny element profilaktyki zdrowotnej czy badań do pracy. Jednym z częściej wykonywanych badań rentgenowskich jest zdjęcie klatki piersiowej. To podstawowe badanie płucLink otwiera się w nowej karcie, które umożliwia wykrycie takich przypadłości, jak m.in. gruźlica, zapalenie płuc, choroby nowotwory płuc. Dzięki niemu można też ocenić położenie i wielkość serca.
Przeczytaj też: Problemy hormonalne – przyczyny, objawy i leczenieLink otwiera się w nowej karcie
Często wykonywane są badania radiologiczne jamy brzusznej. Wśród najczęstszych wskazań do tego rodzaju zdjęcia RTG wymienia się m.in.:
podejrzenie perforacji żołądka lub jelit,
połknięcie ciała obcego,
kamienie żółciowe lub nerkowe,
nawracające lub przewlekłe bóle brzuchaLink otwiera się w nowej karcie,
nudności lub wymioty,
podejrzenie wrzodów żołądka, dwunastnicy lub jelita,
stenozę (zwężenie) przewodu pokarmowego,
chorobę Leśniowskiego-Crohna.
Badanie rentgenowskie jest jednym z pierwszych, jakie wykonuje się w przypadku nieprawidłowości z zakresu układu ruchu. Korzysta się z niego zarówno przy urazach typu skręcona kostka, jak i w zmianach powstałych na tle reumatoidalnym. Zdjęcia RTG są w stanie uwidocznić wszelkie zwyrodnienia, złamania i przemieszczenia kości.
Powszechne jest też wykorzystanie badań radiologicznych w ortodoncji i stomatologii. Używa się ich w chirurgii szczękowo-twarzowej, przykładowo kiedy usuwany jest ząb mądrości. Pomagają m.in. w ustaleniu spodziewanych trudności podczas leczenia, kontroli postępu leczenia i ewentualnych powikłań, w ocenie morfologii i anatomii struktur zębowych.
Badanie radiologiczne kręgosłupa polega na prześwietleniu konkretnych odcinków kręgosłupa, czyli odcinka szyjnego, piersiowego lub lędźwiowego. Na zdjęciach RTG można zobaczyć m.in. wady postawy, np. skoliozę (skrzywienie kręgosłupa, zwane bocznym skrzywieniem kręgosłupa), lordozę (łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną), zmiany zwyrodnieniowe i złamania kręgów, przemieszczenia krążków międzykręgowych, stany zapalne tkanek, wady wrodzone, guzy nowotworowe.
Dowiedz się, jak zapobiegać chorobom układu krążenia i kiedy warto udać się do kardiologaLink otwiera się w nowej karcie.
Czy badanie rentgenowskie jest szkodliwe?
Pojedyncze badania RTG są bezpieczne. Nie powinno się poddawać działaniu promieniowania X częściej, niż to absolutnie konieczne. Zaleca się, aby w ciągu roku nie przekraczać dwóch badań radiologicznych. Zbyt duża dawka promieniowania X wiąże się z ryzykiem uszkodzenia DNA i powstawania nowotworówLink otwiera się w nowej karcie. Szczególnym przypadkiem są kobiety spodziewające się dziecka. Ze względu na potencjalną szkodliwość promieniowania X zdjęcia RTG nie powinny być u nich robione zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Później, w wyjątkowych sytuacjach, lekarz może podjąć decyzję o prześwietleniu, lecz z zachowaniem szczególnych środków ostrożności.
Jak należy się przygotować do badania RTG i jak ono przebiega?
Ile trwa badanie RTG? Kiedy są wyniki?
Dużą zaletą badania RTG jest bezbolesność, bezinwazyjność, szybkość wykonania i oczekiwania na wyniki. Badanie rentgenowskie i opis zdjęcia wykonuje się w pracowni radiologicznej. Samo badanie trwa kilka, kilkanaście minut. Jego rezultaty z reguły gotowe są po kilku godzinach, ewentualnie odbierzesz je na drugi dzień.
Jak przebiega badanie?
Badanie może być wykonane w różnych pozycjach w zależności od obrazowanego obszaru ciała. O tym, jak się ustawić, poinformuje Cię radiolog. Po przekazaniu instrukcji przejdzie on do pomieszczenia obok, aby obsłużyć sprzęt rentgenowski. Niekiedy na czas robienia zdjęcia konieczne jest chwilowe wstrzymanie oddechu. Pamiętaj, aby na badanie założyć wygodny strój, który będzie można łatwo zdjąć. Podczas naświetlania wymagane jest odsłonięcie badanego fragmentu ciała.
Jak przygotować się do badania RTG?
Zazwyczaj badanie RTG nie wymaga specjalnych przygotowań. Wyjątek stanowią zdjęcia miednicy, jamy brzusznej i dolnego odcinka kręgosłupa. Dzień przed zdjęciem RTG powinieneś stosować lekkostrawną dietę, a ostatni posiłek zjeść do 6 godzin przed badaniem. Lekarz zaleci, aby 24 godziny wcześniej przyjąć preparat na wzdęcia i środek przeczyszczający. Wszystko po to, aby usunąć zalegające w przewodzie pokarmowym gazy, które mogłyby zaburzać obraz.
Szczególnym przypadkiem są też badania radiologiczne z kontrastem. Wówczas podany zostanie środek cieniujący, który poprawi widoczność obrazowanych struktur. W tym przypadku oznaczyć musisz poziom kreatyniny we krwi. W przypadku cukrzyków przyjmujących metforminę potrzebne jest też oznaczenie współczynnika przesączania kłębuszkowego. Po badaniu RTG z kontrastem ważne jest, abyś przyjął dużo płynów. W ten sposób szybciej usuniesz go z ciała. Pamiętaj też, aby ustalić z lekarzem konieczność odstawienia stosowanych przez Ciebie leków.
Dbamy o Twoje zdrowie – także poprzez rzetelne informacje. Dlatego artykuły na naszej stronie są tworzone przez zespół specjalistów: lekarzy, fizjoterapeutów, dietetyków oraz doświadczonych redaktorów medycznych.
Nasi eksperci nie tylko dzielą się wiedzą teoretyczną – przekazują też praktyczne wskazówki oparte na swoim doświadczeniu zawodowym. Piszą o tym, co naprawdę ważne dla Twojego zdrowia: od profilaktyki, przez diagnostykę, po metody leczenia.
Stawiamy na przejrzystość, dlatego pod każdym artykułem znajdziesz bibliografię i źródła. W ten sposób wspieramy Cię w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących Twojego zdrowia.
Redakcja NNZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
M. Czerżyńska i in., Jak przygotować pacjenta do rentgenodiagnostyki klasycznej odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa?, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2015, t. 9, nr 6, s. 471-476.
K. Kotynia, J. Filipecki, Zastosowanie promieniowania rentgenowskiego w medycynie, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Fizyka” 2014, cz. 9, s. 61-76.
J. Ptak i in., Badania obrazowe w zapaleniach płuc u dorosłych, „Pneumonologia i Alergologia Polska” 2011, t. 79, nr 1, s. 57-66.
K. Kosińska, M. Sobecka, Aspekty radiologiczne w leczeniu endodontycznym, „Nowa Stomatologia” 2013, nr 3, s. 128–134.
B. Kozakiewicz, Radiodiagnostyka i radioterapia kobiet w ciąży – fakty bez mitów, „Current Gynecologic Oncology” 2018, t. 16, nr 1, s. 30–41.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
