Obrzęk nóg u osoby starszej – jakie są jego przyczyny?
Na opuchnięte nogi najczęściej skarżą się osoby starsze lub spędzające większość czasu w pozycji siedzącej. Seniorzy powinni zawsze konsultować obrzęki nóg z lekarzem, dlatego że ich przyczyną mogą być zaburzenia krążenia w żyłach lub niewydolność serca. Czym dokładnie jest obrzęk i czy jest niebezpieczny?
Czym jest obrzęk?
Obrzęk to objaw, który jest skutkiem przesiąkania płynu z naczynia krwionośnego lub chłonnego, gromadzącego się między komórkami. Prawidłowe naczynie przepuszcza płyn z tkanek do naczynia i na odwrót. W ten sposób tlen i substancje odżywcze są rozprowadzane z krwi do komórek, a z powrotem wchłaniane są produkty przemiany materii i dwutlenek węgla. Jeśli w naczyniach gromadzi się zbyt dużo płynu, zaczyna on wyciekać i powstaje obrzęk, potocznie zwany opuchlizną. Dzieje się tak zazwyczaj w momencie, gdy:
występuje stan zapalny, w wyniku którego zwiększa się przepuszczalność ścian naczynia,
rośnie ciśnienie krwi w wyniku zakrzepu lub ucisku, przez co więcej płynu wycieka poza naczynie (typowe dla zakrzepicy, długotrwałego ucisku kończyny),
cierpisz na chorobę autoimmunologiczną lub chorobę nerek, przez co w organizmie występuje nieprawidłowe stężenie elektrolitów,
obniża się przepływ w naczyniu wskutek choroby żył lub niewydolności serca.
Obrzęk kończyny ma bardzo wiele przyczyn, które różnią się w zależności od wieku pacjenta oraz jego stanu zdrowia. Większość z nich lekarz może ustalić podczas pierwszej wizyty. Opuchlizna utrzymująca się przez dłuższy czas nie powinna być bagatelizowana.
Co oznacza obrzęk nóg u osoby starszej?
Opuchnięte nogi nie są chorobą, a jedynie objawem różnych schorzeń. U osób starszych mogą być związane z zakłóceniem pracy narządów wewnętrznych. W dodatku organizm seniorów jest znacznie słabszy i w związku z tym przyczyn obrzęków bywa naprawdę mnóstwo.
Niewydolność żył
Wiele osób powyżej 60. roku życia boryka się z przewlekłą niewydolnością żylną kończyn dolnych, wskutek której powstają opuchnięcia oraz żylakiLink otwiera się w nowej karcie. Schorzenie częściej dotyka kobiety i objawia się uczuciem ciężkości nóg, obrzękiem, widocznymi uwypukleniami skóry w miejscach ucisku ubrań lub opuchniętymi stopami. Do innych objawów można zaliczyć silne skurcze łydek, występujące głównie w nocy.
Zakrzepica żył głębokich
ZakrzepicaLink otwiera się w nowej karcie żył to inaczej zakrzep żył głębokich, który blokuje w nich przepływ, zazwyczaj właśnie w kończynie dolnej. Najbardziej zagrożone są osoby powyżej 60. roku życia z chorobami współistniejącymi. Objawy to: ból nóg, obrzęk, owrzodzenie skóry. Czasami choroba przebiega bezobjawowo, przez co może dojść do powikłań w postaci oderwania się skrzepu i umiejscowienia się go w płucach, sercu lub mózgu. Wówczas dochodzi do zawału serca lub zatorowości płucnej. Aby zapobiegać chorobie, seniorzy powinni unikać długotrwałego bezruchu i poświęcić więcej czasu na aktywność fizyczną.
Reumatyzm
Reumatyzm powoduje przewlekłe zapalenie stawów. Osoby starsze są szczególnie narażone na tę chorobę. Jednym z objawów reumatyzmu są opuchnięte stawyLink otwiera się w nowej karcie. Do powstania obrzęku dochodzi na skutek nagromadzenia się zbyt dużej ilości płynu wokół stawu, przez co staje się on znacznie opuchnięty i bardzo dotkliwy. Poza opuchlizną reumatyzmowi towarzyszą takie objawy, jak: silny ból stawów, guzki reumatoidalne na palcachLink otwiera się w nowej karcie, chroniczne zmęczenie, rozdrażnienie, stany depresyjne.
Niewydolność serca
Obrzęki związane z niewydolnością serca u osób starszych pojawiają się głównie na nogach. Mają podłoże w niewydolności krążenia oraz w upośledzonym odpływie krwi z obwodu do serca, co skutkuje zastojem w żyle głównej. W efekcie dochodzi do podwyższonego ciśnienia w żyłach i powstawania przesięków płynu. U osób starszych leżących obrzęki pojawiają się głównie w okolicy krzyżowo-lędźwiowej.
Zaburzenie procesów metabolicznych
Z wiekiem ludzki organizm jest coraz słabszy i dochodzi do spowolnienia i nieprawidłowości w procesach metabolicznych oraz nieprawidłowości w syntezie i stężeniu białek i elektrolitów w organizmie. Dodatkowo często ma miejsce niewydolność nerek, nasilająca ten stan.
Obrzęk miejscowy – co to oznacza?
Obrzęk nóg nie zawsze oznacza poważniejszą chorobę. Jeśli jest niewielki, występuje w jednym miejscu i obejmuje mały odcinek skóry, mowa o obrzęku miejscowym.
Opuchlizna miejscowa może być spowodowana:
reakcją alergiczną, której towarzyszy wysypka i swędzenie,
reakcją zapalną w wyniku ukąszenia przez owada, oparzenia słonecznego lub choroby autoimmunologicznej,
zrostami pooperacyjnymi,
zwapnieniem kości,
obrzękiem naczynioruchowym, spowodowanym najczęściej przyjmowaniem leków.
Czasami obrzęk miejscowy obejmuje cały narząd, przez co organ przestaje prawidłowo funkcjonować i zwiększa swoją objętość. Może być to bardzo groźne dla życia, szczególnie jeśli mowa o obrzęku mózgu, płuc czy krtani.
Czy obrzęk nóg może być niebezpieczny?
Każdy obrzęk, a zwłaszcza kończyn dolnych, może być niebezpieczny dla osób starszych. Szczególny niepokój powinny budzić sytuacje, takie jak:
obrzęk łydki z towarzyszącym bólem, sygnalizujący zakrzepicę żył głębokich,
nadmierny obrzęk po ukąszeniu owada, wywołujący reakcję alergiczną; oprócz obrzęku alarmujące są wówczas duszności i nagłe osłabienie,
opuchlizna, której towarzyszą zmiany skórne, takie jak: wysypka, grudki, stwardnienia podskórne,
silny obrzęk kończyny dolnej po urazie – może świadczyć o złamaniu, zwichnięciu lub uszkodzeniu stawu,
odgłosy chrupania w stawach, szczególnie kolanowych, połączone z opuchlizną.
Czasami powodem obrzęku nóg u osób starszych jest po prostu zła dieta. Seniorzy potrzebują odpowiedniego odżywiania. Dania muszą zawierać dużo warzyw, owoców oraz pełnowartościowego białka. Warto też zadbać o prawidłową masę ciała; otyłość sprzyja obrzękom nóg, ponieważ mięśnie seniora nie są na tyle silne, by dźwigać dodatkowy ciężar.
StawyDbamy o Twoje zdrowie – także poprzez rzetelne informacje. Dlatego artykuły na naszej stronie są tworzone przez zespół specjalistów: lekarzy, fizjoterapeutów, dietetyków oraz doświadczonych redaktorów medycznych.
Nasi eksperci nie tylko dzielą się wiedzą teoretyczną – przekazują też praktyczne wskazówki oparte na swoim doświadczeniu zawodowym. Piszą o tym, co naprawdę ważne dla Twojego zdrowia: od profilaktyki, przez diagnostykę, po metody leczenia.
Stawiamy na przejrzystość, dlatego pod każdym artykułem znajdziesz bibliografię i źródła. W ten sposób wspieramy Cię w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących Twojego zdrowia.
Redakcja NNZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
J. Łuczak, J. Kozikowska, Obrzęk limfatyczny – patomechanizm, podział, zasady leczenia, „Przewodnik Lekarza” 2001, nr 4 (5), s. 48–54.
O. Gultig, A. Miller, H. Zoltzer, Limfologia, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
