Liszajec – co to za choroba? Przyczyny, objawy, leczenie
Liszajec to choroba bakteryjna skóry, za którą odpowiedzialne jest zakażenie wywołane przez gronkowce lub paciorkowce. Liszajec zakaźny u dorosłych należy do rzadkości. Choroba ta rozwija się przeważnie wśród małych dzieci. Sprawdź, jakie są objawy liszajca. Dowiedz się, do jakiego lekarza zwrócić się z podejrzeniem tej choroby oraz na czym polega jej leczenie.
Liszajec – co to za choroba?
Liszajec to choroba zakaźnaLink otwiera się w nowej karcie powierzchownych warstw skóry. Rozwinąć się może w każdym wieku, jednak najwięcej przypadków liszajca zakaźnego dotyczy dzieci w wieku 2–6 lat. Mogą one „przynieść” chorobę ze żłobka, przedszkola, szkoły, gdzie zarażają się od rówieśników. Eksperci informują, że w sposób szczególny na liszajec zakaźny narażone są osoby uprawiające sporty kontaktowe – zapasy, rugby czy futbol amerykański. W naszej szerokości geograficznej do zachorowania dochodzi najczęściej w miesiącach letnich.
Z uwagi na zbliżoną nazwę nierzadko ludzie mylą ze sobą liszajca zakaźnego z liszajem. Są to dwie odrębne jednostki chorobowe. Liszaj jest przewlekłą chorobą skóry lub błon śluzowych, charakteryzującą się obecnością drobnych, czerwonych grudek i silnego świądu. Jak dotąd nie określono przyczyny jej powstawania.
Liszajec zakaźny – przyczyny powstawania
Liszajec zakaźny wywoływany jest przede wszystkim przez gronkowca – Staphylococcus aureus, rzadziej przez paciorkowcaLink otwiera się w nowej karcie – Streptococcus pyogenes. Eksperci zwracają uwagę na częstą mieszaną etiologię schorzenia, czyli paciorkowcowo-gronkowcową. Liszajec charakteryzuje się dużą zakaźnością. Rozprzestrzenia się drogą kontaktu bezpośredniego z osobą zakażoną. Możliwe jest też szerzenie się zakażenia przez przedmioty użytkowane przez chorego.
Liszajec może mieć charakter pierwotny (rozwinąć się na skórze niezmienionej chorobowo) albo wtórny (być skutkiem ubocznym innych chorób skóry). Liszajec zakaźny rozwija się m.in. w przebiegu kontaktowego zapalenie skóry, świerzbu, atopowego zapalenia skóry, grzybicy, ospy wietrznej, wszawicy.
Jakie są objawy liszajca?
Liszajec zakaźny charakteryzuje się występowaniem zmian o charakterze pęcherzy, w których znajduje się wodnisto-ropna treść. Zmiany te ulegają pęknięciu w ciągu 1–2 dni od powstania. W ich miejscu pojawiają się nadżerki. To płytkie, wrzodziejące uszkodzenie skóry. Nadżerka pokryta jest delikatnym strupem. W przypadku gdy liszajec jest wynikiem zakażenia paciorkowcami, obserwuje się drobniejsze zmiany skórne. Te niewielkie pęcherzyki zmieniają się w ciągu kilku dni w grube, żółte strupy. Zmiany skórne w przebiegu liszajca umiejscawiają się przeważnie na twarzy, zwłaszcza zaś w okolicy nosa i jamy ustnej, rzadziej spotkać je można na skórze szyi, rąk, klatki piersiowej. Zmiany ustępują bez pozostawiania blizn. Objawom liszajca zakaźnego zazwyczaj towarzyszą: zajady, powiększenie okolicznych węzłów chłonnych, zapalenie wałów paznokciowych, bolesność i świąd. Pamiętaj, żeby unikać drapania się. W przeciwnym razie bakterie wywołujące liszajca przenoszone są na rękach i możesz zarówno doprowadzić do szerzenia się choroby na zdrową skórę, jak i zarażać innych.
Przeczytaj też, jakie są objawy mięczaka zakaźnegoLink otwiera się w nowej karcie i rumienia zakaźnegoLink otwiera się w nowej karcie.
Do jakiego lekarza się zwrócić?
Z podejrzeniem liszajca najlepiej zgłoś się do dermatologa, czyli specjalisty zajmującego się schorzeniami skóry.
Dowiedz się, jak może Ci pomóc lekarz od chorób zakaźnychLink otwiera się w nowej karcie.
Na czym polega diagnostyka liszajca zakaźnego?
Rozpoznanie liszajca zakaźnego opiera się na:
badaniu podmiotowym – wywiadzie medycznym,
badaniu przedmiotowym – stwierdzeniu typowego obrazu klinicznego,
badaniu bakteriologicznym – pozwala na dokładne określenie bakterii wywołujących chorobę, a w efekcie na zastosowanie terapii celowanej, co minimalizuje ryzyko powstania antybiotykoodporności.
Jeśli lekarz uzna to za stosowane, zleci dodatkowe badania, jednak ww. są z reguły wystarczające do postawienia diagnozy.
Liszajec zakaźny – leczenie
Leczenie liszajca zakaźnego zależy od rozległości zmian chorobowych i stanu ogólnego. Podstawą terapii jest podanie antybiotyku. W przypadku gdy zmiany chorobowe zajmują niewielką powierzchnię, stosowane są środki o działaniu miejscowym. Mogą one mieć formę aerozolu, kremu, maści, emulsji z antybiotykiem. Lekiem z wyboru do miejscowego stosowania jest mupirocyna. Alternatywą są m.in.: klindamycyna, bacytracyna, neomycyna. Przed aplikacją leku należy umyć skórę. Jeśli liszajcowi towarzyszą liczne i rozległe zmiany oraz powiększenie węzłów chłonnych albo nie obserwuje się zadowalających efektów leczenia miejscowego, lekarz zleca dodatkowo ogólne podanie antybiotyku.
Bez względu na charakter leczenia na zmiany aplikowane są środki odkażające. Ważne jest mechaniczne usuwanie nawarstwionych strupów. W sposób szczególny należy dbać o higienę osobistą – częste kąpiele i zmiany odzieży – wybierać ubrania z naturalnych materiałów, unikać gorących i wilgotnych miejsc.
Szybko podjęte leczenie liszajca zakaźnego pozwala pozbyć się uporczywych objawów w ciągu kilku czy kilkunastu dni. Jeśli nie podejmiesz leczenia liszajca, dolegliwości mogą się utrzymać nawet przez kilka tygodni. Mogą ustąpić samoistnie, ale i doprowadzić do powstania takich skutków ubocznych, jak: kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie węzłów chłonnychLink otwiera się w nowej karcie, bakteriemia (bakteryjne zakażenie krwi), zapalenie opon mózgowych, posocznica.
Choroby bakteryjneDbamy o Twoje zdrowie – także poprzez rzetelne informacje. Dlatego artykuły na naszej stronie są tworzone przez zespół specjalistów: lekarzy, fizjoterapeutów, dietetyków oraz doświadczonych redaktorów medycznych.
Nasi eksperci nie tylko dzielą się wiedzą teoretyczną – przekazują też praktyczne wskazówki oparte na swoim doświadczeniu zawodowym. Piszą o tym, co naprawdę ważne dla Twojego zdrowia: od profilaktyki, przez diagnostykę, po metody leczenia.
Stawiamy na przejrzystość, dlatego pod każdym artykułem znajdziesz bibliografię i źródła. W ten sposób wspieramy Cię w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących Twojego zdrowia.
Redakcja NNZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
J. Narbutt, Najczęstsze dermatozy w praktyce lekarza rodzinnego, Edra Urban & Partner, Wrocław 2019.
R. Nowicki, W. Barańska-Rybak, Skórne infekcje bakteryjne u dzieci. Liszajec zakaźny, „Przewodnik Lekarski” 2002, t. 5, nr 4, s. 64–67.
A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2022.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
