Mononukleoza zakaźna - jakie są objawy i powikłania?

Mononukleoza zakaźna ma bardzo szerokie spektrum objawów. Początkowo są one podobne do dolegliwości pojawiających się przy grypie. Z czasem dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych i śledziony, anginy, duszności. Mononukleoza zakaźna powodować może też liczne powikłania, w tym neurologiczne i hematologiczne, czy predysponować do stanów zapalnych różnych narządów.

Mononukleoza zakaźna - co to za choroba?

Mononukleoza zakaźna to choroba wirusowa, za której powstanie odpowiada infekcja wirusem Epsteina-Barr (EBV). Zakazić się nią możesz drogą kropelkową, poprzez kontakt ze śliną chorego, wspólne używanie różnych przedmiotów typu szczoteczka do zębów lub butelka. Możliwe jest także zakażenie przez przeszczep narządów lub komórek krwiotwórczych czy przetoczenie krwi.

1. Przeczytaj więcej na temat chorób zakaźnychLink otwiera się w nowej karcie (np. krztusiecLink otwiera się w nowej karcie, ospa wietrznaLink otwiera się w nowej karcie).

Okres wylęgania się choroby wynosi 30-50 dni. Z kolei zaraźliwość utrzymuje się z reguły do 5 dni od momentu pojawienia się wysokiej gorączki. Wirus może jednak utrzymywać się w Twojej ślinie znacznie dłużej - nawet 6-18 miesięcy.

Przechorowanie mononukleozy zakaźnej zapewnia trwałą odporność. Choroba najczęściej rozwija się w okresie dojrzewania i wczesnej młodości. Grupę podwyższonego ryzyka stanowią osoby w wieku 13-24 lat. Nie ma szczepionki przeciw mononukleozie.

Przypadłość zyskała wiele innych określeń, w tym m.in. „choroba pocałunków”, „angina monocytowa”, „gorączka gruczołowa”. Znajomość typowych objawów pozwoli Ci na szybsze wysnucie podejrzeń odnośnie do choroby i szybszą wizytę u lekarza, a tym samym na uniknięcie powikłań i łatwiejszy powrót do zdrowia.

Jakie są objawy mononukleozy zakaźnej?

Objawy mononukleozy zakaźnej stanowią przede wszystkim:

1. złe samopoczucie,

2. utrata łaknienia,

3. bóle głowy,

4. apatia,

5. ogólne osłabienie,

6. rozkojarzenie.

Pierwszy etap mononukleozy zakaźnej i grypa dają bardzo zbliżone symptomy. Następnym objawem chorobowym jest gorączka. Wynosi zazwyczaj 38-39°C i utrzymuje się z reguły przez kilka dni. W tym czasie dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych, zwłaszcza tych zlokalizowanych z tyłu głowy, na szyi i zausznych. Stają się przesuwalne i tkliwe przy palpacji, czyli badaniu dotykowym. U dzieci może występować uogólnione powiększenie węzłów chłonnych.

W przebiegu mononukleozy zakaźnej rozwija się angina, czyli zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła. Zaobserwować możesz wówczas:

1. gorączkę,

2. wymioty,

3. bóle kostno-stawowe,

4. poczucie rozbicia,

5. zmiany na migdałkach (ból, zaczerwienienie, rozpulchnienie, śluzowo-ropne naloty).

W przebiegu mononukleozy zakaźnej dochodzi do powiększenia śledziony. Obrzęk rozwinąć się może do tego stopnia, że nawet niewielki uraz skutkuje jej pęknięciem. Podczas choroby utrudnione jest oddychanie. Pojawia się duszność ze stridorem, czyli świstem krtaniowym. Częstym objawem, w tym zwłaszcza u dzieci, jest obrzęk powiek, łuków brwiowych i nosa.

1. Dowiedz się, kto leczy choroby zakaźne dzieci i dorosłychLink otwiera się w nowej karcie.

Zmiany skórne jako objaw mononukleozy zakaźnej

Zakaźna mononukleoza może czasami powodować zmiany skórne, które częściej wynikają z podania antybiotyku (amoksycyliny) niż samej choroby. Zmiany lokalizują się zazwyczaj się na przedniej stronie kończyn, głowie, tułowiu, pośladkach, udach. Poza tym mononukleoza upośledza odporność. W związku z tym organizm jest bardziej narażony na różnego rodzaju infekcje. Mononukleoza zakaźna u dzieci przybiera z reguły lżejszy obraz niż u osób dorosłych. Wraz z wiekiem organizm dłużej dochodzi do siebie po chorobie.

Mononukleoza zakaźna - powikłania

Mononukleoza zakaźna może dawać różne powikłania. W jej wyniku rozwijają się stany zapalne wątroby czy zapalenie płuc. Rzadziej dochodzi do zapalenia mięśnia sercowego i zapalenia trzustki. Wśród potencjalnych skutków ubocznych mononukleozy zakaźnej znajdują się również:

1. powikłania ze strony układu nerwowego, takie jak: porażenia nerwów czaszkowych, zapalenie mózgu, padaczka, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, psychozy,

2. powikłania hematologiczne, które łatwo pozwala wykryć morfologia:

   1. ostra małopłytkowość - stan charakteryzujący się niedoborem płytek krwi, niedokrwistość hemolityczna, czyli spadek liczby czerwonych krwinek. Objawy anemii to: bladość, osłabienie, duszność, wybroczyny, splątanie, senność, siniaki, owrzodzenia,

   2. agranulocytoza - stan charakteryzujący się spadkiem liczby neutrofili we krwi, czyli komórek układu odpornościowego, które zaliczane są do białych krwinek,

   3. pancytopenia - zaburzenie charakteryzujące się niedoborem wszystkich elementów morfotycznych krwi, czyli białych krwinek, czerwonych krwinek, płytek krwi.

3. Przeczytaj także, jak zapobiegać chorobom układu krążeniaLink otwiera się w nowej karcie.

Mononukleoza zakaźna - ile trwa leczenie?

Mononukleoza zakaźna leczona jest objawowo. Zazwyczaj stosuje się środki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe. Podczas choroby powinieneś się oszczędzać. Jeśli się źle czujesz, zostań w łóżku i ogranicz aktywność fizyczną.

Wiele korzyści przynosi stosowanie diety bogatej w witaminy. Powinieneś dbać o nawodnienie organizmu. Najlepiej pij wodę mineralną i ziołowe napary, które jednocześnie pomogą zwalczyć objawy chorobowe.

W walce z podwyższoną temperaturą pomogą Ci zimne okłady, a na trudności z oddychaniem - nawilżanie powietrza. Leczenie przeciwwirusowe nie jest zalecane. Sama mononukleoza trwa zwykle 3-4 tygodnie, jednakże w okresie powrotu do zdrowia pojawić się może zespół przewlekłego zmęczenia. Przypadłość ta charakteryzuje się obniżeniem życiowej aktywności, uczuciem permanentnego zmęczenia, kłopotami z koncentracją. Zespół przewlekłego zmęczenia może utrzymywać się nawet przez 6 miesięcy.

Źródła:

1. J. Cozad, Infectious mononucleosis, „The Nurse Practitioner Journal” 1996, t. 21, nr 3, s. 14–28.

2. S.K. Dunmire, K.A. Hogquist, H.H. Balfour, Infectious Mononucleosis, „Current topics in microbiology and immunology” 2015, nr 390, s. 211–240.

3. H.B. Jenson, Acute complications of Epstein-Barr virus infectious mononucleosis, „Current Opinion in Pediatrics” 2000, t. 12, nr 3, s. 263–268.

4. C. Myers, D. Wilks, Comparison of Euroqol EQ-5D and SF-36 in patients with chronic fatigue syndrome, „Quality of Life Research” 1999, t. 8, nr 1–2, s. 9–16.

5. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2017, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 2383.

6. J. Womack, M. Jimenez, Common questions about infectious mononucleosis, „American Family Physician” 2015, t. 91, nr 6, s. 372–376.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.