Jak dbać o zatoki, aby nie bolały i prawidłowo funkcjonowały?

Rolą zatok jest przede wszystkim ogrzewanie i nawilżanie powietrza oraz ochrona struktur wewnątrz czaszki przed urazami. Niestety nietrudno o zablokowanie ich ujścia w czasie przeziębienia, co doprowadza do rozwoju bolesnych stanów zapalnych. Choć nie ma recepty, by całkowicie pozbyć się problemu z zatokami, to dbając o ich stan, możesz zredukować ryzyko nawrotu przykrych dolegliwości. Dowiedz się, co możesz zrobić dla zdrowia zatok.

O jak wiele zatok trzeba dbać?

Oglądając jakąkolwiek reklamę preparatów na ból zatok, z pewnością zauważysz, że osoba, której doskwiera ta dolegliwość, masuje zwykle okolice pomiędzy oczami tuż przy kości nosowej. To każe sądzić, że tam znajdują się zatoki. W istocie są tam zlokalizowane te przestrzenie. Jednak nie wszystkie! W rzeczywistości zatok przynosowych są aż cztery grupy:

1. zatoki czołowe – znajdują się między oczodołami i rozciągają się od szczytu kości nowej aż nad linię brwi,

2. zatoki klinowe – jak nazwa wskazuje, znajdują się przy kości klinowej, ulokowanej na środku podstawy czaszki, i tym samym są to zatoki najgłębiej położone,

3. zatoki sitowe – to ok. 10 drobnych komórek sitowych, ulokowanych po obu stronach kości nosowej,

4. zatoki szczękowe – znajdują się na wysokości skrzydełek nosa i są największe ze wszystkich zatok.

Sprawdź także, jak rozpoznać i leczyć przerost małżowin nosowychLink otwiera się w nowej karcie.

Chcesz mieć zatoki w dobrej kondycji? Zadbaj o jamę ustną!

Brzmi jak żart? Jeśli tak sądzisz, to z pewnością tym większym zaskoczeniem będzie dla Ciebie informacja, że za aż 5–40% przypadków zapalenia zatok szczękowych odpowiadają stany zapalne zębów i dziąseł [1]. Jeśli co chwilę zmagasz się z bólem głowy od zatokLink otwiera się w nowej karcie i jednocześnie nie leczysz próchnicy, problemu nie rozwiążą leki przeciwbólowe. Jeśli chcesz się pozbyć przykrych dolegliwości, odwiedź stomatologa, który wyleczy ubytki.

Jakie warunki otoczenia sprzyjają zdrowym zatokom?

Zatoki nie są pustymi przestrzeniami bez znaczenia, które tylko uprzykrzają życie w sezonie jesienno-zimowych zachorowań. Ich funkcją jest ogrzewanie i nawilżanie powietrza, chronią wnętrze czaszki przed urazami, a także są swego rodzaju pudłem rezonansowym, które wpływa na brzmienie głosu. Niestety nietrudno o obrzęk śluzówki, która je wyścieła. W efekcie blokuje się ich ujście do jamy nosowej, co zaburza odpływ zalegającej wydzieliny. Stwarza to bakteriom doskonałe warunki do namnażania.

Aby zapobiec takim powikłaniom i zadbać o zdrowe zatoki, unikaj sytuacji, które mogą przyczynić się do rozwoju przeziębienia:

1. noś w zimnej części roku czapkę nasuniętą na czoło, aby zapobiec wychładzaniu się zatok czołowych,

2. latem zrezygnuj z klimatyzacji obniżającej wyraźnie temperaturę w samochodzie lub pomieszczeniu w stosunku do tej panującej na zewnątrz,

3. po wizycie na basenie (a także po kąpieli) dokładnie susz włosy.

Niekorzystnie na funkcjonowanie zatok wpływają też suche powietrze, dym papierosów i smog. Pamiętaj o częstym wietrzeniu pomieszczeń, dbaniu o wilgotność powietrza i unikaj palenia papierosów w zamkniętej przestrzeni (a najlepiej zrezygnuj z tego nałogu całkowicie).

Jak na zatoki wpływają inhalacje?

Jeśli obawiasz się, że dopadające Cię przeziębienie źle wpłynie na kondycję zatok, koniecznie wypróbuj inhalacje, które są najpopularniejszą metodą leczenia zatokLink otwiera się w nowej karcie. Jak szybko pozbyć się kataru tym domowym sposobem? Nalej do miski gorącej (ale nie wrzącej) wody i dodaj zioła albo kilka kropli olejku eterycznego.

Nakryj głowę oraz miskę ręcznikiem i wdychaj unoszącą się parę. Wybieraj preparaty o działaniu bakteriobójczym, rozrzedzającym wydzielinę i przeciwzapalnym. Takie właściwości ma wiele ziół na zatoki:

1. tymianek,

2. szałwia,

3. lawenda,

4. mięta pieprzowa,

5. rumianek,

6. igły sosnowe,

7. eukaliptus.

Czy warto wykonywać nebulizacje solą fizjologiczną?

Nebulizacje bywają nazywane inhalacjami. Nie są jednak tym samym. Nebulizacje rozbijają płyn na drobne cząsteczki, które docierają do dolnych dróg oddechowych. Inhalacja nie jest w stanie tego zapewnić. Dlatego nebulizacje są skuteczniejsze, a przez to szczególnie zalecane osobom z nawracającymi stanami zapalnymi zatok.

Dodawszy sól fizjologiczną do nebulizatora, złagodzisz ból i stany zapalne. Wykorzystaj sól fizjologiczną 0,9%, a gdy zalegająca wydzielina jest wyjątkowo gęsta – 3%. Wdychaj generowaną mgiełkę przez 10–15 min. Nie ma potrzeby wykonywania zabiegu dłużej, ponieważ po tym czasie jego efektywność spada.

Nebulizacje solą fizjologiczną są zabiegiem bezpiecznym. Mogą być wykonywane nawet u niemowląt i kobiet w ciąży (oraz karmiących piersią). Jeśli więc dopadnie Cię zapalenie zatok w ciąży, sięgnij po tę metodę bez obaw.

Pod żadnym pozorem nie dodawaj olejków eterycznych do nebulizatora! Nie chodzi o to, że mogą one uszkodzić urządzenie. Substancja rozbita do drobnych cząsteczek dotrze do dolnych dróg oddechowych, gdzie może doprowadzić do skurczu drobnych oskrzelików.

Jak i kiedy warto wykonywać irygację zatok?

Wbrew pozorom irygacja zatokLink otwiera się w nowej karcie (płukanie zatok) nie jest zabiegiem, który warto wykonywać tylko w przeziębieniu. Jej profilaktyczne przeprowadzanie dobrze wpływa na kondycję tych jam umiejscowionych przy nosie.

Płukanie zatok bez trudu wykonasz za pomocą gotowych zestawów irygacyjnych. Zawierają one specjalną butelkę irygacyjną oraz saszetkę z chlorkiem sodu do wykonania roztworu z przegotowaną wodą. Zwróć przy tym uwagę na opis produktu. W zależności od ilości dolanej wody wykonasz roztwór izotoniczny lub hipertoniczny. Ten pierwszy jest odpowiedni do celów profilaktycznych. Drugi ze względu na większe stężenie służy redukcji objawów zatokowych towarzyszących przeziębieniu i alergii.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. D. Pylińska-Dąbrowska, K. Ragin i in., Przewlekłe zębopochodne zapalenie zatok szczękowych – etiologia, diagnostyka, postępowanie lecznicze, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2019, t. 13, nr 5, s. 237–244.

2. M. Michalik, A. Podbielska-Kubera, Powikłania twarzoczaszkowe zapalenia zatok, „New Medicine” 2019, nr 1, s. 23–37.

3. P. Wardas, J. Markowski i in., Przegląd aktualnych wytycznych w zakresie diagnostyki i leczenia zapaleń zatok przynosowych z praktycznym komentarzem, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2014, t. 8, nr 4, s. 159–168.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.