Jakie badania na wątrobę warto wykonać?

Badania wątroby, jakie wykonuje się zarówno w celu postawienia rozpoznania, jak i w ramach profilaktyki, opierają się w dużej mierze na analizie krwi i moczu. W przypadku podejrzenia choroby wątroby dużą wartość mają też badania obrazowe, które uwidocznią np. powiększenie, stłuszczenie czy guzy.

Wątroba to narząd odgrywający istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu ludzkiego. Odpowiada m.in. za gospodarkę tłuszczową, procesy detoksykacyjne i wydzielnicze, dlatego ważne jest, aby był w dobrej kondycji. Wątroba ma również zdolność do regeneracjiLink otwiera się w nowej karcie, którą można wspierać. Sprawdź, jakie badania na wątrobę wykonuje się w profilaktyce i diagnostyce chorób.

Dlaczego powinno się wykonywać badania na wątrobę?

Wątroba jest największym organem w twoim ciele. Odpowiada za wiele różnych procesów w nim zachodzących, m.in. za:

1. gospodarkę tłuszczową i białkową,

2. gromadzenie zapasów witamin (A, D, B12) i żelaza,

3. regulację procesów krzepnięcia,

4. przemianę hemu, czyli związku nadającego białku i krwi czerwony kolor.

Pełni ponadto funkcje: immunologiczną, detoksykacyjną, odtruwającą i wydzielniczą. Z tego powodu ważna jest profilaktyka zdrowotnaLink otwiera się w nowej karcie wątroby i regularne badania.

Niestety narażony jesteś na działanie wielu szkodliwych dla wątroby czynników. Wymienić tu należy nieprawidłowy sposób odżywiania, spożywanie alkoholu, zakażenia chorobotwórczymi drobnoustrojami, pasożytami i predyspozycje genetyczne. A to tylko niektóre z determinantów zaburzeń funkcjonowania wątroby. Dlatego też choroby tego narządu są dość mocno rozpowszechnione. Najpopularniejsze to bąblowica, gruczolak wątrobyLink otwiera się w nowej karcie, stłuszczenie wątrobyLink otwiera się w nowej karcie czy jej wirusowe zapalenie. Schorzenia te przez długi czas mogą nie dawać żadnych objawów. Badania wątroby, jakie wykonasz w ramach profilaktyki, staną się podstawą do ewentualnej dalszej diagnostyki.

Jakie badania na wątrobę warto wykonywać?

Zacznijmy od tego, jakie warto wykonać badania na wątrobę w ramach profilaktyki zdrowotnej. Zaleca się, aby osoby dorosłe średnio raz w roku wykonywały podstawowy pakiet. Są to badania laboratoryjne z krwi, które określa się mianem prób wątrobowych. Normy dla tych wskaźników mogą się różnić, np. w zależności od wieku czy płci badanego.

Próby wątrobowe polegają na oznaczeniu poziomu:

1. bilirubiny, czyli pomarańczowo-czerwonego barwnika żółciowego, który jest produktem rozpadu hemoglobiny (białko zawarte w czerwonych krwinkach),

2. enzymów wątrobowych jak ALT (ALAT, aminotransferaza alaninowa), GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza), AST (AspAT, aminotransferaza asparaginianowa).

O czym może świadczyć nieprawidłowy wynik tych parametrów? Aminotransferaza alaninowa może wskazywać na uszkodzenie, marskość, wirusowe zapalenie wątroby, cholestazę wątrobową, ale i hemolizę (rozpad czerwonych krwinek), miopatie (zespół objawów wynikających z uszkodzenia mięśni). Aminotransferaza asparaginianowa może informować o urazach wątroby i miopatiach, zaś gamma-glutamylotranspeptydaza o niealkoholowym stłuszczeniu, chorobie nowotworowej, schorzeniach przewodów żółciowych, nerek, trzustki, zapaleniu lub uszkodzeniu wątroby czy zawale mięśnia sercowego.

Inne badania z krwi na wątrobę

Jakie badania krwi na wątrobę można jeszcze wykonać? Wśród nich wymienia się m.in.:

1. fosfatazę zasadową (fosfataza alkaliczna lub ALP), która rozpoznaje choroby wątroby związane z upośledzeniem wydalania żółci (cholestazę wewnątrzwątrobową, zamknięcie dróg żółciowych przez kamień lub nowotwór),

2. przeciwciała anty-HCV i antygen HBs - pierwszy pozwala stwierdzić kontakt z wirusem żółtaczki typu C, a drugi zdiagnozować WZW typu B, które potocznie określane są jako żółtaczkę,

3. markery nowotworów wątroby jak antygen karcinoembrionalny (CEA), alfa-fetoproteiny (AFP),

4. markery chorób autoimmunologicznych wątroby, czyli przeciwciała przeciwjądrowe typu ANA 1 i ANA 2,

5. albuminy - białko produkowane w wątrobie, które odpowiada za utrzymanie odpowiedniego składu krwi i transportowanie substancji. Nieprawidłowy wynik może wskazywać na niedożywienie, zespół nerczycowy, enteropatię z utratą białka,

6. i inne jak np. amoniak, mocznik, parametry krzepnięcia krwi czy morfologię z OB.

Wątroba - badania moczu

Badania na wątrobę, jakie może ci zlecić lekarz, opierają się czasem na próbce moczu. Ocenie podlega zarówno skład, jak i wygląd moczu. Przykładowo:

1. ciemny mocz występuje w chorobach wątroby przebiegających z zaburzonym odpływem żółci,

2. gęstość moczu zmienia się przy zaawansowanych chorobach wątroby z zaburzeniami gospodarki jonowej,

3. obecność czerwonych ciałek krwi w moczu, czyli tzw. krwiomocz może wskazywać na zaburzenia krzepnięcia.

Niepokojąca jest obecność bilirubiny i jej metabolitów w moczu, może bowiem sugerować marskość, wirusowe zapalenie lub nowotwór wątroby.

Chora wątroba - jakie badania obrazowe się wykonuje?

Jakie badania wątroby są elementem dalszej diagnostyki? Wymienia się przede wszystkim:

1. ultrasonografię (USG) - pozwalającą ocenić wielkość i strukturę narządu, unaczynienie żylne i tętnicze, wskazać występowanie zmian na jego powierzchni, zapewniającą też obraz dróg żółciowych;

2. scyntygrafię - polegającą na wprowadzeniu do organizmu znakowanych radioizotopami farmaceutyków, a następnie ocenie ich rozpadu i graficznym przedstawieniu rozmieszczenia. Pozwala na ocenę funkcjonalną i morfologiczną;

3. angiografię - zwaną też arteriografią to badanie polegające na uwidocznieniu obrazu naczyń wątroby przy pomocy promieniowania rentgenowskiego. Do badanego naczynia wprowadza się tzw. kontrast, po czym wykonuje serię zdjęć;

4. tomografię komputerową (TK) - badanie dokładniejsze od USG ze względu na to, że zapewnia dwuwymiarowy lub trójwymiarowy obraz. Używa się go do wykrywania np. rozlanych i rozległych zmian ogniskowych jak w raku wątroby, ale i stłuszczenia czy marskości wątroby.

W niektórych przypadkach do ustalenia stanu wątroby konieczna jest biopsja. To pobranie igłą niedużej próbki tkanki wątroby do badania histopatologicznego.

Źródła:

1. M. Hartleb, Interpretacja badań laboratoryjnych w chorobach wątroby, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2019.

2. M. Szymańska, A. Prystupa, A. Koprianiuk-Sowińska i in., Alkoholowa choroba wątroby w praktyce lekarskiej, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2011, t. 17, nr 3, s. 148-154.

3. J. Klamann, T. Smiatacz, Diagnostyka wirusowych zapaleń wątroby w praktyce lekarza pierwszego kontaktu, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2016, t. 10, nr 2, s. 66–72.

4. M. K. Walas, K. Skoczylas, I. Gierbliński, Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie wątroby, pęcherzyka i dróg żółciowych, „Journal of Ultrasonography”, 2012, nr 12, s. 428–445.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.