Kamienie migdałkowe – co to? Objawy, przyczyny, metody leczenie

Kamienie migdałkowe, znane również jako czopy migdałkowe, to niewielkie grudki, które gromadzą się w kryptach migdałków podniebiennych. Choć często są niewidoczne i nie wywołują uciążliwych objawów, mogą powodować nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. W niektórych przypadkach większe kamienie mogą prowadzić do stanów zapalnych migdałków. W tym artykule omówimy dokładnie, czym są kamienie migdałkowe, jak się tworzą oraz jak je leczyć.

Czym są kamienie migdałkowe?

Kamienie migdałkowe, znane również jako czopy migdałkowe lub detryty, to zwapniałe masy powstające ze złuszczonego nabłonka oraz komórek układu odpornościowego. To twarde grudki, które powstają w kryptach migdałków podniebiennych. Migdałki są skupiskami tkanki limfatycznej, które pełnią ważną rolę w procesach odpornościowych organizmu. Ich głównym zadaniem jest ochrona przed drobnoustrojami, które mogą przedostać się do organizmu przez drogi oddechowe lub pokarmowe.

Każdy migdałek składa się z tkanki limfatycznej i posiada kilka mikroskopijnych zagłębień zwanych kryptami migdałkowymi. W kryptach gromadzą się resztki jedzenia, złuszczony nabłonek, bakterie i inne drobnoustroje. Z czasem, te substancje mogą utwardzać się i tworzyć tzw. kamienie migdałkowe.

Jak powstają kamienie migdałkowe?

Kamienie migdałkowe powstają na skutek gromadzenia się resztek jedzenia, złuszczonych komórek nabłonka, bakterii i innych drobnoustrojów w kryptach migdałków. Główną przyczyną ich powstawania są nawracające stany zapalne gardła i migdałkówLink otwiera się w nowej karcie, takie jak angina. W takich przypadkach dochodzi do poszerzenia krypt migdałkowych, ich włóknienia oraz tworzenia się blizn i zrostów. Z czasem w kryptach gromadzą się komórki układu immunologicznego, złuszczone komórki nabłonka, resztki pokarmu oraz bakterie. Te substancje mogą stopniowo zatykać ujścia krypt, prowadząc do tworzenia się czopów wewnątrz nich. W niektórych przypadkach kamienie migdałkowe mogą ulec zwapnieniu, co skutkuje ich twardością i powiększeniem.

• Przeczytaj również o innej patologii migdałków, jakim jest ropień okołomigdałkowy.

Czynniki, które mogą zwiększać ryzyko powstawania kamieni migdałkowych, to m.in. 

• nierównowaga flory bakteryjnej w jamie ustnej, 

• obecność zwapnień w migdałkach, 

• infekcje grzybicze, 

• problemy z odpływem śliny, 

• palenie papierosów,

• dieta bogata w tłuszcze i produkty mleczne.

Objawy kamieni migdałkowych

Większość kamieni migdałkowych jest bezobjawowa, zwłaszcza jeśli mają niewielkie rozmiary. Jednak większe kamienie mogą powodować różne objawy, które mogą obejmować:

• Nieświeży oddech, zwany halitozą, który jest spowodowany rozkładem materii organicznej przez bakterie beztlenowe na migdałkach.

• Nieprzyjemny posmak w ustach, który może mieć metaliczny charakter i powodować zaburzenia odczuwania smaków.

• Ból gardłaLink otwiera się w nowej karcie, który może promieniować do ucha.

• Uczucie ciała obcego w gardle i trudności w połykaniu.

• Trudności przy połykaniu.

• Napady kaszlu, które mogą wystąpić w wyniku drażnienia migdałków przez kamienie.

• Zaczerwienienie, powiększenie i zniekształcenie obrysu migdałka, które może być wynikiem stanu zapalnego spowodowanego obecnością kamieni migdałkowych.

W przypadku większych kamieni migdałkowych, można również zauważyć białe grudki na powierzchni migdałków. Czasami kamienie mogą również powodować infekcje, które objawiają się białym nalotem na migdałkach, gorączką i ogólnym złym samopoczuciem.

Jak rozpoznać kamienie migdałkowe?

Jeśli podejrzewasz obecność kamieni migdałkowych, warto skonsultować się z laryngologiem. Diagnoza kamieni migdałkowych często opiera się na obserwacji objawów oraz badaniu jamy ustnej. Większość kamieni migdałkowych można z łatwością zauważyć podczas bezpośrednich oględzin jamy ustnej. W niektórych przypadkach, gdy kamienie są ukryte w tkance migdałków lub nie powodują objawów, diagnoza może być utrudniona. W takich sytuacjach badania obrazowe, takie jak USG, zdjęcia rentgenowskie lub tomografia komputerowa, mogą potwierdzić obecność kamieni migdałkowych. Jednak te badania nie są rutynowo stosowane do diagnozowania kamieni migdałkowych, które zwykle są przypadkowym znaleziskiem podczas obrazowania z powodu innych chorób.

• Dowiedz się, jak objawia się kamica nerkowaLink otwiera się w nowej karcie.

Jak leczyć kamienie migdałkowe?

Leczenie kamieni migdałkowych zależy od ich wielkości i objawów, jakie wywołują. W przypadku niewielkich kamieni bezobjawowych często nie jest konieczne żadne leczenie. W takich przypadkach zaleca się regularne odkasływanie lub odchrząkiwanie, które może pomóc w usunięciu niewielkich kamieni. Ważne jest jednak utrzymanie odpowiedniej higieny jamy ustnej i regularne płukanie gardła solą fizjologiczną.

• Sprawdź, na czym polega rozbijanie kamieni nerkowychLink otwiera się w nowej karcie,

W przypadku większych kamieni migdałkowych, które powodują uciążliwe objawy, może być konieczne usunięcie ich. Istnieją różne metody usuwania kamieni migdałkowych, takie jak:

• Płukanie jamy ustnej i gardła roztworami soli fizjologicznej, wody utlenionej, naparami ziołowymi lub środkami antyseptycznymi. Płukanie może pomóc w redukcji objawów i zmniejszeniu ilości kamieni migdałkowych. 

• Inną metodą leczenia jest mechaniczne usuwanie kamieni migdałkowych za pomocą patyczka lub szpatułki. Ta metoda jest jednak żmudna i może być trudna do wykonania samodzielnie. 

• W poważniejszych przypadkach, gdy kamienie migdałkowe są duże lub powodują powikłania, może być konieczne przeprowadzenie kryptolizy. Kryptoliza to procedura, podczas której specjalista usuwa zwapniałe masy z krypt migdałkowych za pomocą lasera ablacyjnego CO2, kriochirurgii lub radiochirurgii. Zabieg ten jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym i może przynieść długotrwałe efekty.

• W niektórych przypadkach, gdy kamienie migdałkowe powodują poważne powikłania, może być konieczne usunięcie migdałków. Zabieg wycięcia migdałkówLink otwiera się w nowej karcie to adenotomia.

Decyzję o metodzie leczenia podejmuje laryngolog, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby pacjenta.

• Przeczytaj o lekach rozpuszczających kamienie żółcioweLink otwiera się w nowej karcie.

Jak zapobiegać powstawaniu kamieni migdałkowych?

Aby zapobiegać powstawaniu kamieni migdałkowych, warto dbać o higienę jamy ustnej i gardła. Oto kilka przydatnych wskazówek:

• Regularne szczotkowanie zębów i języka.

• Używanie nici dentystycznej lub irygatora do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych.

• Płukanie gardła solą fizjologiczną lub specjalnymi preparatami do płukania.

• Unikanie palenia papierosów i nadmiernego spożywania tłustych i mlecznych produktów.

• Prowadzenie zdrowego stylu życia i dbanie o prawidłową dietę.

Regularne wizyty u laryngologa mogą również pomóc w wczesnym wykrywaniu ewentualnych zmian w migdałkach i zapobieganiu powstawaniu kamieni migdałkowych.

Źródła:

1. B. Latkowski, Otolaryngologia. Podręcznik dla studentów i specjalizujących się lekarzy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.

2. M. Mesolella, Tonsillolith. Case report and review of the literature, „Acta Otorhinolaryngologica Italica” 2004, t. 24, nr 5, s. 302–307.

3. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2022.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.