Ostuda (melasma) – czym jest, jakie są jej objawy i jak się jej pozbyć?

Na skórze Twojej twarzy pojawiają się nieregularne, ciemniejsze plamy? Prawdopodobnie zmagasz się z ostudą, zwaną także melasmą. Przeczytaj, jak możesz jej zapobiegać i w jaki sposób radzić sobie z widocznymi przebarwieniami.

Ostuda – co to jest?

Ostuda (melasma) to przebarwienia na skórze pod postacią ciemnobrunatnych plam, przypominających trochę opaleniznę bez pełnego pokrycia lub piegi. Związane są one z nadmiarem melaniny. Charakteryzują się nieregularnym kształtem, wielkością oraz intensywnością zabarwienia. Nie są zbyt wyraźnie odgraniczone od reszty skóry i nie mają odczynu zapalnego ani nie łuszczą się. Pojawiają się głównie na policzkach, czole i skroniach oraz nad górną wargą, a czasem także na szyi. Zwykle są symetryczne, więc raczej nie występują tylko na jednym policzku czy skroni.

Przeczytaj: Skóra pergaminowa – przyczyny, objawy, leczenieLink otwiera się w nowej karcie

Oczywiście to nie jedyny rodzaj przebarwień na skórze, dlatego sam wygląd i umiejscowienie nie wystarczą do samodzielnego postawienia diagnozy. Przyczyny ich obecności mogą być bardzo różne (przeczytaj też o przebarwieniach na twarzy, nogach i dłoniachLink otwiera się w nowej karcie), więc warto udać się do dermatologa lub kosmetologa w celu rozpoznania rodzaju przebarwień. Choć większość z nich jest zupełnie niegroźna i może stanowić co najwyżej problem natury estetycznej, to niektóre z nich świadczą o niedoborach witamin, a nawet o chorobach wymagających leczenia.

Funkcje melaniny w skórze

Melanina to substancja odpowiadająca za pigmentację skóry, czyli za jej barwę oraz zmiany pod wpływem ekspozycji na promienie słoneczne (opaleniznę). Jej głównym zadaniem jest ochrona przed szkodliwym wpływem promieniowania ultrafioletowego (UV) poprzez jego absorpcję i rozpraszanie. Z tego powodu osoby mieszkające w strefie równikowej mają ciemniejszą skórę niż np. Europejczycy – są one bardziej narażone na negatywne oddziaływanie promieniowania, w związku z czym potrzebują skuteczniejszej ochrony. W podobny sposób melanina chroni ludzkie oczy. To właśnie dlatego posiadacze jasnych tęczówek są bardziej narażeni na zapadnięcie na schorzenia oczu spowodowane promieniowaniem UV.

Sprawdź: Heterochromia – co to takiego? Dlaczego niektórzy mają dwukolorowe oczy?Link otwiera się w nowej karcie

Przyczyny ostudy

Bezpośrednią przyczyną przebarwień skórnych jest ekspozycja na promieniowanie słoneczne, jednak poszczególne osoby różnią się między sobą pod względem skłonności do ich powstawania. Zdecydowanie częściej zmagają się z nimi kobiety, ponieważ ważną rolę w ich tworzeniu odgrywają żeńskie hormony płciowe. Z tego powodu ostuda zwykle pojawia się w czasie ciąży, podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej, hormonalnej terapii zastępczej (w przebiegu klimakterium), a także może towarzyszyć guzom hormonalnie czynnym i innym schorzeniom naruszającym gospodarkę hormonalną.

Wśród czynników ryzyka ostudy wymienia się również:

1. skłonności genetyczne,

2. przyjmowanie leków sterydowych, antybiotyków i retinoidów,

3. stosowanie kosmetyków fotouczulających,

4. choroby tarczycy i nadnerczy,

5. pasożyty jelitowe. 

Jak się pozbyć ostudy?

Jak dbać o cerę dotkniętą melasmą? Przede wszystkim pamiętaj, że przebarwienia tego typu są łagodne i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Nie towarzyszą im też ból czy świąd, więc jeśli nie chcesz, nie musisz ich w żaden sposób leczyć. Jednak jeżeli przeszkadza Ci ich wygląd, możesz sięgnąć po profesjonalne zabiegi kosmetologiczne, które zmniejszą ich widoczność, a nawet całkowicie je zniwelują.

Do leczenia ostudy stosuje się m.in. zabiegi z kwasem traneksamowym (można go również przyjmować doustnie), kwasem ferulowym, kwasem kojowym, witaminą C, kwasem azelainowym, czynnikiem wzrostu i retinolem. Wysoką skuteczność wykazują także peelingi chemiczne, kuracje laserowe, dermabrazja, mikrodermabrazja oraz krioterapia.

Leczenie domowe ostudy

Jak można się domyślić, najskuteczniejszym z domowych sposobów na przebarwienia jest… prewencja, czyli sumiennie stosowana ochrona przeciwsłoneczna. Zdecydowanie łatwiej jest zapobiegać powstawaniu ostudy, niż ją leczyć, zwłaszcza na własną rękę. Dlatego jeśli nie chcesz zmagać się z plamami pigmentacyjnymi, nie zapominaj o codziennej aplikacji kremu z filtrem, nawet w pochmurne dni. Szczególnie ważne staje się to w ciąży, kiedy podatność na powstawanie melasmy jest znacznie wyższa niż zwykle.

Jeśli już zmagasz się z ostudą na twarzy, wypróbuj naturalne przepisy na peelingi na przebarwienia oraz domową maseczkę na przebarwienia. Bardzo ważne jest jednak stosowanie ich regularnie – pojedynczy zabieg może okazać się niewystarczający.

Warto sięgnąć po dobre kosmetyki z drogerii. Zwróć uwagę na te, które mają w składzie stabilną formę witaminy C, heksylorezorcynol (hamujący aktywność tyrozynazy odpowiedzialnej za wydzielanie melaniny), kwasy oraz niacynamid.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. Drukała J. i in., Molekularne podłoże zaburzeń pigmentacji w chorobach skóry, „Przegląd Lekarski” 2009, tom 66, nr 3, s. 145–149.

2. Engler-Jastrzębska M., Musiał C., Kamm A., Metody niwelowania hiperpigmentacji skóry w świetle nowych doniesień naukowych, „Kosmetologia Estetyczna” 2019, nr 5, vol. 8, s. 553–560.

3. Kwiatkowska B., Jak dbać o skórę z problemami? Holistyczne podejście do pielęgnacji skóry, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2022.

4. Samojedny A., Wilczyński S., Koniewicz K., Ocena zmian barwnikowych i metody ich usuwania, „Kosmetologia Estetyczna” 2013, nr 1, vol. 2, s. 23–28.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.