Heterochromia – co to takiego? Dlaczego niektórzy mają dwukolorowe oczy?

Heterochromia to rzadkie zjawisko, które dotyczy koloru tęczówki. Oczy osoby z heterochromią mają różne odcienie lub kolory. Szacuje się, że tę cechę wyglądu ma ok. 6 na 1000 osób i w większości przypadków ma ona wymiar estetyczny, a nie zdrowotny – nie ma wpływu na percepcję wzrokową i nie należy postrzegać jej jako wady. Jednak to fascynujące zjawisko budzi wiele pytań – dowiedz się, jaka jest jego przyczyna i kiedy ewentualnie może stać się powodem do niepokoju.

Co to jest heterochromia?

Heterochromia jest stanem, w którym tęczówki oczu mają różne kolory (heterochromia iridum) lub w jednym oku występują plamy o różnych odcieniach (heterochromia iridis).  Przypadłość dotyczy zarówno ludzi – szacuje się, że cechę tę ma ok. 1% populacji – jak i zwierząt, wśród których są przede wszystkim psy i koty. 

Przeczytaj też: Leukokoria – objawy, możliwe przyczyny białej źrenicyLink otwiera się w nowej karcie

Nie jest to wada wzroku porównywalna z krótkowzrocznością, dalekowzrocznością czy astygmatyzmem, jednak jest wadą genetyczną lub objawem innych schorzeń, niekoniecznie związanych ze wzrokiem. Heterochromia może być wynikiem różnych poziomów pigmentacji, zmienionego układu włókien kolagenowych w tęczówce lub obecności zwapnień. Omawianą przypadłość można podzielić na 3 rodzaje: heterochromię centralną, sektorową oraz całkowitą.

Heterochromia centralna

Heterochromia centralna występuje, gdy tylko część tęczówki (zlokalizowana centralnie, wokół źrenicy)  ma inny kolor lub odcień. Najczęściej jest to spowodowane zmianami w poziomie pigmentacji lub obecnością plam. Dotyczy osób, które mają małą ilość melaniny. Przykład: tęczówka przy źrenicy ma inny kolor niż jej zewnętrzny brzeg. 

Heterochromia sektorowa (częściowa)

Heterochromia sektorowa to stan, w którym tylko jedna część tęczówki ma inny kolor lub odcień. Może wystąpić w jednym lub obydwu oczach i często jest spowodowana mutacją genetyczną. Przykład: część tęczówki ma kolor zielony, a pozostały obszar jest niebieski. 

Heterochromia całkowita

Heterochromia całkowita występuje, gdy jedno oko ma zupełnie inny kolor niż drugie. To najbardziej widoczna forma heterochromii. Przykład: jedno oko ma kolor zielony, a drugie brązowy. 

Sprawdź też, jakie witaminy na wzrokLink otwiera się w nowej karcie są najlepsze i w jakich sytuacjach warto rozpocząć suplementację. 

Przyczyny heterochromii

Przyczyny heterochromii mogą być różne i są związane z rodzajem tej wyjątkowej przypadłości. Oto kilka potencjalnych przyczyn:

• wady genetyczne – czasami heterochromia może być spowodowana mutacjami genetycznymi, które wpływają na poziom pigmentacji tęczówki;

• zmiany w poziomie melaniny – melanina to pigment, który nadaje kolor tęczówce oka. zmiany w jej poziomie mogą wpływać na kolor oczu;

• urazy oka – niektóre urazy mogą spowodować zmiany w pigmentacji tęczówki i prowadzić do heterochromii. W tym przypadku często dochodzi również do pogorszenia wzrokuLink otwiera się w nowej karcie;

• zaburzenia układu nerwowego – niektóre zaburzenia układu nerwowego (m.in. zespół Waardenburga, neurofibromatoza typu 1, zespół Passowa mogą wpływać na kolor oczu poprzez zmiany w pigmentacji.

Czasami przyczyną heterochromii są naturalne procesy starzenia się człowieka. 

Czy heterochromia jest dziedziczna?

Heterochromia może być cechą dziedziczną, ale nie zawsze. Jeśli heterochromia jest spowodowana mutacją genetyczną, istnieje możliwość, że będzie przekazywana z pokolenia na pokolenie. Jeśli przypadłość wynika z urazu oka lub innych zaburzeń, nie jest dziedziczona. Inne przyczyny heterochromii, takie jak urazy oka, nie są dziedziczone.

Dowiedz się, jakie są przyczyny i objawy zespołu Axenfelda-RiegeraLink otwiera się w nowej karcie.

Znaczenie heterochromii

Heterochromia to wyjątkowa cecha wyglądu. Niektórzy uważają, że zwiększa ona atrakcyjność, podczas gdy inni mogą czuć się niekomfortowo z powodu odstępstwa od normy. Jest to dość rzadkie zjawisko.

Bez względu na to, jakie jest znaczenie heterochromii, należy pamiętać, że sama różnica w kolorze tęczówek nie ma wpływu na percepcję wzrokową i nie wymaga dodatkowej korekcji. Jeśli masz dwukolorowe tęczówki i nie chcesz wyróżniać się w tłumie, możesz użyć jednobarwnych soczewek, dzięki którym oczy będą miały jednolitą barwę. 

Heterochromia ma również znaczenie symboliczne. W niektórych kulturach postrzega się ją jako szczególny znak szczęścia, mądrości, a nawet nadnaturalnych zdolności.

To ważne: Nowotwór oka – przyczyny i rozpoznanieLink otwiera się w nowej karcie

Możliwe powikłania heterochromii

W większości przypadków heterochromia nie powoduje żadnych powikłań zdrowotnych. Zdarza się jednak, że może być objawem poważniejszego problemu zdrowotnego, takiego jak nowotwór lub zapalenie oka. Przypadłość może być skutkiem poważnych chorób, m.in.: zespołu Hirschsprunga, zespołu Hornera, zespołu Waardenburga czy zespołu Parry’ego-Romberga.

Dwukolorowe tęczówki mogą mieć charakter nabyty tj. kolor oczu zmienia się w późniejszym wieku. Wtedy może być to skutek uboczny przyjmowania leków na jaskrę lub objaw poważniejszej choroby oczuLink otwiera się w nowej karcie. Dlatego jeśli Twoje oczy nagle zmieniły swoją barwę, skonsultuj się z lekarzem, aby wyjaśnić przyczynę tych zmian.

Czy heterochromia wymaga leczenia?

Heterochromia jest często traktowana jako cecha indywidualna, która nie wymaga żadnego leczenia, o ile nie towarzyszą jej dodatkowe niepokojące objawy takie jak pogorszenie wzroku czy niedowidzenie połowiczne. Jeśli jej przyczyną jest uraz lub inny problem zdrowotny, skonsultuj się z lekarzem okulistą. Diagnozowanie heterochromii to złożony problem, który wymaga specjalistycznego badania oczu, podczas którego lekarz ocenia poziom poziom pigmentacji tęczówki i wyklucza inne możliwe przyczyny zmiany koloru oczu.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. A. Lens, Anatomia i fizjologia narządu wzroku, Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2023.

2. M. Korendo i in., Analiza i synteza wzrokowa, Wydawnictwo WiR, Kraków 2020. 

3. A. Grzybowski, Okulistyka, Wydawnictwo Edra Urban & Partners, Wrocław 2018.

4. I. Tomasik i in., Superoko. Ćwiczenia usprawniające percepcję wzrokową, koordynację ruchowo-wzrokową i orientację przestrzenną dla dzieci i dorosłych, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2018.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.