Tramadol – jak działa i w jakich sytuacjach go stosować?

Tramadol to lek przeciwbólowy, który stosuje się do łagodzenia silnych dolegliwości bólowych takich jak ból pooperacyjny, pourazowy czy nowotworowy. Jest dostępny wyłącznie na receptę, a jego dawkowanie musi zostać uzgodnić z lekarzem ze względu na liczne przeciwwskazania i możliwe działania niepożądane. Sprawdź, jakie są skutki uboczne stosowania tramadolu, kiedy warto po niego sięgnąć, a w jakich sytuacjach lepiej sięgnąć po inny preparat.

Czym jest tramadol?

Tramadol to silny lek przeciwbólowy, który należy do grupy opioidów. Działa na receptory opioidowe w mózgu, które są odpowiedzialne za odczuwanie bólu. Jest dostępny wyłącznie na receptę i – jeśli lekarz uzna to za konieczne – możesz zażywać go w postaci tabletek, kapsułek, zastrzyków oraz w formie roztworu doustnego.

• Przeczytaj: Metamizol – co to takiego i jak bezpiecznie stosować ten lek?Link otwiera się w nowej karcie

Lek został wprowadzony na europejski rynek w 1977 r., a w w USA zaczęto go stosować kilkanaście lat później. Działa m.in. na bóle mięśniowe i kostne, więc doskonale sprawdzi się np. w łagodzeniu bóli reumatycznych. Sięgają po niego specjaliści w zakresie chirurgii (ogólnej, naczyniowej, onkologicznej, plastycznej, stomatologicznej etc.), chorób wewnętrznych, geriatrii, onkologii, ginekologii i położnictwa, medycyny ratunkowej i reumatologii. 

Jakie są wskazania do stosowania tramadolu

Lekarze sięgają po ten środek, aby zwalczyć ból różnego pochodzenia i o różnym stopniu natężenia. Zazwyczaj są to dolegliwości pourazowe, ból ostry, przewlekły, pooperacyjny lub nowotworowy. W praktyce oznacza to, że tramadol sprawdza się jako wsparcie w dolegliwościach takich jak zapalenie stawów czy różnego rodzaju nerwobóle, może być również stosowany w terapii bólu neuropatycznego innego pochodzenia.

Ze względu na dodatkowe właściwości przeciwkaszlowe może łagodzić także ból opłucnowy.. Podczas stosowania tramadolu prawdopodobnie zaobserwujesz poprawę samopoczucia, ponieważ opioidy hamują wychwyt zwrotny  serotoniny. Preparaty na bazie tramadolu mają więc właściwości uzależniające, dlatego – mimo zadowalających efektów – nie możesz stosować ich przez długi czas bez konsultacji z lekarzem  

Przeciwwskazania do stosowania tramadolu – kiedy nie można stosować tego leku?

Mimo swojej skuteczności, tramadol nie jest odpowiedni dla wszystkich pacjentów. Istnieje kilka przeciwwskazań do jego stosowania. Nie powinni sięgać po niego osoby uczulone na tramadol i inne substancje zawarte w leku. Wśród względnych przeciwwskazań wymienia się również:

• padaczkę;

• niewydolność wątroby;

• niewydolność nerek;

• podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe;

• uzależnienie od alkoholu;

• uzależnienie od opioidów i skłonność do stosowania uzależniających środków nasennych lub przeciwbólowych. 

Omawiany środek nie nadaje się do leczenia nerwobóli w ciąży, ponieważ przenika przez łożysko, a jego wpływ na rozwijające się dziecko nie jest do końca zbadany. Nie zaleca się go również matkom karmiącym, ponieważ przenika do mleka matki. 

Szczególne środki ostrożności w czasie stosowania leku trzeba zachować u osób, które doznały wstrząsu lub urazu głowy, mają zaburzenia świadomości, wysokie ciśnienie wewnątrzczaszkowe lub zgłaszają trudności w oddychaniu.

Dawkowanie tramadolu – co musisz wiedzieć?

Dawkowanie tramadolu zależy od wielu czynników, takich jak stopień nasilenia bólu, indywidualna wrażliwość na ból oraz inne choroby, z którymi się borykasz. Zazwyczaj zaleca się rozpoczęcie terapii od niskiej dawki, którą stopniowo się zwiększa w zależności od potrzeb. O formie podawania leku i jego dawkowaniu decyduje lekarz. Jeśli otrzymasz receptę na tramadol, musisz stosować go ściśle według wskazań lekarza.

Maksymalna dobowa dawka tramadolu wynosi 400 mg. Dzieci przed ukończeniem 12. roku życia mogą dostawać lek wyłącznie w postaci kropel w ilości, która nie przekracza 8 mg/kilogram masy ciała na dobę. U dzieci i młodzieży po 12. roku życia dopuszcza się przyjmowanie 300 mg na 24 godziny. Ze względu na właściwości uzależniające, jeśli jest to możliwe, lek zaleca się stosować nie dłużej niż 2 tygodnie. 

• To ważne: Przerwa w zażywaniu leków przyjmowanych na stałe? Dowiedz się, co należy zrobićLink otwiera się w nowej karcie

Jakie są skutki uboczne stosowania tramadolu?

Podobnie jak wszystkie leki, tramadol może powodować skutki uboczne. Najczęściej występującymi działaniami niepożądanymi są nudności, wymioty, zawroty głowy, senność, a także zaparcia. Rzadziej występują reakcje alergiczne, takie jak wysypka czy obrzęk, bezsenność, duszność, drgawki, koszmary nocne, nieostre widzenie, niepokój, omdlenia czy pobudzenie. W trakcie stosowania leku lepiej więc unikać prowadzenia pojazdów.

• Przeczytaj: Tretinoina – co to takiego? Zastosowanie w dermatologiiLink otwiera się w nowej karcie

Pamiętaj, że tramadol może wchodzić w niepożądane interakcje z innymi lekami przeciwbólowymi, nasennymi, przeciwhistaminowymi czy przeciwdepresyjnymi. Dlatego przed rozpoczęciem terapii poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach – zarówno tych na receptę, jak i bez recepty. Połączenie tramadolu z innymi lekami może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych lub nasilać je.

Jak objawia się zatrucie tramadolem?

Przedawkowanie tramadolu może powodować zaburzenia oddychania, utraty przytomności, a w skrajnych przypadkach zatrzymanie akcji serca. W początkowej fazie występują zazwyczaj sygnały ostrzegawcze: senność, osłabienie, zawroty głowy, nudności oraz wymioty. Jeśli podejrzewasz u siebie lub kogoś z Twoich bliskich zatrucie tramadolem, od razu zawiadom pogotowie ratunkowe lub – w przypadku niewielkiego nasilenia objawów – udaj się do najbliższego szpitala. 

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. W. Kostowski i in., Farmakologia. Podręcznik dla studentów medycyny i farmacji, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020. 

2. A. Szczeklik, Bóle kostno-stawowe. Diagnostyka i leczenie, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.

3. M. Malec-Milewska (red.), Kompendium leczenia bólu, Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2023.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.