Tretinoina – co to takiego? Zastosowanie w dermatologii

4 min. czytania06.05.2024Aktualizacja: 03.03.2025

Tretinoina – zwana także kwasem all-trans retinowym – to składnik, który zdobywa coraz większą popularność w dermatologii. Pochodna witaminy A może być prawdziwym przełomem dla osób, które borykają się z trądzikiem, przebarwieniami i innymi problemami skórnymi. Dowiedz się, jak działa tretinoina, jak należy ją bezpiecznie stosować i jakie może mieć działania niepożądane.

Tretinoina – co to takiego? Zastosowanie w dermatologii

Czym jest tretinoina?

Tretinoinę – znaną również jako kwas all-trans retinowy – zidentyfikował w 1957 roku amerykański chemik Albert Kligman. Kligman pracował wówczas nad lekiem na łuszczycę i odkrył, że kwas all-trans retinowy może złagodzić objawy tej choroby. W latach 60. XX wieku rozpoczęto badania nad potencjalnymi zastosowaniami tretinoiny w leczeniu zmian trądzikowych. Badania te wykazały, że tretinoina jest bardzo skuteczna w leczeniu wielu problemów skórnych.

Tretinoina to pochodna witaminy A. Zazwyczaj stosuje się ją w postaci żelu lub kremu przeznaczonego do aplikacji bezpośrednio na skórę. Działanie substancji polega głównie na udrażnianiu ujść gruczołów łojowych, złuszczaniu martwego naskórka i stymulowaniu produkcji nowych komórek skóry. To właśnie te działania sprawiają, że tretinoina jest tak skuteczna w leczeniu trądziku.

Zobacz także: Czym jest DMSO?Link otwiera się w nowej karcie

Zastosowania tretinoiny

Tretinoina znalazła szerokie zastosowanie w dermatologii. Jej najpopularniejszym zastosowaniem jest leczenie trądziku. Działanie kwasu all-trans retinowego polega przede wszystkim na zmniejszaniu łojotoku, zwalczaniu stanów zapalnych skóry i zapobieganiu powstawaniu nowych wypryskówLink otwiera się w nowej karcie. Ponadto preparaty z zawartością tretinoiny możesz stosować również w leczeniu innych zmian takich jak przebarwienia, blizny i zmarszczki.

Inne, tzw. off-label (poza zarejestrowanymi wskazaniami) zastosowania kwasu all-trans retinowego to:

rogowacenie łojotokowe – tretinoina łagodzi takie objawy jak zaczerwienienie, łuszczenie i świąd.
nowotwory skóry – preparat z omawianym składnikiem może być stosowany w leczeniu niektórych nowotworów skóry, takich jak rak podstawnokomórkowy i rak kolczystokomórkowy.

Tretinoina może mieć także pozytywny wpływ na włosy, choć ten obszar jej zastosowania nie został jeszcze dokładnie zbadany. Możliwe pozytywne skutki to m.in. wzmocnienie włosów, zapobieganie ich wypadaniu, stymulacja wzrostu, także u osób z problemem przetłuszczania się skóry głowy.

Stosowanie tretinoiny wymaga cierpliwości, ponieważ efekty nie są widoczne od razu. Zwykle trwa to kilka tygodni, a nawet miesięcy, zanim zauważysz znaczącą poprawę stanu skóry. Dlatego ważne jest regularne stosowanie preparatu zaleconego przez lekarza.

Preparaty z tretinoiną

Na rynku dostępne są preparaty złożone zawierające tretinoinę – zarówno w formie żelu jak i płynu do stosowania na skórę. Zanim sięgniesz po konkretny specyfik, skonsultuj się z dermatologiem, który dokładnie oceni stan Twojej skóry, określi jej potrzeby i ustali odpowiednią dawkę kwasu all-trans retinowego.

Jak bezpiecznie stosować tretinoinę?

Stosowanie tretinoiny jest dość proste, ale wymaga pewnych środków ostrożności. Przed nałożeniem preparatu z tretinoiną dokładnie oczyść skórę. Następnie nałóż niewielką ilość preparatu na wybrane miejsce i staraj się delikatnie go wmasować aż do całkowitego wchłonięcia. Preparaty na bazie tretinoiny stosuje się zazwyczaj raz dziennie, najlepiej wieczorem. Pamiętaj, że tretinoina może podrażniać skórę, dlatego obserwuj skórę i wszelkie niepokojące dolegliwości konsultuj ze specjalistą.

Przed rozpoczęciem stosowania tretinoiny, skonsultuj się z lekarzem. Preparaty z tretinoiną są niewskazane dla kobiet w ciąży, mam karmiących piersią oraz osób uczulonych na kwas retinowy.

Zobacz także: Jak działa tramadol i kiedy go stosować?Link otwiera się w nowej karcie

Skutki uboczne stosowania tretinoiny

Jak każdy lek, tretinoina może mieć skutki uboczne. Co ciekawe, mogą one nasilać się, gdy skóra jest nadmiernie wyeksponowana na działanie promieni UV. Najczęściej wymieniane działania niepożądane to:

podrażnienie skóry – zaczerwienienie, swędzenie, pieczenie, łuszczenie, suchość i uczucie ściągnięcia skóry (sucha skóra twarzy, sucha skóra pod oczami);
nadwrażliwość na słońce – skóra może łatwiej ulegać oparzeniom słonecznym;
zmniejszenie pigmentacji skóry,
wyprysk kontaktowy,
ostra uogólniona osutka krostkowa.

Większość osób stosujących tretinoinę nie doświadcza poważnych skutków ubocznych.

Działania niepożądane są zazwyczaj łagodne i ustępują po kilku tygodniach stosowania leku.

W przypadku wystąpienia poważnych objawów natychmiast przerwij stosowanie tretinoiny i skonsultuj się z dermatologiem.

Tretinoina a inne metody leczenia skóry

Kwas retinowy jest jednym z wielu dostępnych środków farmaceutycznych stosowanych do leczenia problemów skórnych. Inne popularne leki to kwas salicylowy, nadtlenek benzoilu i laseroterapia. Każda z tych metod ma zarówno swoje zalety, jak i ograniczenia. Dlatego nie szukaj po omacku i leczenie problemów skórnych zawsze rozpoczynaj od wizyty u dermatologa.

Umowa dodatkowa poważne choroby z ochroną rozszerzającą się w czasie

Wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko wystąpienia niektórych poważnych chorób, a zmniejsza innych. Niezależnie od wieku, jeśli zachorujesz, możesz potrzebować wsparcia – zarówno finansowego, jak i praktycznej pomocy w organizacji leczenia czy w codziennych czynnościach. Na taki wypadek możesz już teraz wybrać umowę dodatkową do ubezpieczenia na życie – Poważne choroby z ochroną rozszerzającą się w czasieLink otwiera się w nowej karcie dostępną w Nationale-Nederlanden.

Gwarantuje ona wypłatę pieniędzy w przypadku wystąpienia jednej z 32 chorób (w tym m.in. nowotworu złośliwego, zawału serca czy choroby Parkinsona). Co ważne, zakres ubezpieczenia rozszerza się wraz z twoim wiekiem, aby jak najlepiej dopasować się do wyzwań, z którymi być może będziesz musiał lub musiała się zmierzyć.

Oprócz wypłaty świadczenia pieniężnego możesz liczyć też na wsparcie medyczne i opiekuńcze po diagnozie poważnej choroby, czyli praktyczną pomoc, m.in. transport medyczny, dostarczenie leków, pomoc pielęgniarki, pomoc domową, organizację rehabilitacji.

Szczegółowe informacje na temat zakresu ochrony, zasad realizacji świadczeń oraz wyłączeń i ograniczeń odpowiedzialności ubezpieczyciela znajdziesz w ogólnych warunkach ubezpieczenia (OWU). Dowiedz się więcej

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

Zobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Źródła:

M. Błaszczyk-Kostanecka i in., Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
R. Nowicki, Atopowe zapalenie skóry, Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2017.
A. Zejfler, Kompleksowa terapia problemów skórnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
J. Narbutt, Najczęstsze dermatozy w praktyce lekarza rodzinnego, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2019.
L. Rudnicka i in., Współczesna dermatologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.