Metamizol – co to takiego i jak bezpiecznie stosować ten lek?

Metamizol to popularny lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy, który jest szeroko stosowany w Polsce i w postaci doustnej dostępny bez recepty. Środek ten służy do łagodzenia silnego bólu pooperacyjnego lub pourazowego, ale można go też stosować na ból zęba, głowy czy dolegliwości menstruacyjne. Zwalcza wysoką gorączkę i stanowi wsparcie w leczeniu różnego pochodzenia chorób przebiegających ze wzrostem temperatury ciała. Sprawdź, jakie mogą być skutki uboczne metamizolu i jak bezpiecznie go używać.

Jak działa metamizol?

Pochodzący z grupy pochodnych pirazolonu, metamizol jest klasyfikowany jako nieopioidowy lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Na rynku europejskim pojawił się w 1949 r., ale niektóre kraje ograniczyły jego dostępność – w wielu państwach jest dostępny wyłącznie na receptę lub całkowicie niedostępny ze względu na możliwe skutki uboczne. 

• Przeczytaj: Tramadol – jak działa i w jakich sytuacjach go stosować?Link otwiera się w nowej karcie

Mechanizm działania metamizolu nie jest w pełni zrozumiały, ale wiemy, że ma wpływ on na układ endokannabinoidowy oraz opioidowy, które regulują odczuwanie bólu. Dodatkowo, metamizol hamuje tworzenie prostaglandyn – substancji odpowiedzialnych za występowanie gorączki i bólu. Jest to jeden z powodów, dla których metamizol jest często stosowany jako lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy i rozkurczowy.

Metamizol to środek, który otrzymasz w szpitalu np. po operacji, ale możesz go również stosować w leczeniu domowym. W Polsce dostępny jest bez recepty. 

• Dowiedz się więcej: Tryptany w leczeniu migrenowych bólów głowyLink otwiera się w nowej karcie

Wskazania do stosowania metamizolu

Metamizol jest stosowany w doraźnym leczeniu umiarkowanego i silnego bólu oraz w celu obniżenia gorączki. Zazwyczaj sięga się po niego w sytuacjach, gdy inne leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol czy ibuprofen, okazują się nieskuteczne. Metamizol jest dostępny w postaci tabletek oraz w postaci zastrzyków, które są stosowane w przypadkach, gdy podanie doustne jest niemożliwe, np. gdy pacjent jest nieprzytomny.

Ze względu na działanie rozkurczowe, lek często stosuje się w leczeniu bólu w obrębie układu pokarmowego. W takim przypadku, jednak powinien być stosowany z ostrożnością i nie powinien być lekiem pierwszego wyboru.

Używa się go również w celu łagodzenia:

• bólu pooperacyjnego;

• migrenowego bólu głowy;

• bólu mięśni i stawów,

• bólu zęba;

• bólu wynikającego z kolki nerkowej;

• silnego bólu menstruacyjnego. 

Preparat może być również pomocny w leczeniu objawów zatok, jednak nie likwiduje przyczyn choroby.

Metamizol – przeciwwskazania

Metamizol nie powinien być stosowany przez osoby z nadwrażliwością na składnik aktywny, substancje pomocnicze lub inne leki będące pochodnymi pirazolonu lub pirazolidyny. Nie powinny przyjmować go dzieci poniżej 15. roku życia, chyba że lekarz zaleci inaczej. 

Po lek nie powinieneś sięgać, jeśli cierpisz na: 

• astmę, obrzęk naczynioruchowy, pokrzywkę lub nieżyt nosa związany ze stosowaniem metamizolu lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych;

• zaburzenia czynności szpiku kostnego;

• wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej; 

• ostrą porfirię wątrobową;

• ostrą niewydolność nerek i wątroby.

Metamizol może również wchodzić w interakcje z innymi lekami. Dlatego, jeśli chcesz go zastosować, poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, zarówno na receptę, jak i bez recepty oraz o stosowanych suplementach diety. Metamizol może wpływać na skuteczność działania wielu leków, w tym przeciwzakrzepowych i moczopędnych.

• Sprawdź: Przerwa w zażywaniu leków przyjmowanych na stałe? Dowiedz się, co należy zrobićLink otwiera się w nowej karcie

Jakie mogą być skutki uboczne stosowania metamizolu?

Metamizol może powodować szereg działań niepożądanych. Najpoważniejszym skutkiem ubocznym jest agranulocytoza, czyli zmniejszenie ilości granulocytów (populacji krwinek białych), które objawia się znacznym spadkiem odporności organizmu. 

Oprócz tego mogą pojawić się reakcje hipotensyjne (spadek ciśnienia krwi), bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, bóle brzucha, podrażnienia żołądka, biegunka, suchość błony śluzowej jamy ustnej, uszkodzenie wątroby i niedokrwistość hemolityczna.

Lek może wywołać także reakcje alergiczne, które objawiają się wysypką, obrzękiem, zaczerwienieniem lub świądem. W takim przypadku odstaw lek i skonsultuj się z lekarzem.

Jak bezpiecznie stosować metamizol?

Metamizol należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza i zgodnie z informacjami zawartymi na ulotce dołączonej do opakowania. Dawkowanie zależy od wieku, masy ciała oraz rodzaju dolegliwości. Metamizol u osób dorosłych zażywa się w dawce 500 mg lub 1000 mg co 6-8 godzin, nie przekraczając maksymalnej dawki dobowej 4000 mg. 

Lek jest przeznaczony do stosowania doraźnego, tj. nie należy stosować go dłużej niż 7 dni, chyba że zaleci to lekarz. Pamiętaj, że zastosowanie dawki wyższej niż maksymalna nie zwiększa siły działania leku, ale jedynie podwyższa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Każdy niepokojący objaw należy zgłosić lekarzowi.

Metamizol a ciąża i karmienie piersią

Jeśli spodziewasz się dziecka, zrezygnuj ze stosowania leków na bazie metamizolu w trzecim trymestrze. W pierwszym i drugim trymestrze można go stosować tylko na wyraźne zlecenie lekarza i tylko wtedy, gdy korzyści przewyższają ewentualne ryzyko.

Podczas karmienia piersią sięgnij po inne, zalecone przez lekarza, leki lub naturalne środki – np. zioła na przeziębienie – ponieważ metamizol przenika do pokarmu. Jeśli zachodzi konieczność podania leku, powstrzymaj się od karmienia przez 48 godzin od zażycia ostatniej dawki i odciągaj mleko (ale nie podawaj go dziecku), aby utrzymać laktację na odpowiednim poziomie.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. W. Kostowski i in., Farmakologia. Podręcznik dla studentów medycyny i farmacji, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020. 

2. M. Malec-Milewska (red.), Kompendium leczenia bólu, Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2023.

3. A. Szczeklik, Bóle kostno-stawowe. Diagnostyka i leczenie, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.

4. S.D. Waldman, Medycyna bólu Kolano Analiza przypadków klinicznych, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2022.

5. A. Sękowska i in., Ból ostry i przewlekły. Optymalny wybór terapii, Wydawnctwo Medical Education, Warszawa 2022.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.