Triclosan – czym jest? Jak bezpiecznie go stosować

Triclosan to substancja chemiczna stosowana powszechnie w wielu produktach codziennego użytku, od mydeł i past do zębów po dezodoranty i kosmetyki. Jest to związek o działaniu antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym, który od dawna znajduje zastosowanie w produktach higienicznych i kosmetycznych. Niemniej jednak, w ostatnich latach pojawiły się kontrowersje dotyczące bezpieczeństwa tego składnika i jego potencjalnego wpływu na zdrowie człowieka oraz środowisko.

Triclosan – co to takiego?

Triclosan to związek chemiczny o działaniu przeciwgrzybiczym i przeciwbakteryjnym, który może zwalczać różne rodzaje bakteriiLink otwiera się w nowej karcie. Nie chroni jednak przed infekcjami wirusowymi takimi jak grypa czy COVID-19. Stosowany jest w szerokiej gamie produktów codziennego użytku. Triclosan wykazuje dużą skuteczność w zwalczaniu szerokiego spektrum bakterii i grzybów, w tym tych odpowiedzialnych za powstawanie trądziku i innych infekcji bakteryjnych skóry. Środek ma właściwości dezynfekcyjne i może pomóc w zapobieganiu rozprzestrzeniania się chorób. Co więcej, może być używany jako konserwant, który przedłuża trwałość produktów spożywczych. 

Można go znaleźć w składzie wielu produktach codziennego użytku, takich jak:

Produkty do higieny osobistej:

• mydła antybakteryjne;

• żele pod prysznic;

• szampony;

• pasty do zębów;

• płyny do płukania ust;

• dezodoranty;

• maszynki do golenia.

Produkty gospodarstwa domowego:

• środki czyszczące do różnych powierzchni;

• preparaty do dezynfekcji rąk;

• płyny do prania;

• zmiękczacze do tkanin;

• środki owadobójcze.

Jego bakteriostatyczne właściwości wykorzystuje się również w produkcji zabawek dla dzieci, chusteczek nawilżanych, pieluch lub kremów na odparzenia pieluszkowe.

Obawy dotyczące bezpieczeństwa triclosanu

W ostatnich latach pojawiły się obawy dotyczące bezpieczeństwa triclosanu. Pojawiły się przypuszczenia, że może on mieć negatywny wpływ na zdrowie ludzi i środowisko. Może powodować:

• Zaburzenia hormonalne – triclosan może zaburzać działanie hormonów, w tym estrogenu i tyroksyny, co może prowadzić do problemów z płodnością i rozwojem płodu. Pamiętaj, że zaburzenia w gospodarce hormonalnej mogą być też skutkiem choroby autoimmunologicznejLink otwiera się w nowej karcie;

• Odporność na antybiotyki – nadmierne stosowanie triclosanu może przyczynić się do rozwoju antybiotykooporności wśród bakterii.

Co więcej, triclosan przedostaje się do wód gruntowych i rzek, gdzie może szkodzić organizmom wodnym. W związku z tymi obawami, niektóre kraje i organizacje podjęły kroki mające na celu ograniczenie stosowania triclosanu. W 2016 roku Unia Europejska zakazała stosowania triclosanu w produktach kosmetycznych w stężeniu przekraczającym 0,3%. W Stanach Zjednoczonych Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) bada bezpieczeństwo triclosanu w produktach antybakteryjnych.

Czy stosowanie triclosanu jest legalne?

Mimo ograniczeń wprowadzonych przez UE, triclosan jest nadal legalnie stosowany w wielu produktach. W Polsce znajdziesz go w mydłach, żelach pod prysznic, pastach do zębów, kosmetykach i zabawkach dla dzieci. 

Zgodnie z ograniczeniami UE triclosanu nie można już używać w kremach, balsamach, szamponach, pastach do zębów i innych produktach przeznaczonych do bezpośredniego kontaktu ze skórą. Oznacza to jednak, że triclosan może być nadal stosowany w produktach biobójczych, takich jak środki dezynfekujące do rąk i powierzchni.

W Stanach Zjednoczonych nadal trwają badania nad bezpieczeństwem stosowania triclosanu w produktach antybakteryjnych, jednak Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie wydała dotychczas żadnych decyzji o ograniczeniu stosowania triclosanu. W niektórych krajach, takich jak Kanada i Japonia, stosowanie triclosan jest mocno ograniczone, a w niektórych przypadkach nawet zakazane. 

• Sprawdź również, jak zapobiec grzybicyLink otwiera się w nowej karcie i jakie środki stosować w walce z grzybami.

Jak bezpiecznie stosować triclosan?

Biorąc pod uwagę liczne wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa triclosanu, zaleca się unikanie produktów zawierających triclosan, jeśli nie jest to konieczne. Szczególną ostrożność należy zachować przy stosowaniu produktów na bazie tej substancji u dzieci i kobiet w ciąży. Lepiej wybierać preparaty, które zawierają naturalne składniki antybakteryjne, takie jak olejek z drzewa herbacianego lub ekstrakt z grejpfruta.

Podczas stosowania środków czyszczących lub dezynfekujących z triclosanem:

1. Dokładnie umyj ręce mydłem i wodą przed i po użyciu produktu z triclosanem;

2. Unikaj kontaktu produktu z oczami, ustami i błonami śluzowymi;

3. Dokładnie spłucz skórę wodą po użyciu produktu z triclosanem;

4. W przypadku podrażnienia skóry lub innych objawów niepożądanych, natychmiast przerwij stosowanie produktu i skonsultuj się z lekarzem.

Alternatywy dla triclosanu

W związku z obawami dotyczącymi bezpieczeństwa triclosanu, producenci kosmetyków i produktów higienicznych coraz częściej szukają alternatywnych składników o podobnym działaniu antybakteryjnym. Jednym z popularnych zamienników jest chlorek benzalkonium, który jest stosowany w wielu produktach higienicznych jako środek antybakteryjny. Ponadto, rośnie popularność naturalnych składników, takich jak olejki eteryczne czy ekstrakty roślinne, które również wykazują właściwości antybakteryjne.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. A. Jelińska i in., Chemia medyczna Cele leków, substancje czynne, biologia chemiczna, Wydawnictwo Medpharm, Warszawa 2012.

2. K. Reibe i in., Fascynująca chemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.

3. P. Graham, Chemia medyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

4. M. Maj-Żurawska i in., Współczesna chemia analityczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022.

5. M. Łuczak (red.), Wybrane zagadnienia z mikrobiologii jamy ustnej, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2020.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.