Tymozyna – jak działa? Jakie są skutki niedoboru i nadmiaru?

Tymozyna to hormon wytwarzany przez grasicę. Jego głównym zadaniem jest stymulowanie limfocytów – czyli komórek układu immunologicznego – do szybszego dojrzewania. Ich odpowiednia ilość warunkuje prawidłowe funkcjonowanie systemu odpornościowego. Niedobór tego hormonu może sprawić, że częściej dopadają Cię różnego rodzaju infekcje, natomiast nadmiar prowadzi m.in. do miastenii, czyli choroby autoimmunologicznej, która osłabia mięśnie. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć na temat tego hormonu.

Co to takiego tymozyna?

Tymozyna to hormon wytwarzany przez niewielki gruczoł zwany grasicą. Znajduje się on za mostkiem i w pierwszych latach życia człowieka stanowi integralną część układu odpornościowego. Największe rozmiary osiąga u trzylatków, ale nawet wtedy jego waga nie przekracza 40 g. Co ciekawe, po okresie dojrzewania grasica zaczyna stopniowo zanikać na skutek zachodzących w młodym organizmie intensywnych zmian hormonalnych. Gruczoł ten wydziela także inne hormony takie jak: tymulina, tymopoetyna czy tymostymulina. W gruczole tym powstają również interleukiny, które biorą udział w tworzeniu makrofagów i granulocytów, czyli komórek odpowiedzialnych za zwalczanie bakterii i innych drobnoustrojów oraz usuwanie z organizmu martwych lub wadliwych komórek. 

Tymozyna – mimo że wiedza na jej temat nie jest tak powszechna, jak to ma miejsce w przypadku np. hormonów tarczycyLink otwiera się w nowej karcie – odgrywa bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu ludzkiego organizmu, ze szczególnym uwzględnieniem systemu odpornościowego. 

• Przeczytaj także, czym są przeciwciała odpornościoweLink otwiera się w nowej karcie i jaka jest ich rola.

Tymozyna – działanie w organizmie człowieka

Rola tymozyny polega przede wszystkim na wsparciu układu immunologicznego. Hormon stymuluje i przyspiesza proces dojrzewania limfocytówLink otwiera się w nowej karcie, czyli białych krwinek odpowiedzialnych za odporność organizmu na różne drobnoustroje (bakterie, wirusy, grzyby). Tymozyna ma kluczowe znaczenie podczas kształtowania odporności małych dzieci.

Pod nazwą „tymozyna” kryje się tak naprawdę kilka związków, które są odpowiedzialne za poszczególne etapy kształtowania odporności:

• tymozyna α1 (alfa 1) – stymuluje powstawanie limfocytów T pomocniczych;

• tymozyna α7 (alfa 7) – wspomaga dojrzewanie limfocytów T regulatorowych;

• tymozyna β4 (beta 4) – odpowiada za produkcję aktyny, czyli białka, które uczestniczy w podziałach komórkowych. Związek ten przyspiesza również procesy regeneracji organizmu i działa przeciwzapalnie.

Substancja ta nie jest jeszcze stosowana w praktyce klinicznej, ale badania sugerują, że może odegrać ważną rolę w leczeniu takich schorzeń jak zespół suchego oka czy łysienie plackowate. Tymozyna β4 (beta 4) ze względu na swój prawdopodobny udział w tworzeniu nowych włókien mięśniowych została uznana za nielegalną substancję dopingującą, której nie mogą przyjmować sportowcy.

Niedobór tymozyny – z czego wynika i jak się objawia?

Niedobór tymozyny to najczęściej wynik nieprawidłowego rozwoju grasicy lub przedwczesnego zanikania tego gruczołu. W przebiegu niektórych chorób genetycznych – np. zespołu DiGeorge’a – gruczoł ten zanika już w życiu płodowym i powoduje, że dziecko od urodzenia cierpi na pierwotny niedobór odporności. Niski poziom omawianego hormonu może świadczyć również o obecności nowotworu (grasiczaka), o urazie grasicy lub towarzyszyć wdrożonej właśnie chemioterapii.

Niedobór tymozyny objawia się słabą odpornością, a tym samym zwiększoną podatnością na infekcje. W przypadku obecności grasiczaka pojawiają się również inne symptomy, do których należą: ból w klatce piersiowej, ucisk w okolicy mostka i kaszel, duszności oraz nudności. Schorzeniami towarzyszącymi temu nowotworowi bywają toczeń układowyLink otwiera się w nowej karcie lub reumatoidalne zapalenie stawów. Pamiętaj, że duży poziom stresu, używki i stosowanie niektórych leków również może mieć wpływ na nieprawidłowe funkcjonowanie grasicy.

Jeśli chcesz skonsultować niepokojące objawy z lekarzem, wybierz się do endokrynologa.

Jak objawia się nadmiar tymozyny?

Wysoki poziom tymozyny obserwuje się przede wszystkim u pacjentów, którzy zmagają się z rakiem. Poziom hormonu wzrasta również wtedy, gdy dochodzi do nieprawidłowego rozrostu grasicy. Zbyt wysokie stężenie tego związku może prowadzić do chorób autoimmunologicznychLink otwiera się w nowej karcie takich jak miastenia, w której dochodzi do stopniowego zaburzenia czynności mięśni różnych partii ciała – od mięśni mimicznych twarzy po mięśnie oddechowe, których prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne, aby przeżyć.

Jak wygląda badanie tymozyny?

W przeciwieństwie do badania hormonów tarczycy czy innych parametrów krwi badanie stężenia tymozyny nie jest wykonywane rutynowo. Aby zbadać grasicę, lekarze wykorzystują obrazowe metody diagnostyczne takie jak np. RTG i USG.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. J. Gołąb i in., Immunologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

2. M. Binder i in., Hormony, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022.

3. W. Zgliczyński, Wielka interna – endokrynologia, Część 1, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2021.

4. M. Walczak i in., Endokrynologia wieku rozwojowego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.