Atopowe zapalenie skóry (AZS) - przyczyny i objawy

Atopowe zapalenie skóry to często występująca choroba dermatologiczna o podłożu alergicznym. Rozwija się nie tylko u dorosłych, ale też u dzieci, w tym u niemowląt. Odpowiednia pielęgnacja i regularne wizyty u lekarza dermatologa pozwalają żyć z tym schorzeniem bez większych niedogodności.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) cechuje się przewlekłym charakterem i podłożem genetycznym. Oznacza to, że nie mamy wpływu na jego rozwój. Odpowiadamy jednak za to, jak będzie przebiegała choroba. Wyposażony w wiedzę na temat jej objawów i najskuteczniejszych metod leczenia oraz pielęgnacji skóry, łatwiej o nią zadbasz.

1. Dowiedz się, co to jest mięczak zakaźny i jak się go leczyLink otwiera się w nowej karcie.

Czym jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry może pojawić się w każdym wieku. Warto pamiętać jednak o tym, że najczęściej diagnozuje się je w dzieciństwie. Szacuje się, że w pierwszych 5 latach życia choroba daje o sobie znać u 90% chorych. W ostatnich dekadach w krajach uprzemysłowionych odnotowano kilkukrotny wzrost zachorowań na AZS.

Przyczyn atopowego zapalenia skóry upatruje się najczęściej w genetyce, jednak istnieją czynniki, które mogą wpływać na zaostrzenie objawów. Są nimi m.in.: palenie papierosów (w tym nawet tzw. bierne wdychanie dymu papierosowego), zanieczyszczenie powietrza i żywności, wysoko przetworzone posiłki, a także dynamicznie zmieniający się klimat.

1. Sprawdź, kiedy rumień na nodze powinien wzbudzić niepokójLink otwiera się w nowej karcie.

Atopowe zapalenie skóry u niemowlaka jest tzw. wczesnym etapem choroby. Zgodnie ze statystykami w pierwszych 6 miesiącach życia dziecka diagnozuje się aż 45% wszystkich przypadków, w kolejnych 6 - około 60%, a do 5. roku życia liczba ta wzrasta do 85%. Jak widzisz, nie oznacza to jednak, że atopowe zapalenie skóry nie pojawi się dopiero w wieku dorosłym. Wówczas mówimy o późnej postaci choroby. Warto dodać, że aż 70% dzieci, które doświadczyły objawów AZS w dzieciństwie, wykaże remisję (brak objawów) przed okresem dojrzewania.

Objawy atopowego zapalenia skóry

Atopowe zapalenie skóry wykazuje charakterystyczne objawy, jednak należy przy tym zaznaczyć, że wygląd skóry i lokalizacja zmian uzależnione są od wieku chorego.

Na ciele małego dziecka mogą wystąpić czerwone, pokryte strupami grudki i plamy. Atopowe zapalenie skóry głowy najczęściej pojawia się właśnie w tym wieku. Włosy stają wówczas bardziej łamliwe i suche. Zmiany dermatologiczne mogą lokalizować się również na przednich powierzchniach rąk i tylnych nóg.

U dzieci do 12. roku charakterystyczne objawy AZS to przede wszystkim: sucha i łuszcząca się skóra, czerwone plamyLink otwiera się w nowej karcie, strupy, grudki i zadrapania. Nieestetycznie wyglądające obszary najczęściej zajmują grzbiety dłoni i stóp, obwódki oczu i ust, doły łokciowe i kolanowe, a także tułów.

W przypadku atopowego zapalenia skóry u nastolatków i dorosłych obserwuje się przede wszystkim suchość naskórka. Jest to spowodowane podwyższoną przeznaskórkową utratą wody - TEWL. Dermatolodzy używają tego pomiaru jako ważnego narzędzia diagnostycznego. Szorstka skóra powoduje uczucie swędzenia i dyskomfortu, co rodzi ryzyko powstawania blizn. Dość typowe jest także zgrubienie i ciemnienie zajętej chorobowo skóry.

Jak leczyć atopowe zapalenie skóry?

Objawy somatyczne atopowego zapalenia skóry można z powodzeniem leczyć lub łagodzić. Mimo że choroba ma skłonności do remisji, informacje o tym, jak dbać o skórę, pozwolą ci na szybką reakcję w razie pojawienia się nawrotu.

Pamiętaj, aby w razie możliwości unikać kontaktu z czynnikami mogącymi powodować alergię, w tym z roztoczami, kurzem, sierścią zwierząt domowych, zarodnikami grzybów, detergentami, chemią gospodarstwa domowego i niektórymi metalami, np. niklem. Zadbaj o długi sen o stałych porach. Pozwoli to zregenerować organizm i przyspieszy mechanizmy odbudowy naskórka. W miarę możliwości ogranicz stres. Chorzy bardzo często zauważają zaostrzenie objawów atopowego zapalenia skóry w sytuacjach stresowych. Zmiany skórneLink otwiera się w nowej karcie mogą powodować chęć drapania się. Dość trudno się od tego powstrzymać, jednak warto, ponieważ zmniejsza to ryzyko powstawania blizn i zaostrzeń.

Leczenie farmakologiczne w wypadku atopowego zapalenia skóry obejmuje przede wszystkim miejscowe leki o działaniu przeciwzapalnym. Najczęściej są to glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny. Zaletą pierwszych środków jest szybki efekt (zwłaszcza w połączeniu ze specjalistycznymi dermokosmetykami). Z kolei inhibitory kalcyneuryny mogą być stosowane nawet u małych dzieci od 2. roku życia.

W trudniejszych przypadkach lekarz może przepisać ci cyklosporynę, czyli doustny lek o działaniu immunosupresyjnym. Wpływa on bezpośrednio na mechanizm ekspresji cytokin prozapalnych, czyli elementów, które indukują proces zapalny w przebiegu AZS - mówiąc prościej, obniża działanie układu odpornościowego.

W łagodnych i umiarkowanych stanach atopowego zapalenia skóry dużą ulgę daje choremu stosowanie emolientów. Są to delikatne kosmetyki przeznaczone do codziennej pielęgnacji nawet bardzo wymagającej i wrażliwej skóry. Możesz używać ich nawet u niemowląt. Na rynku dostępnych jest wiele produktów o działaniu głęboko natłuszczającym i wzmacniającym naturalną barierę ochronną naskórka. Emolienty łagodzą również uporczywy świąd.

Źródła:

1. J. Kasznia-Kocot, K. Reichmann i A. Wypych-Ślusarska. Wybrane aspekty życia w atopowym zapaleniu skóry, „Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine”, 2014, t.17, nr 2, s.42-51.

2. S. IIIi, E. von Mutius, S. Lau i wsp. The natural course of atopic dermatitis from birth to age 7 years and the association with asthma. „Journal of Allergy and Clinical Immunology”, 2004, nr 113, str. 925-31.

3. T. Bieber. Atopowe zapalenie skóry, „Dermatologia po dyplomie”, 2010, t.1, nr 4, str. 17-30.

4. A. Bożek, A. Dzienniak, A. Foks, J. Kucharczyk, J. Maciejiczek, M. Marcak i G. Więckiewicz. Metody leczenia atopowego zapalenia skóry, „Medycyna Rodzinna”, 2014, nr 4, str. 170-176.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.