Czym jest brodawka Vatera? Gdzie można ją znaleźć?
Brodawka Vatera pełni kilka funkcji w ludzkim organizmie. Przepływa przez nią żółć oraz soki trzustkowe. U niektórych może pojawić się trudność w jej funkcjonowaniu, co może oznaczać raka brodawki Vatera. Dowiedz się, jak go rozpoznać?
Co to jest rak brodawki Vatera?
Rak brodawki Vatera to choroba nowotworowa, która rozwija się wewnątrz organizmu, w miejscu, gdzie drogi żółciowe łączą się z dwunastnicą, tworząc tzw. bańkę wątrobowo-trzustkową. Choroba występuje rzadko, stanowi 2% wszystkich rodzajów nowotworów układu pokarmowego i najczęściej dotyczy osób, które ukończyły 60. rok życia. Zazwyczaj dotyka mężczyzn, chociaż kobiety również mogą na nią zachorować. Ryzyko choroby się zwiększa, jeśli w rodzinie występuje polipowatość gruczolakowata, czyli choroba genetyczna. Choć nazwa może wskazywać na chorobę skóry, to jest ona całkiem inna niż brodawki na twarzy, stopach czy dłoniach.
Brodawka Vatera pełni kilka funkcji w ludzkim organizmie. Jest odpowiedzialna za transport soku trzustkowego i żółci do dwunastnicy.
W brodawce Vatera znajduje się także zwieracz Oddiego, w którym niekiedy zbierają się kamienie żółciowe, zwykle wymagające usunięcia.
Przeczytaj: Choroba Carolego – dziedziczne schorzenie dróg żółciowychLink otwiera się w nowej karcie
Objawy raka brodawki Vatera
Każde niepokojące objawy, jakie zauważysz, warto skonsultować z lekarzem rodzinnym. Szybka diagnostyka jest bardzo ważna w leczeniu wielu chorób. Objawy raka brodawki Vatera są dość charakterystyczne, dlatego często pozwalają na wykrycie choroby w jej wczesnym stadium. Nowotwór rozrasta się we wnętrzu organizmu, powodując zwężenie końcowego odcinka dróg żółciowych, co sprzyja zastojowi soków trzustkowych i żółci. Pojawia się zażółcenie skóry, któremu towarzyszy świąd, utrata masy ciała i brak apetytu. Dodatkowo zmienia się kolor stolca (na bardzo jasny), można zaobserwować także biegunkę tłuszczową, wymioty i nudności. Dolegliwościom często towarzyszy również ból brzucha.
Podczas wizyty lekarskiej lekarz powinien wykonać badanie palpacyjne powłok brzusznych, gdzie można wyczuć powiększoną wątrobęLink otwiera się w nowej karcie i woreczek żółciowy. W przypadku podejrzenia nowotworu brodawki Vatera wykonywane są badania potwierdzające diagnozę. Z krwi, poza morfologią, wykonywane są: badanie poziomu bilirubiny, fosfatazy alkalicznej, której podniesiony wynik wskazuje na choroby wątroby lub dróg żółciowych, a także aminotransferazy ALT i AST, które podwyższone sugerują uszkodzenie wątroby. Wśród badań z krwi można oznaczyć stężenie markerów nowotworowych, przede wszystkim CA19-9. Postępowanie diagnostyczne w tak poważnej chorobie jest dużo bardziej skomplikowane niż w diagnostyce anemii, brodawek na stopie czy chorób tarczycy, dlatego należy wykonać wszelkie badania, które pomogą postawić prawidłową diagnozę.
Badania w diagnostyce raka brodawki Vatera
Badania z krwi są podstawą profilaktyki zdrowotnej, dlatego pamiętaj, aby wykonywać je regularnie. W przypadku podejrzenia chorób, takich jak gruczolak brodawki Vatera czy rak brodawki Vatera, uzupełniającymi badaniami pomocnymi w diagnostyce mogą być badania obrazowe, jak USG i tomografia komputerowa. Podczas USG można stwierdzić, czy drogi żółciowe są powiększone. Wykonanie tomografii komputerowej może potwierdzić chorobę, a także ocenić stopień jej zaawansowania. Czasem wykonywany jest rezonans magnetyczny jamy brzusznej.
Aby zdiagnozować guza brodawki Vatera, wykonywane są również badania endoskopowe. Jednym z nich jest cholangiopankreatografia, która polega na wprowadzeniu endoskopu do dwunastnicy i endoskopowym nacięciu brodawki Vatera, a następnie wprowadzeniu kontrastu, aby uwidocznić drogi żółciowe. Lekarz może również zlecić gastroduodenoskopię, polegającą na wziernikowaniu dwunastnicy, a następnie pobraniu wycinków do badania histopatologicznego.
Sprawdź: Cholangiografia – na czym polega to badanie? Wskazania do wykonaniaLink otwiera się w nowej karcie
Sposoby leczenia
Całkowite wyleczenie wcześnie zdiagnozowanego raka brodawki Vatera obecnie jest możliwe, m.in. przy wykorzystaniu metod endoskopowych. Dzięki temu, że diagnoza często jest stawiana na wczesnym etapie choroby, możliwe jest wykonanie zabiegu chirurgicznego polegającego na resekcji brodawki Vatera. Podczas niego usuwa się nie tylko zmiany nowotworowe, lecz także pęcherzyka żółciowego oraz część trzustki, dróg żółciowych i dwunastnicy. Lekarz może również usunąć pobliskie węzły chłonne, ponieważ choroba ma skłonność do przerzutów.
Przeczytaj: ECPW – co to jest? Na czym polega badanie?Link otwiera się w nowej karcie
W przypadku późnego wykrycia raka brodawki Vatera stosowane jest leczenie paliatywne. W wielu przypadkach wdrażana jest chemioterapia lub radioterapia.
Zalecenia pooperacyjne
Istotne w samopoczuciu i poprawie stanu zdrowia jest stosowanie się do zaleceń lekarskich. Osoba po operacji usunięcia brodawki Vatera powinna pozostawać pod opieką poradni hepatologicznej. Zalecane są leki wspierające pracę wątroby i dróg żółciowych, a także utrzymywanie odpowiedniej diety. Warto podejść do tego indywidualnie, aby w jadłospisie znajdowały się jedynie lubiane produkty. Dieta w leczeniu chorób wątroby czy trzustki powinna odciążać te narządy, dlatego konieczne jest wyeliminowanie potraw smażonych, alkoholu, tłuszczów zwierzęcych, słodyczy i tłustych mięs. Taki sposób żywienia jest ważny niemal dla każdego, niezależnie od tego, czy cierpi na poważne choroby, jest całkiem zdrowy czy na co dzień walczy z brodawkami na szyi.
Posiłki należy spożywać w niewielkich ilościach i równych odstępach, najlepiej co 2–3 godziny. Jeśli masz ochotę jeść je częściej, to dostosuj ilość do własnych preferencji. Należy dbać o prawidłową masę ciała i nie dopuszczać do braków witamin i minerałów, dlatego dieta jest bardzo ważna.
Przeczytaj również: Hepatologia – co to? Jak dbać o wątrobę?Link otwiera się w nowej karcie
W pierwszych tygodniach po operacji posiłki powinny być gotowane lub przyrządzanej na parze i rozdrobnione. Sprawdzą się kleiki, kisiele, zupy kremy, koktajle, a także drobne kasze. Wskazany jest czerstwy chleb, pszenne bułki, herbatniki i biszkopty. W przypadku chęci na owoce i warzywa lepiej sięgnąć po te dojrzałe i miękkie. Powinny być świeże, bez żadnych oznak nadpsucia.
Pozytywny wpływ na organizm mają również zioła, które poprawią smak potraw, a spożywane w formie herbat mogą dodatkowo wspierać organizm. Sięgnij po przyprawy, takie jak: bazylia, majeranek, oregano, natka pietruszki czy koperek. Do picia możesz zrobić napar z karczocha, miętę i rumianek.
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.
lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
A. Pea, G. Riva, R. Bernasconi R. i in., Ampulla of Vater carcinoma: Molecular landscape and clinical implications, „World Journal of Gastrointestinal Oncology”, 2018; 10(11): 370-380.
A. Łacko, W. Polkowski, J. Reguła, J. Pałucki, Rak trzustki i brodawki Vatera [w:] Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych pod red. Macieja Krzakowskiego, Krzysztofa Warzocha, tom I, Gdańsk 2013.
M. Jarosz, Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, 2010.
A. Łacko, W. Polkowski, J. Reguła, J. Pałucki, Rak trzustki i brodawki Vatera, [w:] Potemski P., Polkowski W. (red.), Nowotwory układu pokarmowego, s. 140-149.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
