Każdego dnia w Twoim ciele miliardy komórek rosną, dzielą się i obumierają, a organizm dba o to, by cały proces przebiegał bez zakłóceń. Czasem jednak zdarza się, że jedna z komórek zaczyna dzielić się w niekontrolowany sposób – właśnie wtedy mówimy o nowotworze. Stanowi on zbiór komórek, które rozwijają się w sposób nieprawidłowy i mogą zakłócać funkcjonowanie zdrowych tkanek. Choć samo słowo „nowotwór” budzi niepokój, warto pamiętać, że nie każda diagnoza nowotworowa oznacza coś śmiertelnie groźnego. Mimo to lepiej wiedzieć, co dzieje się wtedy w Twoim organizmie i jak rozpoznać pierwsze sygnały, że coś jest nie tak. W końcu im więcej wiesz, tym łatwiej Ci zadbać o swoje zdrowie.
Przeczytaj nasze artykuły z tej kategorii, żeby dowiedzieć się więcej o tym, jak powstają nowotwory, jak mogą się objawiać oraz w jaki sposób przebiega proces diagnostyczny i leczenie. Dowiedz się też więcej na temat profilaktyki chorób nowotworowych, która pomaga w szybkim wykryciu choroby i może zwiększać szanse na wyleczenie.
Rodzaje nowotworów
Nowotwory można klasyfikować na różne sposoby, w zależności od ich charakterystyki i pochodzenia. Główny podział wyróżnia nowotwory łagodne, złośliwe oraz miejscowo złośliwe.
Nowotwory łagodne to zmiany, które nie mają zdolności do tworzenia przerzutów i zazwyczaj rosną stosunkowo wolno. Często są dobrze odgraniczone i mogą zostać całkowicie usunięte chirurgicznie. Przykłady nowotworów łagodnych to tłuszczaki (wywodzą się z tkanki tłuszczowej), włókniaki (z tkanki łącznej) oraz oponiaki (guzy ośrodkowego układu nerwowego).
Nowotwory złośliwe są agresywne, charakteryzują się szybkim wzrostem oraz zdolnością do inwazji sąsiednich tkanek i tworzenia przerzutów w odległych narządach. Wśród nowotworów złośliwych wyróżniamy kilka typów, takich jak:
rak (carcinoma) – nowotwór pochodzenia nabłonkowego, który może występować w różnych narządach, takich jak płuca, piersi, jelita czy żołądek,
mięsak (sarcoma) – nowotwór tkanki łącznej, który może rozwijać się w mięśniach, kościach czy tkance tłuszczowej,
chłoniak (lymphoma) – złośliwy nowotwór układu chłonnego, który atakuje węzły chłonne i szpik kostny,
czerniak (melanoma) – agresywny nowotwór skóry powstający z melanocytów, komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny,
glejak (glioma) – nowotwór mózgu wywodzący się z komórek glejowych, który może prowadzić do poważnych zaburzeń neurologicznych.
Nowotwory miejscowo złośliwe mają cechy zarówno nowotworów łagodnych, jak i złośliwych. Niszczą tkanki w miejscu wystąpienia, ale nie dają przerzutów do innych części ciała.
Nowotwory w statystykach
Nowotwory stanowią poważny problem zdrowotny w Polsce i na świecie. W 2020 roku w naszym kraju zarejestrowano około 170 tysięcy nowych przypadków nowotworów złośliwych, a liczba zgonów z powodu choroby nowotworowej przekroczyła 100 tysięcy rocznie. W ciągu ostatnich kilku dekad liczba zachorowań wzrosła około 2,5 razy, a nowotwory są drugą najczęstszą przyczyną zgonów w kraju, odpowiadając za około 25% wszystkich przypadków. Szacuje się, że w Polsce wskaźnik umieralności na nowotwory jest o około 15% wyższy niż średnia unijna. Zgodnie z danymi WHO, na świecie w 2022 roku odnotowano 20 milionów nowych przypadków nowotworów oraz 9,7 miliona zgonów. Najczęściej występującym nowotworem globalnie był rak płuca (2,5 miliona przypadków), a po nim rak piersi (2,3 miliona) i rak jelita grubego (1,9 miliona). Wśród najczęściej diagnozowanych nowotworów w Polsce są: rak płuca, rak jelita grubego oraz rak piersi.