Perimenopauza – objawy i metody ich łagodzenia

Perimenopauza jest naturalnym etapem w życiu kobiety, podczas którego w organizmie zachodzi wiele zmian. Spadek produkcji żeńskich hormonów płciowych, szczególnie estrogenów, może wywołać dokuczliwe objawy. Sprawdź, jakie są najczęstsze symptomy klimakterium i jak można je złagodzić!

Czym jest perimenopauza?

Perimenopauza, nazywana również okresem okołomenopauzalnym, zaczyna się kilka lat przed menopauzą i kończy się 12 miesięcy po ostatniej miesiączce. W tym czasie dochodzi do stopniowego wygasania czynności jajników, co wiąże się ze spadkiem produkcji estrogenów i progesteronu. 

Podwyższony poziom FSHLink otwiera się w nowej karcie może wskazywać na menopauzę, należy jednak zaznaczyć, że takiej diagnozy nie stawia się na podstawie jednego wyniku. Specjaliści przypominają, że w okresie perimenopauzalnym stężenie hormonu folikulotropowego może mieścić się w granicach 10–30 IU/l, po czym tymczasowo wrócić do normy (poniżej 10 IU/l).

Podczas perimenopauzy dochodzi do zahamowania dojrzewania pęcherzyków Graffa i owulacji, czyli uwalniania komórek jajowych gotowych do zapłodnienia. Niejednokrotnie diagnozuje się niewydolność ciałka żółtego, co prowadzi do niedoboru progesteronuLink otwiera się w nowej karcie. Ponadto obserwuje się zmniejszone wydzielanie insulinopodobnego czynnika wzrostu, w związku z tym organizm jest mniej wrażliwy na działanie insuliny. Wysoki poziom hormonu przyczynia się do gromadzenia tkanki tłuszczowej.

Jak rozpoznać pierwsze objawy menopauzy?

Pierwsze objawy perimenopauzy pojawiają się u kobiet po 40. roku życia, ale niekiedy występują już po trzydziestce. Przedwczesne wygasanie czynności jajników może być uwarunkowane genetycznie, niekiedy ma ono podłoże autoimmunologiczne. Z najnowszych badań wynika, że w grupie ryzyka znajdują się pacjentki z:

• chorobami nadnerczy,

• cukrzycą typu 1,

• reumatoidalnym zapaleniem stawów,

• celiakią,

• chorobą Hashimoto,

• niedokrwistością złośliwą.

Do przedwczesnej menopauzyLink otwiera się w nowej karcie przyczyniają się również: wrodzone niedobory enzymatyczne, palenie papierosów, infekcje wirusowe, a także leczenie onkologiczne (radioterapia i chemioterapia). Pamiętaj, że w okresie okołomenopauzalnym nadal można zajść w ciążę.

U kobiet wchodzących w klimakterium pojawiają się zaburzenia miesiączkowania. Cykl menstruacyjny często się skraca do 24–25 dni, choć nie jest to regułą. W niektórych przypadkach wydłuża się on do 60 dni lub miesiączki pojawiają się nieregularnie. Ponadto zmienia się intensywność krwawień, mogą być one mniej lub bardziej obfite. Spadek produkcji estrogenu i progesteronu może przyczynić się do przewlekłych krwawień z dróg rodnych, przy czym niekiedy jest to związane z rozrostem lub z rakiem endometrium. Dlatego pamiętaj o regularnych wizytach u ginekologa i wykonywaniu badań profilaktycznych.

Niektóre kobiety skarżą się na uderzenia gorąca i nocne poty, a także na problemy ze snem, obniżone libido, suchość pochwy. Do typowych objawów perimenopauzy zaliczamy również:

• przybieranie na wadze,

• wahania nastroju,

• przygnębienie,

• nerwowość,

• problemy z koncentracją i pamięcią,

• kołatanie serca,

• suchość skóry,

• nietrzymanie moczu.

Uderzenia gorąca nie muszą być związane z klimakterium, niekiedy przyczyniają się do nich silny stres, choroba tarczycy, migrena czy problemy neurologiczne. Jeśli odczuwasz wspomniane objawy, zgłoś się do ginekologa. Może skierować Cię na badania hormonalneLink otwiera się w nowej karcie, aby ustalić przyczynę dolegliwości i zaproponować najlepszą metodę leczenia.

Perimenopauza – jakie badania wykonać?

Zastanawiasz się, jak sprawdzić, czy weszłaś w okres okołomenopauzalny? W tym celu możesz wykonać następujące badania:

• estradiolLink otwiera się w nowej karcie, hormon luteotropowy (LH)Link otwiera się w nowej karcie i hormon folikulotropowy – w 2.–5. dniu cyklu,

• progesteron – około 21. dnia cyklu, czyli 7–8 dni po owulacji.

Perimenopauza kończy się wtedy, gdy stężenie FSH wynosi co najmniej 30 IU/l, a stężenie estradiolu (E2) spada poniżej 30. Lekarz zwraca również uwagę na współczynnik FSH/LH, który przekracza wówczas 1.

Oprócz tego warto sprawdzić poziom glukozy, hormonu tyreotropowego (TSH), wolnej frakcji trijodotyroniny (fT3) i wolnej frakcji tyroksyny (fT4). Możesz również wykonać lipidogram, dzięki czemu przekonasz się, czy poziom cholesterolu (ogólnego, HDL i LDL) oraz trójglicerydów mieści się w normie. Przed rozpoczęciem hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) lekarz zazwyczaj zleca też próby wątrobowe, badanie funkcji nerek, cytologię i badanie gęstości kości.

HTZ nie powinno się stosować w przypadku:

• ostrej niewydolności wątroby,

• żylnej lub tętniczej choroby zakrzepowo-zatorowej,

• raka trzonu macicy, raka piersi i innych nowotworów estrogenozależnych,

• krwawień z dróg rodnych o niewiadomej przyczynie.

Podczas hormonalnej terapii zastępczej każda pacjentka powinna pamiętać o regularnych badaniach kontrolnych i wizytach ginekologicznych.

Jak sobie radzić z objawami perimenopauzy?

Jeśli objawy klimakterium są nasilone, lekarz najprawdopodobniej zaleci Ci hormonalną terapię zastępczą, podczas której będziesz przyjmowała leki, aby uzupełnić niedobory estrogenówLink otwiera się w nowej karcie. Ginekolog dostosowuje terapię do Twojego wieku, masy ciała i stanu zdrowia. Oprócz tego najprawdopodobniej zapyta Cię, czy stosujesz używki i kiedy miałaś ostatnią miesiączkę. W ten sposób będzie mógł dobrać dawkę i rodzaj leku, a także ocenić ryzyko wystąpienia powikłań.

Leki dostępne są w postaci:

• tabletek doustnych,

• plastrów, naklejanych na czystą i suchą skórę w dowolnym miejscu (z wyjątkiem piersi),

• żeli, globulek, kremów, stosowanych dopochwowo.

Niekiedy stosuje się preparaty zawierające fitoestrogeny, czyli związki pochodzenia roślinnego, których działanie jest zbliżone do estrogenów. Mogą one złagodzić objawy przekwitania, ale w mniejszym stopniu niż leki hormonalne. Zazwyczaj stosuje się je wtedy, gdy istnieją przeciwwskazania do HTZ. Wspomniane związki roślinne warto dostarczać wraz z dietą. 

Do najlepszych źródeł fitoestrogenów zaliczamy: soję, nasionach roślin strączkowych, czerwoną koniczynę, szpinak, tofu, miso i tempeh. Ponadto występują one w czosnku, morelach, nasionach słonecznika, migdałach i oliwie z oliwek.

Joga hormonalna – wsparcie w okresie okołomenopauzalnym

Zastanawiasz się, jak naturalnie złagodzić objawy przekwitania? Zacznij ćwiczyć jogę, która pomoże Ci się wyciszyć i poprawić sprawność fizyczną. Podczas zajęć wykonuje się sekwencję asan, połączonych z technikami oddechowymi. W ten sposób możesz zadbać o ciało i umysł. Praktykowane pozycje pobudzają do pracy jajniki, tarczycę, nadnercza i przysadkę. Aby joga hormonalna przyniosła korzyści, należy ćwiczyć kilka razy w tygodniu. Każda sesja trwa 30–60 minut, zaczyna się rozgrzewką i kończy relaksacją.

Źródła:

1. T. Pertyński, G. Stachowiak, T. Stetkiewicz, Rola ginekologa w okresie pre- i okołomenopauzalnym, „Przegląd Menopauzalny” 2017, nr 2, s. 63–69.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.