Skurcze odbytu – kiedy występują? Jakie są ich przyczyny?

„Skurcze odbytu” to częste określenie stosowane w odniesieniu do nagłego, silnego bólu odbytu o charakterze napadowym. Niekiedy pojawia się on razem z dolegliwościami menstruacyjnymi, a czasem występuje wraz z objawami takimi jak: swędzenie, pieczenie, zwiększone parcie na stolec czy krwawienie z odbytu. Wśród możliwych przyczyn tej dolegliwości wymienia się różne choroby – od zespołu dźwigaczy odbytu aż po nowotwory. Wiele osób wstydzi się tego problemu, jednak szybka konsultacja z lekarzem to najlepsze wyjście, aby poprawić komfort codziennego życia.

Skurcze odbytu – co to takiego? Kiedy się pojawiają?

„Skurcze odbytu” to określenie dla silnego, kłującego bólu tej okolicy, który pojawia się nagle i trwa na ogół około 15–20 min. Zazwyczaj ma to miejsce w trakcie wypróżniania lub występuje wraz z silnym uczuciem parcia na stolec. Dolegliwość ta może dokuczać także w trakcie chodzenia albo w nocy. Niektóre kobiety skarżą się na skurcze odbytu towarzyszące bólom menstruacyjnym. Przypadłość, która może dotyczyć zarówno osób dorosłych, jak i dzieci, znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza gdy powtarza się regularnie.

Skurcze odbytu to jedna z wielu rodzajów dolegliwości bólowych dotyczących tej okolicy. Do często spotykanych przypadłości należą:

• piekący ból odbytu po biegunce, który jest efektem podrażnienia lub uszkodzenia naskórka;

• pulsujący ból odbytu, przy którym możesz zaobserwować obrzęk i stwierdzić, że okolice odbytnicy są cieplejsze niż reszta ciała. Jest to jeden z charakterystycznych objawów przetoki odbytu;

• swędzenie odbytu, które często pojawia się u dzieci i może świadczyć o  owsikach; 

• połączenie pieczenia i swędzenia, które bywa symptomem chorób przenoszonych drogą płciową.

Jeśli niepokoi Cię ból odbytu, który ma charakter skurczów lub jakąkolwiek inną formę, zwróć się po pomoc do proktologa, czyli specjalisty od diagnozowania i leczenia chorób końcowego odcinka jelita grubego.

Jakie mogą być przyczyny skurczów odbytu i bólu w tej okolicy?

Skurcze odbytu i inne dolegliwości bólowe tej okolicy nie należą do normalnych zjawisk, szczególnie gdy powtarzają się i odbierają komfort życia. Bóle o charakterze skurczowym pojawiają się w przebiegu zespołu dźwigaczy odbytu lub nasilonych dolegliwości menstruacyjnych,  również wywołanych endometriozą. Jednak pieczenie, ból i swędzenie może świadczyć o wielu innych chorobach.

• Dowiedz się, czym są wrzody odbytu, jakie są ich przyczyny i jak je leczyć.Link otwiera się w nowej karcie

Zespół dźwigaczy odbytu

Skurcze dźwigaczy odbytu – czyli mięśni wchodzących w skład tzw. przepony miednicy: mięśnia odbytniczo-guzicznego, biodrowo-guzicznego, łonowo-guzicznego oraz łonowo-odbytniczego – świadczą o zespole dźwigaczy odbytu. Nawracający ból odczuwalny jest kilka centymetrów powyżej odbytu i najczęściej towarzyszy mu uczucie parcia na stolec.

Schorzenie dotyczy głównie populacji kobiecej po 40. roku życia. Jego objawy to dyskomfort okolic odbytu i nawracający ból, który może promieniować do ud, pośladków, a nawet okolic grzbietu. Lekarz stawia diagnozę, gdy wykluczy inne przyczyny bólu, m.in. polipy odbytuLink otwiera się w nowej karcie czy szczelinę odbytu. Czynnikami, które zwiększają ryzyko pojawienia się zespołu dźwigaczy odbytu, są np.: stres, urazy okolic odbytnicy, długotrwała jazda samochodem, porody naturalne czy siedzący tryb życia.

Szczelina odbytu

Do pęknięcia błony śluzowej kanału odbytu – które to właśnie określa się jako „szczelinę odbytu” – dochodzi np. po przejściu przez odbyt bardzo dużego, twardego stolca. Do rozwoju tej choroby przyczyniają się również zaburzenia perystaltyki jelit, zaparcia lub silne parcie na stolec. Ból, który towarzyszy tej dolegliwości, określany jest jako kłujący, a nawet rozrywający. Nasila się on w trakcie oddawania stolca, a tworzące się rany stają się źródłem niezbyt rozległego krwawienia. 

Endometrioza

Skurczowe bóle odbytu bywają objawem endometriozy. To choroba kobiecych narządów rodnych, która polega na występowaniu komórek endometrium poza jamą macicy, w której powinny się znajdować. Ogniska endometriozy umiejscowione mogą być m.in. w jelitach czy w jamie otrzewnej i mogą powodować – wraz z nasilonymi bólami menstruacyjnymi – skurcze odbytu.

Hemoroidy (żylaki odbytu)

Częste zaparcia prowadzą do żylaków odbytu, popularnie zwanych hemoroidamiLink otwiera się w nowej karcie. Są to przekrwione, powiększone, sine guzki krwawnicze, znajdujące się po wewnętrznej lub zewnętrznej stronie odbytu. Ich charakterystycznymi objawami są: świąd, dyskomfort okolic odbytnicy oraz ból, który może przypominać skurcze odbytu. Często pojawia się też niewielka ilość krwi o jasnoczerwonej barwie. 

Ropień odbytu

Ropień odbytuLink otwiera się w nowej karcie to zmiana o charakterze ropnego guzka, która rozwija się w okolicy okołoodbytniczej. Za rozwój tego schorzenia, które powoduje ból podczas defekacji oraz świąd i pieczenie odbytu, odpowiadają szczepy bakterii, np. Escherichia coli lub Proteus vulgaris.

Choroby przenoszone drogą płciową

Choroby przenoszone drogą płciową często objawiają się bólem, swędzeniem i pieczeniem w okolicach odbytu. Dolegliwościom tym najczęściej towarzyszą wykwity skórne oraz nieprawidłowa wydzielina z miejsc intymnych. 

Nowotwory

Ból okolicy odbytu o różnym charakterze może świadczyć o obecności nowotworu jelita grubego, w tym jego rzadkiej odmiany – raka odbytu. Pamiętaj, że postawienie takiej diagnozy poprzedzają liczne badania histopatologiczne, na które skieruje Cię lekarz.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. K. Bielecki i in., Proktologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2000.

2. M. Kołodziejczak i in., Choroby proktologiczne. Diagnostyka i leczenie, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022.

3. A. Dziki i in., Proktologia praktyczna, Wydawnictwo Edra Urban&Partner, Wrocław 2013.

4. P. Grochowicz i in., Choroby odbytu, odbytnicy i jelita grubego, Wydawnictwo Borgis, Warszawa 2017.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.