Na czym polega cytologia? Kiedy należy wykonać badanie?

Cytologia daje możliwość wykrycia zmian przedrakowych w szyjce macicy na bardzo wczesnym etapie. Pozwala to na wdrożenie szybkich działań terapeutycznych, a tym samym zwiększa szansę na wyzdrowienie. Badanie cytologiczne powinnaś wykonywać regularnie. Zobacz, na czym ono polega i jak się do niego przygotować.

Rak szyjki macicy jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych u kobiet. Niestety, nie daje on żadnych charakterystycznych objawów. Ponadto dolegliwości pojawiają się, gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium. Wówczas działania terapeutyczne mogą okazać się nieskuteczne. Jest jednak sposób na to, aby wykryć nieprawidłowości na wczesnym etapie. Mowa o cytologii – prostym, bezinwazyjnym i bezbolesnym badaniu, które możesz wykonać podczas wizyty u ginekologa.

Kiedy zrobić cytologię?

Bardzo ważną kwestią jest czas, gdy można zrobić cytologię. Na pierwsze badanie powinnaś zgłosić się w ciągu trzech lat od rozpoczęcia współżycia. Zalecane jest, aby przez pierwsze kilka lat powtarzać je co roku. Jeżeli wyniki będą prawidłowe, cytologię możesz wykonywać raz na 3 lata. Nie musisz za nią płacić w prywatnej placówce medycznej. Jest ona refundowana dla kobiet w wieku 25–59 lat.

• Sprawdź, kiedy wykonać nową cytologięLink otwiera się w nowej karcie.

Badanie cytologiczne powinnaś wykonywać co roku, jeżeli występują u ciebie poniższe czynniki ryzyka:

• zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV),

• zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV),

• przyjmowanie leków immunosupresyjnych,

• wieloletnie przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,

• rozpoczęcie współżycia w bardzo młodym wieku,

• posiadanie wielu partnerów seksualnych,

• przewlekłe zakażenia bakteryjne narządów rodnych.

Na pewno zastanawiasz się, w którym dniu cyklu wykonać cytologię. Nie ma tutaj żadnych wskazań. Zaleca się jedynie, aby nie były to dni, w których występuje miesiączka. Najlepiej będzie, gdy zgłosisz się na badanie cytologiczne kilka dni po zakończeniu krwawienia. A co w sytuacji, gdy nie zaczęłaś jeszcze współżycia? Cytologia u dziewicy jest możliwa do wykonania. Lekarz używa specjalnych wzierników, które nie powodują naruszenia błony dziewiczej. Na badanie powinnaś zgłosić się po raz pierwszy, gdy skończysz 25 lat.

Jak wygląda badanie cytologiczne?

Wizyta, na której ginekolog przeprowadza badanie ginekologiczne, właściwie nie różni się od standardowej konsultacji. Na początku lekarz przeprowadzi z tobą wywiad, a następnie poprosi o przejście na fotel ginekologiczny. Najpierw założy ci wziernik i wprowadzi przez niego specjalny patyczek ze szczoteczką, aby pobrać materiał do analizy. Dopiero po tym przejdzie do standardowego badania. Cytologia jest bezbolesna i trwa zaledwie kilka chwil. Po badaniu cytologicznym będziesz czuć się dobrze. Możesz jedynie zaobserwować u siebie lekkie plamienieLink otwiera się w nowej karcie. Nie powinno cię to niepokoić. Objaw ten jest związany z naruszeniem błony śluzowej macicy przez szczoteczkę. Zwykle ustępuje on w ciągu 2 dni.

Jak przygotować się do cytologii?

Do cytologii nie musisz się specjalnie przygotowywać. Zalecane jest jedynie, abyś:

• nie była w trakcie stosowania globulek dopochwowych,

• nie była w trakcie miesiączki,

• powstrzymała się od współżycia na 24 godziny przed badaniem,

• nie miała infekcji intymnej.

Wykonanie badania w wymienionych wyżej sytuacji może sprawić, że wynik cytologii będzie niemiarodajny.

• Sprawdź też, na czym polega cytologia nosaLink otwiera się w nowej karcie.

Co można wykryć za pomocą cytologii?

Cytologia jest badaniem, za pomocą którego można wykryć zmiany przedrakowe na wczesnym etapie. Z pobranego materiału z szyjki macicy wykonuje się rozmaz, który następnie jest dokładnie oglądany w obrazie mikroskopowym. Dzięki temu można dostrzec komórki prawidłowe i nieprawidłowe oraz ich konkretne cechy. Jest to najważniejsze badanie w profilaktyce raka szyjki macicy.Powinnaś pamiętać, że badanie cytologiczne nie wykrywa raka, ale nieprawidłowe komórki. Na jego podstawie określane jest ryzyko wystąpienia zmian nowotworowych. Nieprawidłowy wynik cytologii jest wskazaniem do dalszej diagnostyki.

Wyniki cytologii

Na wyniki cytologii zwykle czeka się około 2 tygodni. Lekarz poinformuje cię, gdy będą one gotowe. Są one podawane w skali Papanicolau lub Bethesda. Obecne rekomendacje mówią o tym, aby posługiwać się wyłącznie drugą skalą.

Wyniki cytologii według skali Bethesda to:

• NILM – cytologia prawidłowa,

• ASC – stwierdza się atypowe komórki nabłonkowe o podłożu zapalnym (ASCUS – o nieokreślonym znaczeniu, ASC-H – nie można wykluczyć HSIL),

• LSIL – stwierdza się zmiany małego stopnia w śródbłonku,

• HSIL – stwierdza się duże zmiany w komórkach śródbłonka,

• AGC – atypowe zmiany w komórkach gruczołowych.

Skala Papanicolau składała się z 5 stopni:

• stopień I – prawidłowe komórki nabłonkowe,

• stopień II – odczyn zapalny,

• stopień III – stwierdza się obecność komórek dysplastycznych,

• stopień IV – stwierdza się pojedyncze komórki atypowe,

• stopień V – stwierdza się liczne komórki atypowe.

Jeżeli wynik cytologii będzie nieprawidłowy, lekarz poinformuje cię o dalszym postępowaniu.

• Dowiedz się, o czym świadczy obecność komórek endocerwikalnych w cytologiiLink otwiera się w nowej karcie.

Źródła:

1. T. Pisarski, Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002.

2. Ministerstwo Zdrowia, Program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia) https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-szyjki-macicy-cytologia- (dostęp 19.02.2021).

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.