Czym są uchyłki przełyku? Przyczyny, objawy, leczenie

Uchyłki przełyku niezależnie od miejsca powstania powodują uwypuklenie wystające poza granice światła przełyku. Eksperci wyróżnili kilka ich rodzajów. Sprawdź jakich. Przeczytaj też o objawach wskazujących na uchyłki przełyku i możliwościach leczenia tej choroby.

Czym są uchyłki przełyku?

Uchyłki przełyku należą do chorób układu pokarmowego. Polegają na uwypukleniu ściany przełyku poza jego światło. Uchyłki rozwijają się w górnej, środkowej lub dolnej części przełyku. Zmiany te mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty. Zdarzają się przypadki, że pojawiają się samoistnie.

Jakie są rodzaje uchyłków przełyku?

Eksperci wyróżnili trzy główne rodzaje uchyłków:

Nadprzeponowe

To najrzadziej występująca postać, stanowi około 10% przypadków, związane są z takimi zaburzeniami motoryki przewodu pokarmowego jak:

1. achalazja – obserwuje się w niej upośledzony rozkurcz dolnego zwieracza przełyku i podwyższone spoczynkowe ciśnienie przełyku,

2. rozlany skurcz przełyku – najprawdopodobniej związany m.in. z zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi, refluksem żołądkowo-przełykowymLink otwiera się w nowej karcie.

Rozwidlenia

Zwane też uchyłkami nadoskrzelowymi; stanowią około 20% przypadków; rozwijają się w okolicy rozwidlenia tchawicy; dochodzi do nich w wyniku znacznego wzrostu ciśnienia śródprzełykowego, do którego prowadzą równoległe skurcze mięśni okrężnych przełyku.

Szyjne

Zwane też uchyłkami ZenkeraLink otwiera się w nowej karcie lub gardłowo-przełykowymi; to najczęściej występująca postać choroby, stanowi około 70% przypadków; rozwija się przeważnie w wyniku zwiększonego oporu górnego zwieracza przełyku, obserwowane są najczęściej u osób w wieku podeszłym.

Objawy uchyłków przełyku

Niewielkim rozmiarom uchyłków z reguły nie towarzyszą żadne dolegliwości. Objawami uchyłków przełyku większych rozmiarów są przede wszystkim:

1. nieprzyjemny zapach z ust, tzw. halitoza,

2. uczucie bulgotania podczas połykania,

3. cofanie się pokarmu, zarzucanie treści pokarmowej do jamy ustnej,

4. dysfagia, czyli utrudnione przechodzenie pokarmu z ust do dalszych części przewodu pokarmowego,

5. zgaga,

6. krztuszenie się,

7. problemy z przełykaniem śliny,

8. krwawienie z przewodu pokarmowego,

9. odruchowy kaszel, który wiąże się z ryzykiem aspiracji treści pokarmowej do tchawicy.

Uchyłki mogą sprzyjać powstawaniu wzdęć, bólów brzucha, zaburzeń trawienia, utraty masy ciała. Objawy towarzyszące uchyłkom przełyku powodują niechęć do jedzenia.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Leczeniem choroby uchyłkowej zajmuje się gastroenterolog zwany też gastrologiem. To specjalista z zakresu schorzeń przewodu pokarmowego. Umów się na konsultację do niego, jeśli obserwujesz u siebie objawy uchyłków przełyku.

Diagnostyka uchyłków przełyku

Rozpoznanie uchyłków przełyku rozpoczyna się od wywiadu medycznego i badania fizykalnego. Mimo że dostarczają one cennych informacji, to są niewystarczające dla postawienia diagnozy. Lekarz zleca zatem dodatkowe badania. Skieruje Cię na podstawowe badania krwi i wskaźników stanu zapalnego. Najbardziej znane spośród nich to OB – odczyn Biernackiego i CRP – białko C-reaktywne. Następnym krokiem są badania obrazowe. Złotym standardem w rozpoznaniu uchyłków przełyku jest badanie radiologicznie z kontrastem doustnym wykonywane podczas aktu połykania. W przypadku podejrzenia uchyłków przełyku badanie endoskopowe grozi niebezpieczeństwem perforacji przełyku. Perforacje części krtaniowej gardła lub przełyku prowadzą do zapalenia śródpiersia, uszkodzenia opłucnej, osierdzia i otrzewnej. Dlatego też ewentualne badanie endoskopowe wymaga szczególnej ostrożności.

W diagnostyce omawianego schorzenia pomocna jest również manometria przełykuLink otwiera się w nowej karcie.

Leczenie uchyłków przełyku

Uchyłki przełyku zazwyczaj nie wymagają leczenia. Terapii poddawane są duże i objawowe zmiany, tworzące się groźne zmiany zapalne i przednowotworowe, zaleganie pokarmu w uchyłkach i trudne ich opróżnianie. Uchyłki przełyku są leczone chirurgicznie. Wykonywany jest zabieg resekcji. Terapia zachowawcza prowadzona jest w przypadku braku możliwości leczenia operacyjnego. Lekarz wdraża farmakoterapię. Najczęściej przypisuje blokery kanałów wapniowych czy nitraty (nitroglicerynę). Alternatywą jest wstrzykiwanie toksyny botulinowej w okolicę górnego zwieracza przełyku.

Dieta w uchyłkach przełyku

Ważnym elementem leczenia chorób przełyku, w tym też uchyłków, jest dieta. Potrawy muszą być tak sporządzane, aby nie drażniły zmienionego chorobowo przełyku. Dlatego na czas intensywnych objawów i rekonwalescencji po zabiegu wskazana jest dieta papkowata czy półpłynna. Po okresie 3–4 dni od zabiegu wprowadzana jest dieta lekkostrawna. Konieczne jest stosowanie dań bogatobiałkowych. Sposób żywienia ma oszczędzać przewód pokarmowy i zapobiegać niedoborom pokarmowym. Niewskazane jest picie alkoholu, mocnej kawy, herbaty, kakao, czekolady. Trzeba unikać ponadto potraw tłustych, pikantnych, bardzo gorących i zimnych, o twardej strukturze. Zalecane sposoby przygotowywania dań to gotowanie w wodzie lub na parze oraz pieczenie w folii. W ciągu kolejnych kilku-kilkunastu dni można wrócić do odpowiednio zbilansowanego codziennego sposobu żywienia.

Źródła:

1. Dieta w chorobach przełyku. Online: https://www.su.krakow.pl/repozytorium-plikow/strefa-pacjenta/zalecenia-po-hospitalizacji/55-ds-23-dieta-w-chorobach-przelyku/file [dostęp: 21.08.2023].

2. G. Herold, Medycyna wewnętrzna tom 1-2. Repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.

3. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2022.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.