Czym są D-dimery i kiedy warto je oznaczyć?
D-dimery powstają podczas rozkładu fibryny. U zdrowych osób występują one w śladowych ilościach. Ich podwyższone stężenie wskazuje na nasilenie procesów krzepnięcia, może więc sugerować chorobę zakrzepowo-zatorową lub zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego. O tym, czym dokładnie są D-dimery i w jakich sytuacjach można zaobserwować ich podwyższone stężenie, dowiesz się z poniższego artykułu. Przeczytasz również, jakie są normy dla D-dimerów i kiedy warto oznaczyć stężenie tych substancji w surowicy krwi.
Czym są D-dimery?
Aby zrozumieć, co to są D-dimery, trzeba znać proces krzepnięcia krwi. Po przerwaniu ciągłości naczynia krwionośnego dochodzi do gromadzenia się płytek krwi w okolicy uszkodzenia. Zatykają one uszkodzone miejsce i pobudzają białka układu krzepnięcia, aby jak najszybciej zatrzymać krwawienie. Jednym z białek najistotniejszych w procesie krzepnięcia krwi jest fibrynogenLink otwiera się w nowej karcie, który pod wpływem trombiny przekształca się w fibrynę, inaczej zwaną włóknikiem. Ma on stanowić rusztowanie dla powstającej skrzepliny. Z czasem ulega rozpadowi, uwalniając różne substancje. Jedną z nich są właśnie D-dimery, czyli produkty rozpadu fibryny. D-dimery są peptydami powstałymi z rozkładu skrzepliny znajdującej się w naczyniach krwionośnych.
Badanie D-dimerów nie należy do rutynowych oznaczeń laboratoryjnych, w przeciwieństwie do morfologii czy manualnego rozmazu krwi.
Jakie są przyczyny podwyższonego stężenia D-dimerów?
Najczęstszą przyczyną podwyższonego stężenia D-dimerów jest choroba zakrzepowo-zatorowa, objawiająca się jako:
obecność zatoru w tętnicy płucnejLink otwiera się w nowej karcie,
zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych,
zakrzepicaLink otwiera się w nowej karcie żył kończyn górnych,
zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego.
Istnieje też wiele innych przyczyn podwyższonego stężenia D-dimerów, wśród których możemy wymienić:
choroby wątroby,
procesy zapalne toczące się w organizmie,
chorobę niedokrwienną serca,
urazy i operacje,
sepsę,
schorzenia nowotworowe,
ciążę.
Wzrost stężenia D-dimerów obserwuje się również często u osób starszych oraz zmagających się z COVID-19. D-dimery w nadmiarze stwierdza się ponadto podczas terapii, która ma prowadzić do rozpuszczenia się zakrzepu. Monitorowanie skuteczności leczenia odbywa się za pomocą seryjnych oznaczeń stężenia tych substancji w osoczu.
Jak objawia się choroba zakrzepowo-zatorowa?
Chorobę zakrzepowo-zatorową można podejrzewać na podstawie następujących objawów:
ból kończyny pojawiający się głównie podczas ucisku,
obrzęk kończyny,
zaczerwienienie skóry w obrębie kończyny,
wzmożone ucieplenie kończyny,
duszność, której towarzyszy ból w klatce piersiowej,
podwyższona temperatura ciała,
krwioplucie,
znaczne osłabienie.
Jeśli zauważasz u siebie takie objawy, nie czekaj i natychmiast zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. Choroba zakrzepowo-zatorowa to stan zagrażający życiu.
Jakie są normy dla D-dimerów?
Prawidłowy poziom D-dimerów powinien wynosić poniżej 500 ug/l. Ta wartość dotyczy osób dorosłych poniżej 70. roku życia. Z wiekiem stężenie D-dimerów ulega podwyższeniu. Każda wartość znajdująca się poza zakresem referencyjnym podanym na wyniku powinna być skonsultowana z lekarzem rodzinnym. W niektórych sytuacjach może on zlecić dodatkowe analizy laboratoryjne układu krzepnięcia, takie jak APTTLink otwiera się w nowej karcie i PT. Aby prawidłowo zinterpretować wynik, należy przede wszystkim uwzględnić objawy chorobowe.
W jaki sposób przygotować się do badania D-dimerów?
Badanie stężenia D-dimerów wykonywane jest z krwi pobranej z żyły łokciowej. Do tego badania nie musisz się szczególnie przygotowywać ani być na czczo. Ważne, by w dniu poprzedzającym oznaczenie nie spożywać ciężkostrawnych posiłków, nie pić alkoholu i w miarę możliwości ograniczyć palenie papierosów. Ogólne zalecenie jest takie, żeby osoba, u której ma być oznaczony poziom D-dimerów, była wypoczęta i pojawiła się w punkcie pobrań rano.
Jakie są metody oznaczania D-dimerów?
Jest kilka metod oznaczania stężenia D-dimerów. Standardowo wykorzystywaną techniką jest metoda immunoenzymatyczna ELISA. Do innych metod należą testy immunofiltracyjne, immunoturbidymetryczne oraz metoda lateksowa.
To, która z technik będzie wykorzystywana do oznaczania D-dimerów, jest indywidualnym wyborem placówki medycznej. Metody między sobą różnią się potrzebną do oznaczeń aparaturą, odczynnikami i czasem uzyskania wyniku. Jeśli wykonujesz badanie stężenia D-dimerów w celu monitorowania skuteczności terapii przeciwzakrzepowej, to nie możesz porównywać wyników uzyskanych w różnych laboratoriach.
Jak obniżyć poziom D-dimerów?
Osoby, u których stwierdzono podwyższony poziom D-dimerów, powinny skonsultować się z lekarzem. W ich przypadku konieczne jest ustalenie konkretnych działań mających na celu obniżenie stężenia D-dimerów. Lekarze zwykle zalecają przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, np. preparatów zawierających heparynę.
Nie każde podwyższenie stężenia D-dimerów wymaga leczenia. Czasami wystarczy zmiana stylu życia i modyfikacja nawyków, takich jak długie siedzenie w jednej pozycji.
Krew
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.
lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
A. Dembińska-Kieć i in., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Podręcznik dla studentów medycyny, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010, s. 575–623.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
