Jak wygląda badanie na elektrolity Na i K? Normy, czym grozi niedobór

Niedobór elektrolitów sprzyja nieprzyjemnym objawom, np. zawrotom głowy, skurczom nóg czy zaburzeniom akcji serca, dlatego warto regularnie kontrolować ich poziom. Badania elektrolitów Na, K i innych sprawdzisz tzw. jonogramem. Dowiedz się, jak on wygląda i jak interpretować wyniki!

Co to są elektrolity?

Elektrolity to roztwory wodne jonów występujące naturalnie w organizmie człowieka, głównie w krwi, osoczu i płynach tkankowych. Stanowią one grupę pierwiastków o ważnych funkcjach dla optymalnej pracy całego ciała. Wśród tych o najważniejszym znaczeniu wymienia się m.in. sód i potas, ale także wapń, magnez, chlorki i fosforany.

• Sprawdź, jakie są funkcje hormonu antydiuretycznegoLink otwiera się w nowej karcie.

Elektrolity Na i K pełnią względem siebie przeciwstawne funkcje, ale właśnie dzięki temu uzupełniają się i pozwalają zachować równowagę w przebiegu wielu procesów metabolicznych. Ich zadaniem jest przede wszystkim utrzymanie optymalnego napięcia elektrycznego w błonach komórkowych, które umożliwia sprawne przesyłanie impulsów nerwowych. Ze względu na zdolności przewodnictwa elektrolity odgrywają istotne role w przekazie informacji międzykomórkowej, dlatego niedobory Na i K czy innych jonów niekorzystnie wpływają na pracę wielu narządów.

• Przeczytaj czym jest hiponatremiaLink otwiera się w nowej karcie.

Na poziom elektrolitów wpływają różne czynniki, np. hormony tarczycy czy dieta i styl życia.

Jak zbadać poziom elektrolitów?

Elektrolity Na i K możesz sprawdzić, wykonując tzw. jonogramLink otwiera się w nowej karcie. To jedno z podstawowych badań pozwalających na określenie poziomu elektrolitów w organizmie. Zleca się je w celu rozpoznania wielu schorzeń, u których podstaw leżą właśnie zaburzenia gospodarki elektrolitowej. Wśród dolegliwości spowodowanych nieprawidłowym poziomem tych pierwiastków są m.in.:

• zawroty i bóle głowy,

• osłabienie, senność, brak energii,

• trudności w skupieniu uwagi,

• bóle i kurcze mięśniLink otwiera się w nowej karcie,

• kołatanie serca, wahania ciśnienia krwi,

• obrzęki,

• zwiększone pragnienie, biegunki, zaparcia.

Jeśli obserwujesz u siebie któryś z symptomów lub Twoje dziecko skarży się na któryś z nich, warto zdecydować się na szybki test w laboratorium. Badanie wykonuje się z próbki krwi pobranej z żyły.

Obserwacja reakcji swojego ciała dostarcza cennych informacji na temat tego, jak pracuje organizm, ale aby ustalić dokładny poziom i rodzaj pierwiastka wywołującego dolegliwości, poza wykonaniem jonogramu, dobrze jest otrzymane wyniki omówić z lekarzem rodzinnym, np. podczas teleporady.

Badanie na elektrolity sodu

Badanie stężenia sodu (Na) przebiega szybko i nie wymaga od Ciebie specjalnych przygotowań. Pobieranie próbki krwi (najczęściej z żyły łokciowej) odbywa się zwykle rano, kiedy jesteś na czczo, ale nie jest to warunek konieczny do powodzenia testu i uzyskania optymalnych wyników. Badanie Na na czczo najczęściej wykonuje się wówczas, jeśli w tym samym czasie mają być zrobione też inne badania, np. poziomu glukozy czy cholesterolu całkowitego.

Badanie elektrolitów Na możesz wykonać po posiłku lub w ciągu dnia, w zależności od wskazań lekarza, który zalecił jonogram. Skierowanie na jonogram dostaniesz podczas konsultacji nie tylko jeśli obserwujesz niepokojące objawy, ale także w przebiegu leczenia wielu chorób o różnym podłożu. Jonogram to cenne narzędzie monitorujące stan zdrowia i postępy leczenia. Dzięki niemu możesz też sprawdzić, czy Twoje elektrolity domowej roboty działają!

Badanie na elektrolity potasu

Pobieranie krwi w celu ustalenia poziomu potasu (K) w osoczu powinno odbywać się na czczo, dlatego badanie najlepiej wykonywać rano, przed śniadaniem czy poranną kawą. Poziom potasu w organizmie ma tendencję do dobowej zmienności, ale także uwarunkowany jest dietą i innymi czynnikami.

Przed badaniem wstrzymaj się przed paleniem, a wieczorem poprzedzającym poranny test unikaj alkoholu oraz dużego wysiłku fizycznego. Wszystkie tego typu zmienne mogą wpływać na wynik badania, a żeby otrzymać wymierne informacje na temat własnego zdrowia, dobrze jest postarać się o optymalne warunki do przeprowadzenia testu.

Elektrolity Na – normy

Mimo, że sód naturalnie występuje w organizmie, dobrze jest zadbać o odpowiednią podaż tego pierwiastka z zewnątrz, np. suplementując dietę czy modyfikując odpowiednio jadłospis. Wystarczająca ilość sodu w ciągu dnia, która zapewni optymalne warunki funkcjonowania organizmu, określa się na poziomie ok. 1500 mg dla osób dorosłych, cieszących się dobrym ogólnym zdrowiem. Normy elektrolitów Na, szacuje się w granicach 135 – 145 mmol/l [1].

Wyniki jonogramu skonsultuj z lekarzem, który podczas ich analizy weźmie pod uwagę stan Twojego zdrowia, potrzeby organizmu, wiek i obciążające Cię choroby. Zarówno niedobory, jak i zbyt wysoki poziom bywają przyczyną wielu dolegliwości psychosomatycznych.

Elektrolity K – normy

Prawidłowy poziom potasu mieści się w granicach 3,5–5 mmol/l. Patrząc na wynik swojego jonogramu, możesz zauważyć, czy znajduje się on w granicach normy. Omów z lekarzem nawet wynik prawidłowy. Jeśli wynik elektrolitów K jest w normie, może to oznaczać, że przyczyn Twoich dolegliwości należy szukać dalej w innych obszarach.

Wyniki badań elektrolitów Na i K

W efekcie działania czynników zewnętrznych i wewnętrznych w Twoim organizmie może dojść do zaburzeń poziomu elektrolitów. Zarówno nadmiar, jak i niedobór elektrolitów może wywoływać objawy.

Niedobór elektrolitów Na może powodować m.in.: nudności, złe samopoczucie, bóle głowy, splątanie, drgawki i obrzęki kończyn. Zdarza się, że zbyt mała ilość sodu bywa przyczyną śpiączki. W skrajnych przypadkach może nawet powodować śmierć.

Elektrolity Na w zbyt dużych ilościach w organizmie z kolei mogą być przyczyną takich objawów, jak: senność, zawroty i bóle głowy oraz silne uczucie pragnienia. Nadmiar Na zwiększa też ryzyko upadków wskutek zaburzeń równowagi.

Zaburzenia stężenia elektrolitów potasu (K) wywołują najczęściej objawy w postaci nieprawidłowości pracy serca.

• Przeczytaj na temat zastosowania jodku potasuLink otwiera się w nowej karcie.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. A. Wakil, A.L. Atkin, Postępowanie w zaburzeniach gospodarki sodowej, „Medycyna po Dyplomie” 2010, nr 19.

2. B. Neumeister, Diagnostyka laboratoryjna, Edra Urban & Partner, Wrocław 2013.

3. K. Ciechanowski, Hipo- i hipernatremia – przyczyny i zasady terapii, „Forum Nefrologiczne” 2011, nr 4.

4. K. Korzeniowska i in., Zaburzenia gospodarki potasowej, „Farmacja współczesna” 2011, nr 4.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.