Objawy różyczki – jak ją rozpoznać? Co warto wiedzieć?

Od momentu wprowadzenia obowiązkowego szczepienia przeciwko różyczce liczba zachorowań na tę chorobę znacznie się zmniejszyła. Niegdyś powszechnie występująca, głównie wśród dzieci, infekcja wirusowa aktualnie jest spotykana dość rzadko. Warto jednak umieć rozpoznać jej objawy i wiedzieć, jak postępować w przypadku zakażenia. Dowiedz się, jakie symptomy mogą wskazywać na różyczkę i kiedy należy wykonać dodatkowe badania.

Różyczka – skąd się bierze?

RóżyczkaLink otwiera się w nowej karcie jest chorobą zakaźną, wywołaną przez wirusa różyczki. Może wystąpić u osoby w każdym wieku, ale najczęściej dotyczy dzieci w wieku 5–9 lat. Zwykle ma łagodny, samoograniczający się przebieg. Jeżeli jednak do zakażenia dojdzie u kobiety spodziewającej się dziecka (szczególnie przed 18. tygodniem ciąży), istnieje wysokie ryzyko poronienia, zgonu płodu lub wystąpienia zespołu różyczki wrodzonejLink otwiera się w nowej karcie. Od czasu wynalezienia szczepionki przeciwko różyczce w 1969 roku ilość zachorowań znacznie zmalała. W Polsce szczepionka została wprowadzona do Programu Szczepień Ochronnych w 1988 roku. Od 2019 roku podawane są dwie dawki szczepionki – w 13.–15. miesiącu oraz w 6. roku życia.

W populacji dzieci zachorowania na różyczkę dotyczą w równym stopniu dziewczynek i chłopców. Wśród osób dorosłych zauważa się częstsze zakażenia u kobiet niż u mężczyzn.

Do czynników ryzyka wystąpienia różyczki należą:

1. brak szczepienia przeciwko różyczce lub przyjęcie tylko 1 dawki szczepionki,

2. podróż do rejonu endemicznego występowania różyczki,

3. zaburzenia odporności,

4. kontakt z osobą zainfekowaną wirusem różyczki.

Zastanawiasz się, jak dochodzi do zakażenia? Jedynym rezerwuarem wirusa różyczki jest człowiek. Zarazić możesz się więc tylko od osoby zakażonej, przede wszystkim drogą kropelkową, np. przebywając w małej odległości od zainfekowanej, kichającej czy kaszlącej osoby. Wirusy mogą dostać się do Twojego organizmu, również jeśli masz bezpośredni kontakt z moczem czy z krwią chorego. W przypadku kobiet ciężarnych patogen może przedostać się przez łożysko do organizmu dziecka.

Jak objawia się różyczka?

Pierwsze objawy różyczki pojawiają się w ciągu 14–21 dni od zakażenia. Są niespecyficzne i obejmują: gorączkę, osłabienie, ból głowy, zmniejszenie apetytu i ból gardła. Powiększają się również węzły chłonne, najczęściej za uszami, na szyi i w okolicy podpotylicznej. Dopiero po kilku dniach pojawiają się objawy skórne. Wysypka ma zwykle charakter drobnych, różowych plamek. Pojawia się w pierwszej kolejności na twarzy, po czym obejmuje tułów i kończyny. Ustępuje samoistnie po mniej więcej 3 dniach. U co 5. osoby z różyczką na podniebieniu są zauważalne również wybroczyny (małe, czerwone plamki), tzw. plamki Forchheimera. Zmianom skórnym nie towarzyszy świąd.

Zespół różyczki wrodzonej objawia się m.in. wadami narządu wzroku, słuchu i wadami serca (tzw. triadą Gregga). Nieprawidłowości mogą wystąpić jednak w wielu innych narządach i układach.

Do kogo się zgłosić?

Jeżeli u Ciebie lub bliskiej Ci osoby pojawiły się objawy różyczki, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym. Spodziewasz się dziecka, a miałaś kontakt z osobą zakażoną wirusem różyczki lub sama zmagasz się z infekcją? Niezwłocznie zgłoś się do ginekologa. Specjalista oceni stan zdrowia Twojego dziecka i skieruje Cię na odpowiednie badania.

Diagnostyka i leczenie różyczki

Objawy różyczki bywają mało nasilone, dlatego rozpoznanie choroby nastręcza niekiedy trudności. Pomocne okazują się wówczas testy serologiczne, a konkretnie badanie miana przeciwciał przeciwko różyczce w klasie IgM. Pojawiają się one we krwi już po 4 dniach od wystąpienia na skórze wysypki. W diagnostyce wykorzystuje się również badanie przeciwciał IgG przeciwko różyczceLink otwiera się w nowej karcie. Kilkukrotny wzrost miana IgG w ciągu kilku tygodni potwierdza rozpoznanie zakażenia. Aby postawić diagnozę zespołu różyczki wrodzonej u płodu, konieczne jest wykonanie badania wykrywającego wirusy w płynie owodniowym, we fragmencie kosmówki lub we krwi płodu.

Leczenie różyczki u dzieci i dorosłych ma charakter objawowy. Polega przede wszystkim na odpowiednim nawodnieniu, odpoczynku oraz podawaniu leków przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych. Wielospecjalistycznej opieki wymagają dzieci z zespołem różyczki wrodzonej.

Różyczka – rokowanie

Różyczka ma zwykle charakter łagodny, samoograniczający się i wiąże się z bardzo dobrym rokowaniem. Wyjątkiem jest zakażenie w okresie życia płodowego, które wiąże się często z wystąpieniem licznych wad wrodzonych u dziecka, a niekiedy również z jego śmiercią. Do najczęstszych powikłań zakażenia u osób dorosłych (w szczególności u kobiet) zalicza się zapalenie stawów – eksperci sądzą, że może ono dotyczyć nawet 70% z nich. Do rzadszych powikłań należą: małopłytkowość, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie wątroby, niedokrwistość czy uszkodzenie narządu wzroku.

Profilaktyka zakażenia wirusem różyczki

Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania zakażeniu wirusem różyczki jest szczepienie. W Polsce dostępny jest preparat skojarzony, czyli szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce. Od 2019 roku, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, jest ona podawana w 2 dawkach – w 13.–15. miesiącu i 6. roku życia dziecka. Szczepienie jest również zalecane innym osobom nieuodpornionym, szczególnie kobietom starającym się o ciążę. Zaleca się je, podobnie jak szczepionkę na polioLink otwiera się w nowej karcie, w ramach podstawowej profilaktyki.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. Leonor M., Mendez M., Rubella, „StatPearls”, 2023, dostęp online: sierpień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559040/.

2. Leung A., Hon K., Leong K., Rubella (German measles) revisited, „Hong Kong Medical Journal”, 2019, dostęp online: sierpień 2023, https://www.hkmj.org/abstracts/v25n2/134.htm.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.