Różyczka – źródła zakażenia, objawy i leczenie

Różyczka to ogólnoustrojowa choroba wirusowa. Zwykle ma łagodny przebieg, jednak w przypadku zachorowania w ciąży jest niebezpieczna dla płodu. Chorobę najczęściej przechodzi się w okresie dziecięcym. Jakie są objawy różyczki? Jak przebiega leczenie choroby?

Różyczka – co to za choroba?

RóżyczkaLink otwiera się w nowej karcie to ogólnoustrojowa, zakaźna choroba wirusowa, przenoszona drogą kropelkową. Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu z wydzieliną nosowo-gardłową, moczem, kałem lub krwią chorego. Ze względu na powszechne szczepienia różyczka występuje rzadko, niemal wyłącznie u osób niezaszczepionych. Nazywana jest chorobą wieku dziecięcego, gdyż najczęściej zapadają na nią dzieci od 5. do 15. roku życia. Zachorowania w wieku dorosłym zdarzają się bardzo rzadko i najczęściej powstają w wyniku kontaktu rodzica z chorym dzieckiem. Za rozwój choroby odpowiedzialny jest wirus RubellaLink otwiera się w nowej karcie z rodziny Togaviridae. Choroba trwa od 7 do 14 dni i zwykle ma łagodny przebieg. Osoba chora jest aktywnym nosicielem przez mniej więcej 3 tygodnie od zakażenia i aż do 2 tygodni po ustąpieniu objawów. 

Różyczka – objawy i przebieg choroby u dzieci

Różyczka u dzieci w większości przypadków ma bardzo łagodny przebieg lub przebiega bezobjawowo. W początkowym stadium objawy są mylące i wskazują na niegroźną infekcję grypopodobną. Rozwijają się: bóle głowy, mięśni i stawów, nieżyt nosa, utrata apetytu. Następnie pojawia się niewielka gorączka, której towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych na szyi i za uszami. Charakterystycznym objawem w przebiegu różyczki jest wysypka w postaci zaczerwienionych, nieregularnych plam. Początkowo zmiany pojawiają się na twarzy, a z czasem zajmują całe ciało. Wysypka nie swędzi i nie piecze. 

Objawy różyczki u dorosłych

Objawy zakażenia różyczką u dorosłych pojawiają się późno, bo nawet 3 tygodnie po kontakcie ze źródłem wirusa. Dolegliwości wskazują na łagodne przeziębienie, dlatego przez większość osób są bagatelizowane lub łagodzone domowymi sposobami. W początkowym stadium pojawiają się: bóle głowy, mięśni i stawów, zmęczenie i złe samopoczucie. Po 2 dniach mogą rozwinąć się: katar, kaszel, a nawet zapalenie spojówek. Ostatnim stadium jest powiększenie węzłów chłonnych i pojawienie się na ciele charakterystycznej czerwonej wysypki plamisto-grudkowej. Zmiany podobnie jak u dzieci początkowo lokalizują się na twarzy, a po 2 dniach zajmują inne powierzchnie ciała. Ogólny przebieg różyczki u dorosłych ma charakter łagodny, jednak ze względu na złe samopoczucie chory najczęściej pozostaje w łóżku. Ewentualna gorączka zwykle nie przekracza 39 stopni. 

Diagnostyka i leczenie różyczki

Diagnostyka różyczki polega na wywiadzie z pacjentem i rozpoznaniu wysypki na ciele. Charakterystyczny przebieg choroby wyklucza konieczność wykonywania szczegółowych badań. Wyjątkiem są kobiety w ciąży i noworodki. W przypadku podejrzenia zakażenia różyczką u tej grupy pacjentów konieczne jest wykonanie badań serologicznych lub testów PCR. 

Choroba ma łagodny przebieg, dlatego leczona jest objawowo, jednak chory powinien pozostawać w izolacji. Dolegliwości ustępują stopniowo i samoistnie. Zmiany skórne nie powodują dyskomfortu, dlatego nie wymagają stosowania żadnych miejscowych środków. W przypadku braku gorączki również nie stosuje się leczenia. Jednak zalecane jest, by pacjent do czasu ustąpienia objawów pozostał w łóżku. W przebiegu choroby pacjent nie ma apetytu, dlatego tym bardziej należy zadbać o wzmocnienie organizmu, podać duże ilości płynów i produktów wspierających odporność. W przypadku gorączki i silnego bólu głowy lekarz zaleca środki obniżające temperaturę ciała. Pomimo łagodnego przebiegu objawy wskazujące na różyczkę należy konsultować z lekarzem, a powrót do zdrowia powinien przebiegać pod kontrolą specjalisty. Zakażenie może być mylące i wskazywać na inne schorzenia, np. na chorobę bostońską lub odręLink otwiera się w nowej karcie. Bagatelizowana różyczka, szczególnie u osób z ubytkami odporności (np. zakażonych wirusem HIVLink otwiera się w nowej karcie), u chorych na schorzenia przewlekłe czy u kobiet w ciąży, grozi rozwojem poważnych powikłań w postaci: stanów zapalnych stawów, zapalenia mózgu, zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia nerwu wzrokowego.

Różyczka w ciąży

Różyczka jest szczególnie niebezpieczna w ciąży. Choroba zagraża zdrowiu zarówno matki, jak i dziecka. Zakażenie w I i II trymestrze może prowadzić do wad i zaburzeń rozwojowych płodu, m.in. do: embriopatii różyczkowej, zespołu wrodzonej różyczki, zespołu Gregga, wad słuchu, zapalenia wątroby, zaburzeń mowy, opóźnienia psychomotorycznego, chorób tarczycy, śledziony i oczu, deformacji serca. Różyczka we wczesnej ciąży (różyczka wrodzonaLink otwiera się w nowej karcie) aż w 85% przypadków prowadzi do ograniczenia wzrostu dziecka. Do późnych następstw różyczki w ciąży należy również cukrzyca. Trzeba również wiedzieć, że wykrycie choroby u matki nie oznacza zakażenia płodu.

Profilaktyka zakażenia różyczką

Najskuteczniejszą profilaktyką jest szczepienie ochronne. Powinny przyjąć je wszystkie dzieci, a szczególnie kobiety planujące ciążę, które nie zostały zaszczepione przeciwko wirusowi w dzieciństwie lub nie przechorowały różyczki. Osobom zaszczepionym zalecane jest szczepienie przypominające, jeśli od ostatniej dawki minęło więcej niż 10 lat. SzczepionkaLink otwiera się w nowej karcie na różyczkę nie wyklucza zaszczepienia dziecka przeciwko meningokokom. Należy wiedzieć, że osoby, które przeszły zakażenie różyczką, nabywają trwałą odporność na wirusa i w ich przypadku szczepienie nie jest konieczne.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. A. Mawson, A.M. Croft, Rubella Virus Infection, the Congenital Rubella Syndrome, and the Link to Autism, „Environmental Research and Public Health” 2019, 16(19), s. 1–28.

2. P. Brzeziński, Dermatology Eponyms – sign – Lexicon, „Our Dermatology Online” 2012, 3(3), s. 1–16.

3. M. Yanushevych, A. Komorowska-Piotrowska, W. Feleszko, Tularemia – choroba zapomniana? Doświadczenia własne, „Developmental Period Medicine” 2013, XVII(4), s. 355–359.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.