Czym jest ospa wietrzna? Czym się objawia i jak się ją leczy?

Ospa wietrzna kojarzona jest przede wszystkim z chorobą wieku dziecięcego. Rodzice mogą rozpoznać ją po charakterystycznych, czerwonych, niewielkich wykwitach skórnych, pojawiających się na tułowiu i twarzy dziecka. Na szczęście powikłania po chorobie są stosunkowo rzadkie.

Ospa wietrzna jest jedną z chorób, które występują najczęściej w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Na ogół ma łagodny przebieg, jednak w przypadku osób dorosłych objawy mogą być bardziej nasilone. Jak rozpoznać chorobę i w porę pomóc sobie i swoim najbliższym?

Czym jest ospa wietrzna?

Z ospą wietrzną zaznajomionych jest większość rodziców dzieci w wieku przedszkolnym. Nie oznacza to jednak, że chorują tylko dzieci. Na zakażenie narażeni są również starsi i osoby w wieku nastoletnim. Za jej rozwój odpowiedzialny jest wirus Varicella zoster (VZV), wyróżniający się bardzo wysoką zakaźnością – 90%. Ospa wietrzna przenoszona jest drogą kropelkową poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Co ciekawe, wirus w materiale biologicznym może przebyć odległość nawet kilkudziesięciu metrów. Stąd też nazwa choroby – wietrzna, czyli przenoszona przez powietrze. To jednak niejedyne źródło zakażenia. Ospa wietrzna może rozwinąć się również po bezpośrednim kontakcie z przedmiotami osoby chorej, w tym z ubraniami i ręcznikami, na których mogą znajdować się wirusy. Wylęganie się choroby, czyli czas od momentu zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów, zajmuje od 10 do 21 dni. Jeśli jesteś rodzicem dziecka w wieku od 5 do 9 lat, szczególną czujność musisz zachować późną zimą i wczesną wiosną. Wówczas pojawia się tzw. szczyt zachorowań.

1. Dowiedz się, czym są choroby zakaźneLink otwiera się w nowej karcie (np. małpia ospaLink otwiera się w nowej karcie, mononukleoza zakaźnaLink otwiera się w nowej karcie).

Kto oprócz małych dzieci jest najbardziej narażony na zarażenie się wirusem ospy wietrznej? Są to:

1. osoby, które nie przeszły w dzieciństwie zakażenia Varicella zoster,

2. pracownicy żłobków, przedszkoli i szkół podstawowych,

3. osoby, które nie otrzymały szczepienia przeciwko ospieLink otwiera się w nowej karcie wietrznej,

4. osoby mieszkające z małymi dziećmi.

Objawy ospy wietrznej

Objawy ospy wietrznej są bardzo proste do rozpoznania. Bez problemu znajdziesz typowe symptomy u swojego dziecka. Pierwsze bywają niespecyficzne i obejmują: pogorszenie samopoczucia, bóle głowy i mięśni, podwyższoną temperaturę ciała oraz biegunkę. Z czasem na ciele dziecka pojawia się bardzo charakterystyczna wysypka w postaci nieregularnych, czerwonych plamek, które zlokalizowane są na owłosionej skórze głowy, twarzy i tułowiu. Część z nich może po pewnym czasie zniknąć, natomiast z pozostałych zaczynają tworzyć się pęcherzyki wypełnione płynem. Następnie w miejscu pęcherzyka tworzy się strupek. Ponieważ zmiany skórne swędzą, upewnij się, że dziecko ich nie rozdrapuje. Zwiększałoby to ryzyko powstawania głębokich ubytków w naskórku i blizn. Maluch będzie potencjalnym źródłem zakażenia aż do momentu odpadnięcia strupków. Czasami zmiany skórne pojawiają się na błonach śluzowych, narządach płciowych i rzadziej na spojówkach.

1. Dowiedz się także, jak objawia się krztusiecLink otwiera się w nowej karcie i tężecLink otwiera się w nowej karcie.

Leczenie ospy wietrznej

Leczenie objawów ospy wietrznej jest stosunkowo proste. Najczęściej lekarz zaleca podawanie leków przeciwświądowych (w tym substancji przeciwhistaminowych) oraz przeciwgorączkowych. Nie mniej ważna jest odpowiednia pielęgnacja i właściwa higiena osobista. Pamiętaj, aby zadbać o nawodnienie dziecka. Podawaj mu wodę mineralną i herbaty owocowe. Objawy ustąpią szybciej, jeśli nie zapomnisz o codziennych kąpielach i częstej wymianie ręczników. Zrezygnuj z płynnych pudrów, ponieważ stanowią one idealne siedlisko dla rozwoju bakterii. Pojawiające się na skórze pęcherzyki warto odkażać za pomocą preparatów na bazie wodnego roztworu gencjany lub podczas kąpieli w wodzie z roztworem nadmanganianu potasu.

1. Dowiedz się, kto leczy choroby zakaźne u dorosłych i dzieciLink otwiera się w nowej karcie.

Dla lekarzy ospa wietrzna jest bardzo prosta do zdiagnozowania – w większości przypadków wystarczy porozmawiać z lekarzem online. Na ogół stwierdzają ją po symptomach. W razie wątpliwości przeprowadzają dodatkowe badania, które polegają na pobraniu płynu z pęcherzyka i poddaniu go analizie. Materiał biologiczny może zostać przebadany pod kątem profilu genetycznego i serologicznego. Taka procedura odbywa się jednak stosunkowo rzadko. Zazwyczaj wystarczy dokładny wywiad, by lekarz mógł postawić diagnozę, wystawić receptę na potrzebne leki i zwolnienie lekarskie online.

1. Zobacz, jak przygotować się do teleporady z lekarzem pediatrą. Podczas e-wizyty możesz otrzymać e-receptę lub e-zwolnienie.

Powikłania po ospie wietrznej

Mimo na ogół łagodnego przebiegu objawów ospy wietrznej nie wolno bagatelizować. Powstrzymuj siebie lub swoje dziecko przed rozdrapywaniem pęcherzyków. Mogłoby to bowiem doprowadzić do nadkażenia bakteryjnego, co jest najczęstszym powikłaniem po chorobie. Następstwem tego może być nawet posocznica, czyli sepsa. Duże ryzyko związane jest także z odwodnieniem, które wynika z pojawienia się bolesnych wykwitów na błonach śluzowych jamy ustnej.

Dbaj o to, aby systematycznie uzupełniać płyny. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku osób o obniżonej odporności oraz kobiet w ciąży. Może ona stanowić w tej grupie poważne zagrożenie zdrowia i życia. Zwiększa się wówczas ryzyko uogólnionego zakażenia wirusem ospy wietrznej z rozsiewem do narządów wewnętrznych, w tym do wątroby, nerek, śledziony i płuc. Ciężarne muszą być wyjątkowo czujne w kontaktach z dziećmi w wieku przedszkolnym. Zakażenia w okresie okołoporodowym są bardzo niebezpieczne dla rozwoju dziecka. Na skutek przedostania się Varicella zoster może dojść do rozwoju poważnych wad rozwojowych, w tym do uszkodzenia wzroku, mózgu, a w I trymestrze ciąży do uszkodzenia kończyn.

Jeśli masz taką możliwość, zaszczep siebie i swoich najbliższych. To jedna z najlepszych metod profilaktyki, która chroni przed niebezpiecznymi powikłaniami. Szczepionka jest dokładnie przebadana klinicznie, bezpieczna, a jej skuteczność przekracza 95%. Jeśli masz jakieś wątpliwości – szczepić się czy się nie szczepić – skorzystaj z teleporady i porozmawiaj z lekarzem bez konieczności udania się na wizytę do placówki medycznej.

Źródła:

1. A. Mierzejewska i A. Jung. Ospa wietrzna u dzieci. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2012, t. 8, nr 4, s. 329–334.

2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/ospa-wietrzna/ [dostęp 21.02.2021].

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.