Jakie są właściwości i zastosowanie surowicy?

Surowica to ważna część osocza krwi, która pełni kluczowe funkcje w organizmie. Jej zastosowanie w medycynie pozwala na neutralizację toksyn, wspomaganie odporności oraz terapię zastępczą. Stosowanie surowicy jest szczególnie skuteczne w leczeniu ukąszeń przez jadowite zwierzęta (np. żmije) i niektórych chorób zakaźnych. Ważne jest jednak, aby była ona stosowana zgodnie z wytycznymi i pod nadzorem personelu medycznego, aby zapewnić bezpieczeństwo pacjentom.

Czym jest surowica?

Surowica to składnik osocza krwi, który pozostaje po odwirowaniu krwi lub pobraniu krwi u dziecka czy osoby dorosłej do probówki bez antykoagulantu (substancji przeciwzakrzepowej). Jest to przezroczysty płyn o słomkowym kolorze, który zawiera wiele ważnych składników, takich jak białka, sole mineralne i cząsteczki nieorganiczne. Surowica jest pozbawiona fibrynogenu.

• Przeczytaj też: Składniki krwi i ich funkcje – co warto wiedzieć?Link otwiera się w nowej karcie

Jakie są funkcje surowicy? 

Surowica jest bardzo ważnym składnikiem krwi, który umożliwia prawidłowe działanie organizmu. Jej funkcje to:

• transport różnych substancji, takich jak hormony, jony, witaminy, białka czy kwasy tłuszczowe,

• utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie,

• regulowanie ciśnienia osmotycznego, co jest niezbędne do prawidłowego działania komórek,

• obrona przed zakażeniami dzięki zawartości przeciwciał.

W jakich sytuacjach stosuje się surowicę?

Surowica pełni wiele istotnych funkcji w organizmie i jest wykorzystywana w różnych celach medycznych, w tym do leczenia i badań naukowych.

Przede wszystkim surowica ma zdolność do neutralizacji toksyn. Dzięki temu może być stosowana do neutralizacji toksyn po ukąszeniach przez jadowite zwierzęta, takie jak żmije. Działa jako swoista „odtrutka”, neutralizując działanie toksyn i zapobiegając poważnym konsekwencjom działania jadu.

Surowica zawiera swoiste przeciwciała, które pomagają wzmocnić układ odpornościowy, może być stosowana w terapii u osób z niedoborem odporności. Znajduje zastosowanie w leczeniu niektórych chorób zakaźnych, takich jak tężec czy wścieklizna – dzięki swoistym przeciwciałom zawartym w surowicy organizm pacjenta może skuteczniej walczyć z infekcją. Może być wykorzystana w leczeniu osób, które same nie są zdolne wytwarzać przeciwciał zdolnych pokonać zakażenie.

Surowica jest też wykorzystywana w prowadzonych badaniach naukowych i klinicznych. Dzięki jej unikalnym właściwościom i składnikom naukowcy mogą przeprowadzać eksperymenty i analizować efektywność różnych terapii.

• Zobacz także: Jak działa furosemidLink otwiera się w nowej karcie i kiedy stosuje się amoksycylinęLink otwiera się w nowej karcie?

Czym się różni surowica od szczepionki?

Surowica i szczepionka to dwa różne produkty biomedyczne, ale mają wspólne zastosowanie w zapobieganiu chorobom zakaźnym poprzez stymulowanie odpowiedzi immunologicznej organizmu.

Surowica jest komponentem osocza. Zawiera wiele istotnych dla odporności substancji, takich jak przeciwciała, które organizm wytwarza w czasie infekcji lub po podaniu szczepionki. Surowice mogą być również produkowane przez organizmy zwierzęce w odpowiedzi na zakażenie. Ludzka surowica jest wykorzystywana w leczeniu do pasywnego przeniesienia odporności, co jest cenne w przypadku osób, które same nie są zdolne wytworzyć przeciwciał (np. noworodki z zakażeniem)

Szczepionka jest substancją biologiczną, zawierającą składniki stymulujące układ odpornościowy do wytworzenia odpowiedzi immunologicznejLink otwiera się w nowej karcie na wybrane patogeny. Może zawierać osłabione lub zabite drobnoustroje albo nawet tylko ich fragmenty, które nie są w stanie wywołać choroby, ale są wystarczająco podobne do naturalnych mikroorganizmów, aby wywołać odpowiedź immunologiczną. To pozwala nauczyć układ odpornościowy rozpoznawać i zwalczać patogeny.

Czy stosowanie surowicy jest bezpieczne?

Podawanie surowicy pacjentom wiąże się z pewnymi ryzykami i ograniczeniami. Dlatego ważne jest, aby była ona używana pod nadzorem odpowiednio wyszkolonego personelu medycznego. Należy również przestrzegać ściśle określonych protokołów i wytycznych dotyczących przechowywania i podawania surowicy.

Źródła:

1. M. Wilczyński, Zastosowanie autologicznej surowicy krwi w leczeniu chorób powierzchni oka, „Klinika Oczna” 2009, nr 111 (10-12), s. 363–368.

2. J. Janus, K. Chmielewska, A. Mikołowska i in., Najnowsze doniesienia z zakresu sztucznych łez z surowicy, „Journal of Transfusion Medicine” 2023, t. 16, nr 1, s. 27–30.

3. K. Beda-Malug, P. Paczuszka, H. Pisarek i in., Osocze vs surowica – czy rodzaj materiału biologicznego ma wpływ na wyniki oznaczeń parathormonu?, „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 2019, nr 73, s. 25–30.

4. B. Futoma-Kołoch, G. Bugla-Płoskońska, Efektywność bakteriobójczego działania surowicy wynikająca z obecności układu dopełniacza i lizozymu wobec bakterii, które unikają odpowiedzi immunologicznej organizmu, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2009, nr 63, s. 471–484.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.