Zapalenie jelita grubego – rodzaje, objawy, sposoby leczenia

Zapalenie jelita grubego to jedna z częściej występujących chorób układu pokarmowego. Może przybrać różne postaci. Wśród jednych z bardziej znanych form zapalenia jelita grubego wymienia się: mikroskopowe, nieswoiste, rzekomobłoniaste i wrzodziejące. Sprawdź, na czym polegają te przypadłości i jak wygląda leczenie zapalenia jelita grubego.

Zapalenie jelita grubego – rodzaje

Do najczęściej występujących rodzajów zapalenia jelita grubego zalicza się:

1. wrzodziejące zapalenie jelita grubegoLink otwiera się w nowej karcie,

2. niedokrwienne zapalenie jelita grubego,

3. chorobę Crohna, zwaną też chorobą Leśniowskiego-Crohna,

4. mikroskopowe zapalenie jelita grubego.

5. infekcyjne zapalenia jelita grubego, jak rzekomobłoniaste zapalenie jelita – bakteryjne zapalenie jelita grubego.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to, obok choroby Crohna, rodzaj nieswoistego zapalenia jelita grubego. Zmiany zapalne koncentrują się w jego końcowej części, w tym w obrębie błony śluzowej odbytu. W ciężkich przypadkach obserwuje się zajęcie całego jelita grubego. Jak dotąd nie określono dokładnie przyczyn powstania tej choroby. Jednakże wśród podejrzewanych determinantów znajdują się:

1. czynniki genetyczne – znane są przypadki rodzinnego wystąpienia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, wyróżniono geny sprzyjające chorobie na chromosomach 3, 7, 12, 16,

2. czynniki środowiskowe – jak m.in. narażenie na stres, zaburzenia flory bakteryjnej, palenie papierosów,

3. czynniki immunologiczne.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego objawia się przede wszystkim: osłabieniem, spadkiem masy ciała, bólem brzucha, zaburzeniami wypróżnień (biegunki i/lub zaparcia), obecnością krwi w stolcu. U chorych rozwinąć się może aftowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej. Inne możliwe pozajelitowe dolegliwości to zapalenie stawów i rumień guzowaty. Dla wrzodziejącego zapalenia jelita grubego typowe jest naprzemienne występowanie okresów remisji, czyli cofania zmian chorobowych, oraz zaostrzeń.

1. Sprawdź, jak objawia się rak jelita grubegoLink otwiera się w nowej karcie.

Choroba Crohna – nieswoiste zapalenie jelita grubego

Choroba Crohna to przewlekła choroba zapalna przewodu pokarmowego, która najczęściej rozwija się w początkowej części jelita grubego. Nierzadko dla jej określenia stosuje się nazwę choroba Leśniowskiego-Crohna – od nazwiska lekarzy (Leśniowski dokonał pierwszego opisu, a Crohn przedstawił dokładny opis tej choroby).

Uważa się, że aby rozwinęła się choroba Crohna, muszą wystąpić trzy czynniki:

1. uwarunkowania genetyczne,

2. czynniki środowiskowe (bakterie flory jelitowej),

3. czynniki immunologiczne.

Główne objawy tego zapalenia jelita grubego to: osłabienie, bóle brzucha, biegunka, podwyższona temperatura ciała, spadek masy ciała i niedokrwistość.

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego

Nie wiadomo jakie czynniki odpowiadają za mikroskopowe zapalenie jelita grubego. W obrębie  tej choroby wyróżnia się:

1. zapalenie kolagenowe – charakteryzuje się pogrubieniem warstwy kolagenu u podstawy komórek tkanki nabłonkowej, biegunka pojawia się przede wszystkim w wyniku zablokowania wchłaniania wody w jelicie grubym przez złogi kolagenu;

2. zapalenie limfocytowe – typowy jest dla niego wzrost poziomu limfocytów śródnabłonkowych, biegunka wynika głównie z działania prostaglandyn (rodzaj hormonów) i lipidów procesu zapalnego zwanych leukotrienami.

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego objawia się wodnistą i obfitą biegunką, wzdęciami, kurczowym bólem brzucha i spadkiem masy ciała. Choroba najczęściej rozwija się u osób w wieku podeszłym.

Rzekomobłoniaste zapalenie jelit

Rzekomobłoniaste zapalenie jelit to ostra choroba biegunkowa jelita grubego. Typowe jest dla niej występowanie szarożółtych błon rzekomych na powierzchni błony śluzowej. Do rozwoju tej choroby jelitLink otwiera się w nowej karcie przyczynia się działanie toksyn A i B, jakie wytwarzane są przez Clostridium difficile. 

Zatem choroba pojawia się na skutek zaburzenia flory jelitowej, do czego doprowadzić mogą takie czynniki ryzyka jak: antybiotykoterapia, niedrożność jelit, wstrząs, mocznica, chemioterapia, choroba Hirschsprunga lub zakażenia o ciężkim przebiegu.

Rzekomobłoniaste zapalenie jelit zazwyczaj ma charakter łagodny. U chorych obserwuje się wówczas ból brzucha, podwyższoną temperaturę ciała i biegunkę. Jeśli dojdzie do ciężkiej postaci choroby, istnieje ryzyko m.in. odwodnienia, wstrząsu, niedrożności czy perforacji przewodu pokarmowego.

Zapalenie jelita grubego – leczenie

Leczenie zapalenia jelita grubego może nieco się różnić w zależności od rodzaju choroby. Główne zasady przedstawiają się następująco:

1. W pierwszej kolejności podejmuje się działania niefarmakologiczne. Podstawą jest wprowadzenie odpowiedniej diety na jelitaLink otwiera się w nowej karcie, ograniczenie narażenia na stres, zaprzestanie palenia papierosów oraz spożywania alkoholu. Wskazane jest stosowanie pozostałych zasad zdrowego trybu życia oraz przywrócenie równowagi biologicznej dzięki stosowaniu probiotyków.

2. Jeśli oddziaływania te nie przynoszą rezultatów, konieczne jest wdrożenie farmakoterapii, a przy zapaleniu jelita grubego spowodowanego zakażeniem Helicobacter pylori niezbędna jest antybiotykoterapia.

3. W ostateczności wprowadza się leczenie operacyjne, np. hemikolektomięLink otwiera się w nowej karcie.

Niektóre rodzaje zapalenia jelita grubego wymagają podjęcia dodatkowych działań terapeutycznych. Przykładowo w rzekomobłoniastym zapaleniu jelita grubego konieczne okazać się może odstawienie antybiotyku jako możliwej przyczyny choroby oraz wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. S. Glinkowski, D. Marcinkowska, Ulcerative colitis: assessment of disease activity based on contemporary scales, „Nowa Medycyna” 2018, nr 3, s. 123-137.

2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika mały podręcznik 2020/2021, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.

3. S. Wojtuń, J. Gil, Ł. Szwedo i wsp., Podstawowe objawy i różnicowanie nieswoistych chorób zapalnych jelit, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2014, t. 10, nr 1, s. 61–66.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.