Choroby jelit – rodzaje, leczenie, objawy

Choroby jelit stanowią powszechną przyczynę zgłaszania się na konsultację lekarską. Wśród jednych z częstszych wymienia się raka jelita, zespół jelita drażliwego, kolkę jelitową, nieswoiste zapalenia jelit. Sprawdź, jakie objawy dają te schorzenia i co odpowiada za ich powstanie.

Choroby jelit – jaki lekarz?

Choroby jelit stanowią stosunkowo częsty problem zdrowotny. To mocno zróżnicowana grupa schorzeń, których leczeniem zajmuje się gastroenterolog. To specjalista z zakresu układu pokarmowego – zajmuje się zaburzeniami funkcjonowania przełyku, żołądka, dróg żółciowych, jelit czy gruczołów trawiennych (wątroby i trzustki).

Jakie są choroby jelit?

Niżej znajdziesz najważniejsze informacje na temat jednych z bardziej rozpowszechnionych chorób jelit.

Kolka jelitowa

Kolka jelitowaLink otwiera się w nowej karcie to napad nagłego, ostrego, skurczowego bólu, który powoduje intensywne obkurczenie się mięśni gładkich. Kolka jelitowa może towarzyszyć innym schorzeniom układu pokarmowego, w tym m.in. refluksowi żołądkowo-przełykowemu, alergii pokarmowej, zespołowi jelita drażliwego. Za jej powstanie odpowiadać mogą zalegające masy kałowe, nieprawidłowy sposób odżywiania się czy niedrożność jelit z powodu skrętu jelit czy nowotworu. 

Objawy kolki jelitowej to oprócz bólu: wzdęcia, wymioty, nudności, napięcie brzucha, zaburzenia łaknienia, oddawanie większej ilości gazów. W kolce jelitowej z reguły stosuje się leczenie zachowawcze – dietęLink otwiera się w nowej karcie, leki rozkurczające, rozgrzewające okłady, probiotyki. W ciężkich przypadkach prowadzi się leczenie operacyjne. Nierzadko napady kolki ustępują samoistnie.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Znaną chorobą jelita grubego jest zapalenie wrzodziejące. Stan zapalny z reguły rozwija się w jego końcowym odcinku – odbytnicy. Wśród najbardziej prawdopodobnych przyczyn powstania tej choroby wymienia się: uwarunkowania genetyczne (występowanie rodzinne, geny sprzyjające chorobie – NF186, OTUD3, PLA2G2E, IFNG, IL26, IL22), czynniki immunologiczne oraz środowiskowe (np. zaburzona flora bakteryjna przewodu pokarmowego, przyjmowanie niektórych leków, prowadzenie niezdrowego stylu życia).

Typowym objawem tej nieswoistej choroby jelit jest krwista biegunka. U chorych wystąpić mogą m.in.: kurczowe bóle brzucha, tkliwość powłok brzucha, gwałtowne uczucie parcia na stolec, nocne wypróżnienia, krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, osłabienie, spadek masy ciała. W cięższych przypadkach mogą wystąpić dolegliwości pozajelitowe. 

Wrzodziejące zapalenie jelita grubegoLink otwiera się w nowej karcie leczy się odpowiednio dobraną farmakoterapią – używa się m.in. preparatów kwasu 5-aminosalicylowego, glikokortykosteroidów, leków immunosupresyjnych. Ważna jest dietoterapia. Leczenie operacyjne stosuje się w skrajnych przypadkach.

Choroba nowotworowa jelit

Kolejne schorzenia jelita to nowotwory. W obrębie jelita cienkiego występują dość rzadko, częściej rozwijając się w jelicie grubym. Zdecydowana większość spośród nich to gruczolakoraki. Stanowią drugą przyczynę zgonów z przyczyn nowotworowych. Wzrost ryzyka zachorowania na raka jelita dotyczy przede wszystkim osób z obciążonym wywiadem rodzinnym, zmagających się z nieswoistymi chorobami jelit, palących papierosy, z nadmierną masą ciała.

Początkowo ta choroba może nie dawać żadnych objawów. Z czasem pojawiają się takie dolegliwości, jak m.in.: krwawienie z odbytnicy, ból i skurcze brzucha, obecność krwi w stolcu, daremne parcie na stolec, uporczywe biegunki i/lub zaparcia, zmiana w kształcie i rozmiarach stolca. Wraz z zaawansowaniem choroby rozwinąć się mogą anemia, wyniszczenie czy szybka męczliwość.

Optymalnym leczeniem jest resekcja (usunięcie metodami endoskopowymi albo operacyjne) zmiany. W zależności od zaawansowania nowotworu stosuje się  chemioterapię - przed zabiegiem resekcji i/lub po nim. W pierwszym przypadku przyczynić się może do zmniejszenia guza, a w drugim zniszczyć pozostałe w organizmie komórki nowotworowe. Podobne znaczenie ma radioterapia. Jako uzupełnienie podanych metod wykorzystywana bywa terapia ukierunkowana molekularnie.

Zespół jelita drażliwego

Choroba jelita drażliwego to przewlekła choroba jelita cienkiego i grubego. To rodzaj zaburzenia czynnościowego jelit. Nie jest do końca znana przyczyna jej powstania. Wśród możliwych czynników sprawczych wymienia się: nadmierny rozrost mikrobiomu jelitowego (SIBO), zmiany w sferze psychicznej, dietę ubogoresztkową, infekcję jelitową. 

Objawy tej choroby to m.in.: skurczowe bóle brzucha (zlokalizowane głównie w podbrzuszu), biegunka i/lub zaparcia (możliwa postać biegunkowa, zaparciowa, mieszana), wzdęcia, nudności i wymioty, odbijanie, gazy, uczucie zmęczenia, przelewanie w jelitachLink otwiera się w nowej karcie.

Leczenie schorzenia jelit, jakim jest zespół jelita drażliwego, polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów. Jednym z głównych elementów terapii jest dieta bogata w błonnik, a uboga w węglowodany ciężkostrawne (FODMAP). Chorzy powinni unikać stresu. Farmakoterapia odgrywa rolę wspomagającą.

Choroba Crohna

Choroba Crohna to nieswoiste zapalenie jelita grubegoLink otwiera się w nowej karcie. Zmiany chorobowe mogą być umiejscowione na każdym etapie przewodu pokarmowego, choć najczęściej rozwijają się w końcowej części jelita cienkiego i początkowej jelita grubego. Za rozwój choroby odpowiadać mogą uwarunkowania genetyczne, czynniki środowiskowe i immunologiczne. 

Objawy choroby Crohna to przede wszystkim: ból brzucha (nasila się po jedzeniu i wypróżnieniu), biegunka tłuszczowa, guz w prawym dolnym kwadrancie jamy brzusznej, zaburzenia elektrolitowe, niedokrwistość, niedobór witaminy B12, podwyższona temperatura ciała, ogólne osłabienie. W przypadku lokalizacji zmian w okolicy odbytu mogą się rozwinąć owrzodzenia, ropnie, przetoki.

Nie ma przyczynowego leczenia choroby Crohna. W łagodzeniu objawów stosuje się leczenie farmakologiczne. Główne środki, jakie są stosowane, to kwas 5-aminosalicylowy i jego pochodne, leki biologiczne, leki immunosupresyjne, glikokortykosteroidy. W ciężkich przypadkach prowadzone jest leczenie operacyjne. W miarę możliwości chorzy powinni unikać stresu i prowadzić dietę z ograniczeniem potraw bogatych w tłuszcze i cukry.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. S. Glinkowski, D. Marcinkowska, Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – ocena aktywności choroby na podstawie współcześnie stosowanych skal, „Nowa Medycyna” 2018, t. 25, nr 3, s. 123–137.

2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2020/2021, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.

3. S. Wojtuń, J. Gil, Ł. Szwedo i wsp., Podstawowe objawy i różnicowanie nieswoistych chorób zapalnych jelit, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2014, t. 10, nr 1, s. 61–66.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.