Badania na osteoporozę - jak wygląda? Na czym polega?

Badania na osteoporozę nazywa się densytometrią kostną. To metoda obrazowania gęstości kości, która wykorzystuje trzy techniki – promieniowanie rentgenowskie, ultrasonografię i tomografię komputerową. Densytometria kostna pozwala nie tylko stwierdzić osteoporozę, ale i określić stopień jej zaawansowania.

Jakie badanie wykonuje się na osteoporozę?

OsteoporozaLink otwiera się w nowej karcie to choroba charakteryzująca się postępującym ubytkiem masy kostnej. W konsekwencji tego stanu dochodzi do osłabienia struktury przestrzennej kości i wzrostu ryzyka złamania. W osteoporozie stwierdza się złamania rodzaju niskoenergetycznego, które zachodzą na skutek lekkiego urazu. W przypadku osób zdrowych nie wywołuje on poważnych konsekwencji. To schorzenie, które długo nie daje dolegliwości. Pierwszymi objawami osteoporozyLink otwiera się w nowej karcie mogą być złamania, co świadczy już o zaawansowaniu schorzenia.

Kluczowym badaniem służącym do postawienia diagnozy, ale i:

1. określenia intensywności osteoporozy,

2. oszacowania ryzyka złamania kości,

3. dostosowania rodzaju postępowania terapeutycznego do charakteru choroby,

4. monitorowania przebiegu leczenia osteoporozyLink otwiera się w nowej karcie jest densytometria kostna, alternatywnie zwana badaniem gęstości kości (metoda ta pozwala na określenie poziomu ich porowatości i kruchości). Oprócz rozpoznania osteoporozy densytometria kostna wykorzystywana jest też do diagnozy osteopenii (to stan poprzedzający osteoporozę, charakteryzuje się spadkiem gęstości mineralnej kości i zmniejszaniem masy tkanek kostnych) czy ogniska kalcyfikacji (tzw. zwapnienia, odkładania się soli wapnia w tkankach miękkich organizmu).

Na czym polega badanie na osteoporozę?

Omawiane badanie kości na osteoporozę opiera się na działaniu aż trzech różnych technik obrazowania, mianowicie:

1. badania RTG – podwójnej wiązki promieniowania rentgenowskiego,

2. tomografii komputerowej,

3. ultrasonografii.

Badanie wykonywane jest z użyciem densytometru. Urządzenie mierzy ilość promieni przenikających przez kości. Uzyskane w ten sposób informacje przetwarzane są przez detektor elektroniczny na dane liczbowe. W badaniu uzyskuje się dwa główne wskaźniki:

1. T-Score – przedstawia stosunek gęstości mineralnej kości pacjenta do średniej gęstości kości osoby młodej. Interpretacja tego wskaźnika przedstawia się następująco:

2. T-score > -1,0 (gęstość kości > 833 mg/cm2) – zdrowa kość,

3. T-score od -1,0 do -2,5 (gęstość kości od 833 do 648 mg/cm2) – osteopenia,

4. T-score < -2,5 (gęstość kości < 648 mg/cm2) – osteoporoza;

5. Z-Score – ilość standardowych odchyleń mineralnej gęstości kości pacjenta w grupie osób w tym samym wieku i tej samej płci.

Badanie na osteoporozę – jak wygląda?

Densytometria kostna poprzedzona jest pomiarem masy ciała i wzrostu pacjenta. W zależności od analizowanego obszaru badanie może być przeprowadzane w różnych pozycjach ciała. W densytometrii kostnej z reguły ocenia się gęstość kości, w których najczęściej dochodzi do złamań osteoporotycznych. Są to: szyjka kości udowej, kręgi odcinka lędźwiowego kręgosłupa, bliższy odcinek kości przedramienia, bliższy koniec kości ramiennej. Na analizowany fragment ciała nakierowywane jest ramię densytometru. Badanie trwa kilka minut. Jest całkowicie bezbolesne, lecz wymaga chwilowego unieruchomienia. Bezpośrednio po nim pacjent może wrócić do normalnej aktywności. W sytuacji, gdy osoba badana nie jest w stanie wytrzymać w jednej pozycji bez poruszania się, konieczne jest użycie znieczulenia ogólnego.

Badanie kości na osteoporozę – wskazania i przeciwwskazania

Osteoporoza to choroba bardzo rozpowszechniona w populacji osób starszych i kobiet po menopauzieLink otwiera się w nowej karcie. Stąd też densytometrii kostnej powinny poddać się osoby po 40 roku życia z obciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku osteoporozy. Badanie to profilaktycznie powinno być też wykonywane u kobiet powyżej 50 roku życia oraz u mężczyzn po 60 roku życia.

Densytometria kostna wskazana jest dla osób znajdujących się w grupie ryzyka rozwoju osteoporozy, w tym m.in. dla zmagających się z zespołem złego wchłaniania, nadczynnością tarczycy, nieleczoną chorobą wrzodową, niewydolnością nerek, niskim poziomem witaminy D i wapnia w diecie, u których doszło w przeszłości do złamań kości.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do densytometrii kostnej jest ciąża. Badania nie wolno przeprowadzać również, gdy u pacjenta występują duże zmiany zwyrodnieniowe bądź kiedy w analizowanym obszarze znajdują się metalowe elementy.

Badanie na osteoporozę – jak się przygotować?

Badanie na osteoporozę nie wymaga specjalnego przygotowania. Pacjent powinien poinformować lekarza o chorobach i przyjmowanych lekach, dodatkowo, z uwagi na szkodliwość częstej ekspozycji na wykorzystywane w nich promieniowania, o przeprowadzanych w ostatnich kilku tygodniach badaniach obrazowych. Na badanie najlepiej przyjść wygodnie ubranym, bez metalowych elementów garderoby oraz biżuterii. W dniu przeprowadzania densytometrii kostnej nie powinno się przyjmować środków z wapniem w składzie.

• Osteoporoza
• Zdrowe kości

Źródła:

1. K. Buczkowski, S. Chlabicz, W. Horst-Sikorska i wsp., Osteoporoza. Postępowanie profilaktyczne, diagnostyczne i lecznicze. Wytyczne dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2012, t. 6, nr 4, s. 153–160.

2. M. Ignaszak-Szczepaniak, J. Dytfeld, M. Michalak i wsp., Znaczenie densytometrii oraz zastosowania metody szacowania ryzyka złamania osteoporotycznego za pomocą algorytmu FRAX dla podejmowania decyzji terapeutycznych w osteoporozie na przykładzie pacjentek Poradni Endokrynologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, „Ginekologia Polska” 2009, nr 80, s. 424–431.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.