Najczęstsze choroby płuc – jakie są ich rodzaje, objawy i na czym polega ich leczenie?

Kaszel i duszność mogą być objawami choroby płuc, dlatego należy skonsultować je z lekarzem pierwszego kontaktu. Do najczęściej występujących schorzeń tego narządu należą zapalenie płuc, przewlekła obturacyjna choroba płuc czy choroby śródmiąższowe. Sprawdź, co warto wiedzieć o chorobach płuc, jakie mogą dawać objawy i na czym polega ich leczenie.

Co najczęściej powoduje choroby płuc?

Płuca są podstawową częścią układu oddechowego, w której dochodzi do wymiany oddechowej – transportu gazów oddechowych (tlenu z pęcherzyków płucnych do krwi i dwutlenku węgla z krwi do pęcherzyków płucnych). Dzięki temu tlen może być rozprowadzony w krwiobiegu do wszystkich komórek ciała, a nadmiar dwutlenku węgla usunięty w procesie oddychania. Choroby płuc występują dość często, mogą mieć charakter ostry lub przewlekły i mogą towarzyszyć im różne objawy, najczęściej kaszel, świsty, duszność i przyspieszenie częstości oddechu (tachypnoe). A czy choroby płuc bolą? W przypadku podrażnienia opłucnej mogą wystąpić bóle w klatce piersiowej nasilające się przy kaszlu.

Do najczęstszych chorób płuc zaliczamy:

1. zapalenie płucLink otwiera się w nowej karcie,

2. przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP)Link otwiera się w nowej karcie,

3. śródmiąższowe choroby płuc,

4. raka płuc.

Inne, rzadziej występujące choroby, w których przebiegu dochodzi do zajęcia płuc, to m.in. sarkoidoza (choroba ziarniniakowa powodująca zmiany w miąższu płuc i w węzłach chłonnych) i mukowiscydoza (choroba genetyczna związana m.in. z nadmiernym wytwarzaniem gęstego śluzu w drogach oddechowych).

Zapalenie płuc – przyczyny i objawy

Do najczęstszych objawów zapalenia płuc należą gorączka, osłabienie, kaszel, ból w klatce piersiowej i zmniejszenie apetytu. Symptomy u dzieci i osób w wieku podeszłym mogą być mniej specyficzne – w skrajnych grupach wiekowych obserwuje się często bóle głowy, nudności, ból brzucha i brak kaszlu. Do najczęstszych przyczyn zapalenia płuc należąLink otwiera się w nowej karcie:

1. zakażenie bakteryjne, najczęściej wywołane przez Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Escherichia coli i bakterie atypowe, m.in. Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae,

2. infekcje wirusowe spowodowane m.in. przez wirusy grypy, koronawirusy (w tym SARS-CoV-2 powodujący COVID-19), rynowirusy, RSV,

3. zakażenie grzybicze, np. Pneumocystis jiroveci u osób z zaburzeniami odporności (pneumocystozowe zapalenie płuc),

4. mechaniczna wentylacja (respiratorowe zapalenie płuc).

Jeśli podejrzewasz u siebie albo bliskiej Ci osoby zapalenie płuc, skonsultuj się z lekarzem, który po badaniu podmiotowym (przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego) i przedmiotowym (fizykalnym, podczas którego używa wzroku, słuchu i dotyku) może zadecydować o konieczności wykonania badań dodatkowych (np. badań krwi, RTG klatki piersiowej) lub włączeniu antybiotykoterapii.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc

POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc, jest przewlekłym schorzeniem prowadzącym do postępującej obturacji (zwężenia) dróg oddechowych i niszczenia tkanki płuc. Najczęściej występuje u osób narażonych przez długi czas na szkodliwe substancje wziewne, najczęściej dym tytoniowy. Objawy POChP to:

1. przewlekły kaszel,

2. duszność,

3. odkrztuszanie dużej ilości wydzieliny z dróg oddechowych.

W ciężkich przypadkach choroba może prowadzić do niewydolności oddechowej. Leczenie polega najczęściej na stosowaniu wziewnych leków rozkurczających oskrzela, przeciwzapalnych i ćwiczeniach oddechowych. Osoby z POChP powinny również zrezygnować z palenia papierosów.

POChP wymaga różnicowania z astmą oskrzelową, w której przebiegu również obserwuje się kaszel i duszność. Astma oskrzelowa ma zwykle początek w dzieciństwie lub wczesnej dorosłości i charakteryzuje się odwracalnym skurczem oskrzeli. Badaniem pomocnym w różnicowaniu tych schorzeń jest spirometria oraz przeprowadzona w jej trakcie próba rozkurczowa.

Rak płuc – jakie może dawać objawy?

U osób z przewlekłymi objawami ze strony dróg oddechowych, szczególnie u osób z wywiadem długotrwałego palenia tytoniu, konieczna jest diagnostyka w kierunku choroby nowotworowej płuc. Jakie są objawy nowotworu płuc?Link otwiera się w nowej karcie Najczęstszy nowotwór układu oddechowego – rak płuc – może być przyczyną wystąpienia kaszlu, krwioplucia, nawracającego zapalenia płuc czy zmniejszenia masy ciała. W razie obecności przerzutów odległych symptomy są zależne od lokalizacji zmian i mogą obejmować zaburzenia neurologiczne czy ból kości. Należy jednak pamiętać, iż rak płuc może pozostawać również przez długi czas bezobjawowy, szczególnie gdy jest zlokalizowany w obwodowej części narządu. Podejrzenie choroby nowotworowej płuc wymaga pilnej diagnostyki i leczenia onkologicznego.

Śródmiąższowe choroby płuc

Choroby śródmiąższowe płuc są grupą schorzeń, w których przebiegu dochodzi do zapalenia miąższu płuc i jego włóknienia. Co istotne, ich przyczyną nie są infekcje i zmiany nowotworowe. Choroby śródmiąższowe mogą mieć znaną etiologię, czyli pochodzenie, (np. polekowe czy w przebiegu schorzeń autoimmunologicznych) lub mieć tzw. charakter idiopatyczny (m.in. idiopatyczne włóknienie płuc, ostre śródmiąższowe zapalenie płuc).

Rezultatem chorób śródmiąższowych płuc jest zmniejszenie wymiany gazowej w pęcherzykach płucnych, co prowadzi do wystąpienia m.in. duszności i zmniejszenia tolerancji wysiłku fizycznego. Leczenie jest zależne od postawionego rozpoznania i może obejmować m.in. podawanie glikokortykosteroidów, leków immunosupresyjnych czy tlenoterapię.

Diagnostyka chorób płuc – jakie badania wykonać?

Decyzję o konieczności wykonania badań dodatkowych u osób z podejrzeniem choroby płuc podejmuje lekarz po przeprowadzeniu dokładnego badania podmiotowego i przedmiotowego chorego. Najczęściej obejmują one badania krwi (w tym morfologię, CRP, OB, gazometrię), badania obrazowe płucLink otwiera się w nowej karcie (zwykle w pierwszej kolejności RTG klatki piersiowej, ale może być konieczne wykonanie np. tomografii komputerowej) oraz spirometrię – nieinwazyjne, czynnościowe badanie układu oddechowego polegającego na oddychaniu przez specjalny aparat.

Profilaktyka chorób płuc – jak im zapobiegać?

Jak dbać o układ oddechowy? Ryzyko wystąpienia większości chorób płuc (w szczególności przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i raka płuc) można zmniejszać poprzez unikanie narażenia na dym tytoniowy (dotyczy to zarówno czynnego, jak i biernego palenia papierosów) oraz inne szkodliwe substancje wziewne (w tym azbest, inne pyły). W miarę możliwości należy unikać kontaktu z osobami z chorobami zakaźnymi, a w razie konieczności stosować środki ochrony osobistej (maska, rękawiczki). Warto również pamiętać o zdrowej, zbilansowanej diecie, regularnej aktywności fizycznej i szczepieniach ochronnych, m.in. przeciwko Streptococcus pneumoniae i wirusowi SARS-CoV-2.

Co jedząc możemy zapobiegać chorobom płuc?

Pacjenci często pytają, jaki miód na choroby płuc stosować – u osób bez wywiadu uczulenia wspomagająco w leczeniu schorzeń układu oddechowego można stosować m.in. miód lipowy czy spadziowy.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. Haddad M., Sharma S., Physiology, Lung, “StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545177/.

2. Grief S., Loza J., Guidelines for the Evaluation and Treatment of Pneumonia, “Primary Care: Clinics in Office Practice”, 2018, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7112285/. 

3. Agarwal A., Raja A., Brown B., Chronic Obstructive Pulmonary Disease, “StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559281/.

4. Kalchiem-Dekel O. i in., Interstitial Lung Disease and Pulmonary Fibrosis: A Practical Approach for General Medicine Physicians with Focus on the Medical History, “Journal of Clinical Medicine”, 2018, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6306719/. 

5. Siddiqui F., Vaqar S., Siddiqui A., Lung Cancer, “StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482357/. 

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.