Zapalenie płuc – jakie są najczęstsze przyczyny choroby?

Zapalenie płuc to schorzenie dolnych dróg oddechowych, które rozwija się najczęściej na skutek zakażenia bakteryjnego, wirusowego lub grzybiczego. Pojawia się jako dość częste powikłanie zapalenia oskrzeli i stanowi duże zagrożenie dla zdrowia – a nawet życia – najmłodszych dzieci oraz osób w podeszłym wieku. Badania pokazują, że w grupie ryzyka znajdują się też alergicy i osoby cierpiące na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Wśród czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi tej choroby, wymienia się także długotrwałą ekspozycję na dym papierosowy. Sprawdź, jakie mogą być inne przyczyny zapalenia płuc.

Zapalenie płuc – co to za choroba? Jakie są rodzaje?

Zapalenie płucLink otwiera się w nowej karcie to choroba dolnych dróg oddechowych, a dokładniej stan zapalny w obrębie miąższu płucnego. Schorzenie to sprawia, że płuca mają mniejszą powierzchnię oddechową, a osoba chora doświadcza m.in. duszności, bólu w klatce piersiowejLink otwiera się w nowej karcie, a do tego zmaga się z uporczywym, produktywnym kaszlem. Ta choroba płuc jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt, dzieci poniżej 2 roku życia oraz osób starszych. Zmiany chorobowe są widoczne na zdjęciach RTG.

Zapalenie płuc może mieć różny przebieg, dlatego w literaturze fachowej spotkasz różne jego rodzaje, np.:

1. typowe zapalenie płuc – z charakterystycznymi objawami takimi jak gorączka, dreszcze, produktywny kaszel, ogólne osłabienie i bóle mięśni;

2. atypowe zapalenie płuc – w nietypowym przebiegu pojawia się nieznacznie podwyższona temperatura, nie ma dreszczy, ale na zdjęciu RTG wyraźnie widoczne są zmiany;

3. odoskrzelowe zapalenie płuc – jako powikłanie po zapaleniu oskrzeli. Jeśli zapalenie oskrzeli pojawi się w ciąży, konieczna jest pilna konsultacja z lekarzem i wdrożenie odpowiedniego leczenia, które pomoże uniknąć powikłań zagrażających zdrowiu przyszłej mamy i rozwijającego się dziecka;

4. segmentalne zapalenie płuc – obejmuje konkretne, niewielkie obszary narządu;

5. płatowe zapalenie płuc – choroba zajmuje cały płat płuca wraz z okrywającą go opłucną;

6. szpitalne zapalenie płuc – może być spowodowane m.in. zakażeniem bakterią Escherichia coli lub Klebsiella pneumoniae, które często występują w szpitalach, są odporne na antybiotykoterapię i atakują osoby z obniżoną odpornością;

7. zachłystowe zapalenie płuc – ten rodzaj może pojawiać się np. u osób, które przebywają przewlekle w pozycji leżącej.

Przyczyny zapalenia płuc

Zapalenie płuc to częste powikłanie po zapaleniu oskrzeli, ponieważ drobnoustroje łatwiej przedostają się do tego narządu przez uszkodzone ściany oskrzeli. Stan zapalny wywołany jest najczęściej przez:

1. bakterie – szacuje się, że ok. 70% przypadków zachorowań ma właśnie takie podłoże. Stan zapalny wywołują najczęściej bakterie S. pneumoniae i H. influenzae;

2. wirusy – zapalenie płuc wywołane przez wirusy grypy, odry, różyczki, adenowirusy czy koronawirusy stanowi nawet 20% zachorowań;

3. grzyby – przyczyną jest m.in. zakażenie grzybami Aspergillus fumigatus lub Candida albicans;

4. pasożyty – tę chorobę mogą powodować np. Toxoplasma gondii odpowiedzialna za toksoplazmozę.

Zapalenie płuc może być też spowodowane wdychaniem toksycznych oparów (np. chloru), pyłów lub dymu papierosowego zawierającego szkodliwe substancje smoliste i rakotwórcze. Zdarza się też, że zapalenie płuc występuje samoistnie jako choroba pęcherzyków płucnych, która powoduje stan zapalny, a w dalszej kolejności prowadzi do włóknienia płuc. Mówi się wówczas o idiopatycznym włóknieniu płuc. 

Jeśli cierpisz na astmę, pamiętaj, aby tuż po przejściu zapalenia płuc nie wykonywać spirometrii, ponieważ jej wynik będzie niemiarodajny.

Jakie czynniki zwiększają ryzyko zapalenia płuc?

Ryzyko zachorowania może być zwiększone u dzieci urodzonych przedwcześnie, osób starszych, alergików lub cierpiących na wrodzone wady układu oddechowego i przewlekłe choroby płucLink otwiera się w nowej karcie. Wśród czynników, które sprzyjają rozwojowi choroby, wymienia się także nałogowe palenie tytoniu (zarówno czynne, jak i bierne), nadużywanie alkoholu czy zaburzenia odżywiania. Stan zapalny szybciej rozwija się również u osób, które mają niedrożne drogi oddechowe lub stosują niektóre rodzaje leków.

Przyczyny zapalenia płuc u dziecka

Niemowlęta i małe dzieci są bardziej narażone na zapalenie płuc, ponieważ ich system odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. U dzieci choroba ta często pojawia się jako powikłanie po niedoleczonym zapaleniu oskrzeli lub grypie. Zachorowaniu sprzyjają również alergie oraz pobyty w szpitalu, podczas których maluch jest szczególnie narażony na działanie bakterii i wirusów. Zapaleniu płuc można w pewnym stopniu zapobiegać realizując szczepienia ochronne zgodnie z zaleceniem pediatry.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. J. Lehnen, Choroby dróg oddechowych, Wydawnictwo MedPharm, Wrocław 2016.

2. A. Antczak, Wielka interna – pulmonologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2020.

3. T. Targowski, Wybrane choroby układu oddechowego u dorosłych, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2015.

4. A. Antczak i in, Zapalenia płuc u dorosłych, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2021.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.