Interferon – co to jest? Działanie i zastosowanie interferonu

Interferon to substancja wytwarzana naturalnie przez organizm, kiedy dochodzi do infekcji czy pojawienia się komórek nowotworowych. Stanowi także składnik leków antywirusowych i przeciwnowotworowych. Poznaj inne zastosowanie interferonów i sprawdź, jakie są ich rodzaje.

Co to jest interferon?

Interferony to grupa białek, które są produkowane i uwalniane w odpowiedzi na obecność chorobotwórczych patogenów – bakterii, wirusów, grzybów, pasożytów – oraz pojawienie się w organizmie komórek zmienionych nowotworowo. Interferony zaliczane są zatem do cytokin, czyli białek uczestniczących w odpowiedzi układu odpornościowego. Cytokiny są cząsteczkami informacyjnymi wydzielanymi przez komórki w celu spowodowania zmian w innych komórkach. Być może zainteresuje Cię fakt, że interferony zostały odkryte w 1957 roku przez Alicka Isaaca i Jeana Lindenmanna przy okazji badań nad namnażaniem się wirusa grypy u kurzych embrionów.

• Dowiedz się, czym są interlukinyLink otwiera się w nowej karcie i makrofagiLink otwiera się w nowej karcie.

Rodzaje interferonów

Eksperci dokonali podziału interferonów na trzy typy, biorąc pod uwagę rodzaj połączenia z receptorem. Receptor to białko wyspecjalizowane w odbiorze informacji, jakie znajduje się w komórkach ciała. Kontakt z receptorem stanowi konieczny warunek, aby doszło do przekazania informacji docelowym komórkom. Receptory są zdolne do wiązania określonego interferonu. Tak więc do typu I specjaliści zaliczyli interferony, które działają na receptory IFN-αR1 oraz IFN-αR2. Interferony typu I to: α, β, ω, κ, ε, ζ, τ, δ, ν. Typ II stanowi interferon γ, który działa na receptor IFNGR-1 i IFNGR-2. Do typu III należą interferony IFN-λ1, IFN-λ2, IFN-λ3, które działają na receptory IFN-λR1 i IL-10R2. Twój organizm jest zdolny do wytwarzania każdego z nich, ale najbardziej poznane przez naukowców zostały jak dotąd interferon alfa i interferon beta.

Jak działa interferon? 

Główną funkcją, jaką pełnią interferony w organizmie, jest uruchomienie mechanizmów obronnych układu odpornościowego celem usunięcia szkodliwych komórek lub organizmów. Interferony:

• aktywują makrofagi – komórki żerne, które przeprowadzają proces zwany fagocytozą. Polega on na pochłanianiu, a następnie niszczeniu drobnoustrojów i uszkodzonych, obumierających, nieprawidłowych komórek;

• aktywują komórki NK, czyli tzw. naturalnych/urodzonych zabójców – wykazują działanie cytotoksyczne, tzn. wytwarzają substancje, które niszczą komórki nowotworowe, wewnątrzkomórkowe patogeny, komórki zainfekowane przez wirusy i inne niezdolne do prawidłowego funkcjonowania;

• zwiększają szybkość rozpoznania infekcji – regulują proces zaprezentowania antygenu (substancji pobudzającej układ odpornościowy do produkcji przeciwciałLink otwiera się w nowej karcie) białym krwinkom (dokładnie limfocytom T, które są komórkami układu immunologicznego);

• wzmacniają odporność zdrowych komórek na zakażenie;

• hamują namnażanie się patogenów.

Kiedy stosuje się interferon?

Interferon jest nie tylko wytwarzany naturalnie przez organizm. To także znany składnik leków. Spotkasz go w składzie leków antywirusowych, wykorzystywanych w przebiegu chorób zakaźnych i pasożytniczych. Wysoki stopień ochrony przeciwwirusowej jest osiągany w wyniku działania IFN-α, IFN-β oraz IFN-λ. Za sprawą ochronnego działania interferonów ulega zatrzymaniu wiązanie się wirusów z komórkami, wnikanie cząstek wirusa do ich wnętrza czy zahamowanie namnażania się wirusa. Przykładowo interferon alfa znalazł zastosowanie w terapii przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B i CLink otwiera się w nowej karcie.

Interferony z uwagi na działanie przeciwnowotworowe wykorzystywane są jako element terapii nowotworów, zwłaszcza raka nerki, czerniaka, przewlekłej białaczki szpikowej i innych nowotworowych chorób krwi. Interferony wykazują działanie antyproliferacyjne wobec komórek nowotworowych, czyli ograniczają zdolność do ich rozmnażania się. Substancje te wykazują również właściwości immunostymulujące, w związku z czym wspomagają pracę układu odpornościowego przy chorobach przebiegających z jego niewydolnością. 

Interferony pełnią ważną funkcję w modulowaniu odpowiedzi immunologicznej zarówno przeciw antygenom zewnętrznym, jak i wewnętrznym, np. w przebiegu chorób autoimmunologicznychLink otwiera się w nowej karcie. W schorzeniach tych dochodzi do nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego wobec własnych komórek. Przykładem zastosowania interferonu w takich chorobach jest toczeń rumieniowaty. Charakteryzuje się on procesem zapalnym toczącym się w obrębie wielu tkanek i narządów. Towarzyszą mu m.in. zmiany skórne, w stawach, w jamie ustnej, w nerkach, w układzie nerwowym. Interferon uczestniczy w regulowaniu aktywności choroby, a tym samym w ogranicza zajmowanie przez nią danych organów.

Eksperci donoszą, że interferon beta to potencjalny lek przeciwko stwardnieniu rozsianemu. To przewlekła, zapalna choroba demielinizacyjna. W jej przebiegu dochodzi do uszkodzenia tkanki nerwowej. Specjaliści nie określili dokładnie przyczyn jej powstania. Podkreślają rolę czynników środowiskowych u osób predysponowanych genetycznie. Stwardnienie rozsiane charakteryzuje się postępującym zaburzeniem czucia, któremu towarzyszy szereg objawów, w tym m.in.: niestabilność chodu, zaburzenia widzenia, szum w uszach, zaburzenia połykania. Badacze twierdzą, że interferon skutecznie spowalnia postęp niesprawności i średni czas do pierwszego trwałego pogorszenia stanu zdrowia. Długoterminowe podawanie go znacząco zmniejsza progresję niesprawności, pozwala dłużej zachować lepszą jakość życia i większą niezależność od opieki innych osób.

Przeciwwskazania do stosowania interferonu

Interferony, mimo że wykazują liczne dobroczynne działanie na organizm, mogą być stosowane nie przez każdego. Podczas konsultacji lekarz prowadzący (w zależności od choroby może to być onkolog, dermatolog, reumatolog, internista, hematolog czy neurolog) omówi z Tobą wszelkie możliwości i korzyści oraz ewentualne ograniczenia związane ze stosowaniem tych związków. Główne przeciwwskazania do terapii interferonem to:

• padaczka;

• depresja i psychozy;

• niewyrównana cukrzyca;

• choroba niedokrwienna serca;

• niekontrolowana przewlekła obturacyjna choroba płuc;

• uzależnienia od substancji psychoaktywnych.

W ramach konsultacji lekarz prowadzący określi, kiedy wprowadzenie leczenia interferonem będzie wiązało się dla organizmu z większymi korzyściami niż nieuwzględnienie go w terapii.

Źródła:

1. K. Bandurska, I. Król, M. Myga-Nowak, Interferony: między strukturą a funkcją, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2014, nr 68, s. 428–440.

2. J. Niesiobędzka-Krężel, M. Paluszewska, Pegylowane interferony, „Współczesna Onkologia” 2001, t. 5, nr 4, s. 148–151.

3. A. Osmola, J. Namysł, J. Prokop, Udział interferonów w patogenezie tocznia rumieniowatego, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2005, t. 22, nr 6, s. 299–303.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.