Przeszczep kału – wskazania, przebieg zabiegu, korzyści

Przeszczep kału – choć nazwa wydaje się szokująca – jest to zabieg polegający na przeszczepie prawidłowej mikrobioty jelitowej do organizmu osoby, u której występują różnego rodzaju zaburzenia w składzie flory bakteryjnej. Jego wykonanie zaleca się szczególnie wtedy, gdy dojdzie do zakażenia bakterią Clostridium difficile. Badania amerykańskich naukowców wskazują jednak, że pomaga także w leczeniu otyłości czy zespołu jelita drażliwego. Sam zabieg wykonywany jest metodą endoskopową lub przy użyciu sondy, choć opracowano już tabletki, dzięki którym można przyjąć wyizolowane bakterie od dawcy doustnie. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć na temat mikrobioty jelitowej i jej przeszczepu.

Mikrobiota jelitowa – co to takiego i jakie ma znaczenie dla organizmu?

Aby zrozumieć, czym jest przeszczep kału i dlaczego w niektórych sytuacjach warto go wykonać, trzeba najpierw wyjaśnić, czym jest mikrobiota jelitowaLink otwiera się w nowej karcie. Jak się okazuje, ludzkie jelita to jeden z najbardziej skolonizowanych przez bakterie ekosystemów na świecie – w składzie mikroflory znajduje się więcej niż 1000 rodzajów drobnoustrojów. Ich największe zagęszczenie występuje w końcowych odcinkach jelita grubego, gdzie w 1 g resztek pokarmowych – tzw. treści jelitowej – występuje do 100 mld bakterii. Szacuje się, że w składzie mikrobioty dominują dobre bakterieLink otwiera się w nowej karcie typu Firmicutes (ok. 40%) oraz Bacteroidetes (ok. 30%). Inne rodzaje bakteriiLink otwiera się w nowej karcie bytujące w organizmie człowieka to: Clostridium, Bifidobacterium, Enterococcus, Eubacterium, Fusobacterium, Peptostreptococcus, Ruminococcus, Streptococcus, Bacillus. 

Przeczytaj również: Badanie posiewu kału w diagnostyce zakażeń przewodu pokarmowegoLink otwiera się w nowej karcie

Każdy człowiek ma nieco inny skład mikrobioty jelitowej i pod tym względem można porównać go nawet do linii papilarnych – te u każdego człowieka przebiegają w inny sposób. Flora bakteryjna jelit ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Odpowiada ona m.in. za:

• regulowanie procesu trawienia,

• pobudzanie perystaltyki jelit,

• ograniczenie wchłaniania cholesterolu do krwi,

• produkcję witamin z grupy B oraz witaminy K,

• wsparcie odporności,

• utrzymanie ciągłości bariery śluzówkowej jelita,

• ochronę organizmu przed szkodliwymi drobnoustrojami i patogenami, które mogą wywoływać stany zapalne.

Zdrowe jelitaLink otwiera się w nowej karcie wpływają na nastrój i ogólne samopoczucie. Podczas fermentacji bakteryjnej wytwarzane są krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – dzięki nim mikrobiota jelitowa „komunikuje się” z kluczowymi organami ciała, takimi jak mózg czy wątroba. Flora bakteryjna jelit ma więc wpływ m.in. na funkcje poznawcze, nastrój i sen. 

Przeszczep kału – co to takiego?

Bakterie jelitowe znajdują się przede wszystkim w kale. Przeszczep kału to zabieg polegający na przekazaniu prawidłowo ukształtowanej mikrobioty jelitowej osobie, u której wystąpiło zaburzenia w jej funkcjonowaniu lub doszło do zakażenia bakteryjnego. Nowe bakterie kolonizują jelita i niszczą chorobotwórcze drobnoustroje, uszczelniając przy tym ochronną barierę jelitową. 

Jeśli chcesz sprawdzić, czy Twoja mikrobiota ma prawidłowy skład, skonsultuj się z gastrologiem, czyli specjalistą zajmującym się funkcjonowaniem układu pokarmowego i chorobami, jakie się z nim wiążą. 

Jakie są wskazania do wykonania przeszczepu kału?

Wraz z upływem czasu dochodzi do zaburzeń równowagi w ramach mikrobioty jelitowej (dysbiozy jelitowej). U osób starszych zwiększa się liczba bakterii Lactobacillus, Clostridium i Eubacterium, a zmniejsza Bacteroides i Bifidobacterium. Skład mikrobioty pogarsza się również na skutek nieprawidłowej diety, chorób układu pokarmowego, przebytych operacji w obrębie przewodu pokarmowego, przyjmowania niektórych leków (antybiotyków, sterydów, chemioterapii) czy palenia papierosów. 

Wskazaniem do przeprowadzenia przeszczepu kału jest przede wszystkim zakażenie bakterią Clostridium difficile, ale metoda przyniesie równie dobre rezultaty w leczeniu innych jednostek chorobowych takich jak: otyłość, zespół jelita drażliwego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, a także choroba Parkinsona. Przeszczep kału zalecany jest również dla osób w spektrum autyzmu, ponieważ często występuje u nich dysbioza jelitowa, a więc brak równowagi między korzystnymi bakteriami a szkodliwymi mikroorganizmami.

Dowiedz się, co to jest przeszczep allogeniczny i kto może zostać dawcąLink otwiera się w nowej karcie.

Jak wygląda przeszczep kału?

Przeszczep kału wykonuje się metodą endoskopową (podobnie jak gastroskopię lub kolonoskopię) lub za pomocą sondy wprowadzonej do dwunastnicy przez nos. Materiał od dawcy wprowadzany jest do jelit za pomocą specjalnej rurki. Do wykonania takiego zabiegu potrzeba ok. 30 g kału od zdrowego dawcy, który nie jest zakażony bakterią C. difficile, prowadzi zdrowy tryb życia i ma wskaźnik BMI w normie. 

Do jelita wprowadza się wyizolowaną zawiesinę w soli fizjologicznej. Mniej inwazyjną metodą jest przyjęcie kapsułki z liofilizowanym proszkiem pochodzącym z materiału pobranego od dawcy.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. A. Panasiuk i in., Mikrobiota przewodu pokarmowego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.

2. J. Baj i in., Biologia molekularna bakterii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.

3. M. Raman i in., Prebiotyki i Probiotyki, Wydawnictwo Esprit, Kraków 2021.

4. J. Nurek i in., Mikrobiota jelitowa a przeszczep kału, “Hygeia Public Health” 54 (1) 2019, s. 11-14.

5. Z. Przewoźny, Autyzm – z czym to się je?, https://instytut-mikroekologii.pl/autyzm-z-czym-to-sie-je-o-roli-zywienia-i-mikrobiocie-jelitowej-u-osob-ze-spektrum-autyzmu/ (dostęp z 20.08.20230.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.