Zęby trzonowe - co warto o nich wiedzieć?
Każdy człowiek ma 12 zębów trzonowych. Rozmieszczone są w dolnym i górnym łuku. Zęby trzonowe służą do rozdrabniania i rozcierania pokarmu.
Co to są zęby trzonowe?
Zęby trzonowe są największe i służą do miażdżenia i rozgniatania pokarmu. Każdy dorosły człowiek ma 12 trzonowców. Zajmują one ostatnie miejsca w łukach szczęki, nadając jej kształt. Są również podporą dla pojedynczych zębów i zapobiegają ich chwianiu. Wyrzynają się jako ostatnie, a ich kształtowanie jest powolne. Trzonowce psują się najczęściej ze wszystkich zębów. Największym zagrożeniem jest dla nich próchnica, która często prowadzi do zapalenia miazgi.
Dowiedz się, jak zbudowane są zęby człowiekaLink otwiera się w nowej karcie.
Zęby trzonowe mleczne
Trzonowe zęby u dziecka wyrzynają się jako ostatnie, około 3. roku życia. Ich wyrastanie jest bardzo bolesne i powoduje wiele nieprzyjemnych dolegliwości. Do typowych objawów należą: podwyższona temperatura, sięgająca do 38 stopni Celsjusza, biegunka, brak apetytu, obfite ślinienie i obrzęk dziąseł. Dolegliwości w trakcie ząbkowania utrudniają dziecku zasypianie, są także powodem marudzenia i płaczliwości. Bardzo rzadko pojawia się kaszel. Objawy ząbkowania mogą nasilać się okresowo. Jeśli towarzyszy im nagły wzrost temperatury powyżej 38 stopni Celsjusza, zaleca się niezwłoczną konsultację z lekarzem. Pomocne w łagodzeniu bólu są łagodzące żele lub maści. Ulgę dziecku przyniosą wypełniane wodą gryzaki, które można schłodzić w lodówce. Zęby trzonowe mleczne zaczynają wypadać pomiędzy 9. a 12. rokiem życia.
Trzecie zęby trzonowe
Trzecie zęby trzonowe, nazywane potocznie zębami mądrości, zajmują ostatnie miejsca w łuku szczęki. Wyrzynają się dość późno, bo od 18. do 25. roku życia. Często ich wzrost zaczyna się nawet w wieku 40 lat. Z powodu niewielkiej ilości miejsca w łuku zęby mądrości są usuwane. Jeśli wyrżną się prosto, nie zagrażając sąsiadującym siódemkom, pełnią funkcję miażdżenia i rozcierania pokarmu. U niektórych osób zęby mądrości nigdy się nie wykształcają. Wskazaniem do usunięcia trzecich zębów trzonowych są również: ryzyko powstania wady zgryzu, rozwijająca się próchnica, brak miejsca w łuku, a także całkowite zatrzymanie zębów w kieszeni dziąseł.
Choroby zębów trzonowych
Największym zagrożeniem trzonowców jest próchnica. Początkowo rozwija się w górnych warstwach korony, a następnie wnika coraz głębiej, niszcząc miazgę zębową. Nieleczona próchnica niszczy korzenie, a nawet tkanki. W początkowym stadium infekcja może przebiegać bezobjawowo. Wraz z rozprzestrzenianiem się bakterii powoduje narastający ból i obrzęk. Rozwojowi próchnicy sprzyjają złe nawyki żywieniowe i podatność organizmu na rozwój infekcji. Diagnostyka zakażenia trzonowców jest prosta - można je wykryć podczas rutynowej kontroli. Najczęściej zepsute zębyLink otwiera się w nowej karcie dają się wyleczyć po oczyszczeniu ich kanałów. W skrajnych przypadkach konieczne jest całkowite usunięcie trzonowców. Często występującą chorobą zębów trzonowych jest również ropień. Powstaje jako powikłanie po infekcji miazgi lub korzenia, która przesuwając się ku górze, tworzy wypełnioną ropą torbiel. Nieprawidłowe ustawienie trzonowców i przeciążenie ścięgien może sprzyjać zaburzeniom stawów skroniowo-żuchwowych.
Ile goi się wyrwany ząb trzonowy?
Ekstrakcja zęba trzonowego przeprowadzana jest w ostateczności, kiedy inne formy leczenia nie przynoszą efektów. Wyjątkiem jest ząb mądrości, który najczęściej usuwany jest z powodu jego nieprawidłowej anatomii. Ekstrakcja zębów jest zabiegiem chirurgicznym, przeprowadzanym w znieczuleniu miejscowym. Czas rekonwalescencji zależy od stopnia zakażenia zęba i otaczających go tkanek. Bardzo ważne w leczeniu zębodołu jest stosowanie się do zaleceń pozabiegowych. Przynajmniej na 3 dni należy zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu. Wskazane jest ograniczenie przyjmowania gorących pokarmów i napojów. Wysoka temperatura rozszerza naczynia krwionośne, co może nasilać krwawienia z gojącej się rany. Bardzo ważny jest także wybór środków przeciwbólowych. Chętnie przyjmowana aspiryna nie sprawdzi się po ekstrakcji zęba, gdyż rozrzedza krew i utrudnia tworzenie się skrzepu. Pomocny i bezpieczny na bolący ząb będzie środek na bazie ibuprofenu lub paracetamolu.
Higiena zębów trzonowych
Z racji ciasnego ułożenia zębów trzonowych bardzo ważna w profilaktyce próchnicy jest ich właściwa higiena. Jak dbać o zęby, aby mieć piękny uśmiechLink otwiera się w nowej karcie i jakich błędów należy unikać, by zarówno zęby trzonowe dolne, jak i zęby trzonowe górne były zdrowe i mocne?
Zbyt twarda szczoteczka - powoduje podrażnienia i mikrourazy dziąseł, które sprzyjają powstawaniu stanów zapalnych.
Niedokładne szczotkowanie - omijanie zakamarków i nieprawidłowe czyszczenie przestrzeni międzyzębowych powoduje gromadzenie się w nich bakterii próchnicowych.
Omijanie języka - który jest zbiorowiskiem bakterii i wirusów, łatwo przemieszczających się na zęby i w zakamarki zębów trzonowych.
Prawidłowa higiena jamy ustnejLink otwiera się w nowej karcie to stosowanie szczoteczki do zębów, ale też nici dentystycznej i płynu do płukania ust. Nie należy zapominać również o higienizacji (piaskowaniu i skalingu), która w połączeniu z domową rutyną oczyszczania zębów pomoże skutecznie ochronić je przed rozwojem próchnicy i stanów zapalnych.
Dbamy o Twoje zdrowie – także poprzez rzetelne informacje. Dlatego artykuły na naszej stronie są tworzone przez zespół specjalistów: lekarzy, fizjoterapeutów, dietetyków oraz doświadczonych redaktorów medycznych.
Nasi eksperci nie tylko dzielą się wiedzą teoretyczną – przekazują też praktyczne wskazówki oparte na swoim doświadczeniu zawodowym. Piszą o tym, co naprawdę ważne dla Twojego zdrowia: od profilaktyki, przez diagnostykę, po metody leczenia.
Stawiamy na przejrzystość, dlatego pod każdym artykułem znajdziesz bibliografię i źródła. W ten sposób wspieramy Cię w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących Twojego zdrowia.
Redakcja NNZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
G. Śmiech-Słomkowska, M.M Ash, S.J. Nelson, Wheeler Budowa zębów, fizjologia i okluzja, Edra Urban & Partner, 2014.
M. Dominiak, M. Chiapasco, T. Kaczmarczyk, Chirurgia stomatologiczna, Edra Urban & Partner, 2020.
R. Górska, Choroby przyzębia 2017. Algorytmy postępowania diagnostycznego i wytyczne dotyczące leczenia, PZWL, 2020.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
