Cystoskopia pęcherza moczowego – co to za badanie i jak się do niego przygotować?

Cystoskopia to metoda diagnostyki chorób i dysfunkcji układu moczowego. Pozwala m.in. poznać przyczynę nawracających infekcji pęcherza, nietrzymania moczu, krwiomoczu. Badanie przeprowadzane jest w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Czy cystoskopia jest bolesna? Jak przygotować się do cystoskopii?

Co to jest cystoskopia?

Cystoskopia to endoskopowa metoda diagnostyki problemów z układem moczowymLink otwiera się w nowej karcie, m.in. raka cewki moczowejLink otwiera się w nowej karcie, która umożliwia bezpośrednią wizualizację części układu moczowegoLink otwiera się w nowej karcie. Nazwa badania nawiązuje do przyrządu, którym jest ono wykonywane. Cystoskop to specjalny wziernik, zakończony cienką rurką, która wprowadzana jest do pęcherza przez cewkę moczową. Cystoskop występuje w dwóch formach. Wziernik sztywny ma metalową końcówkę, która głównie stosowana jest do zabiegów, np. usuwania guzów i kamieni. Cystoskop z miękką końcówką służy do diagnostyki i oceny pęcherza moczowego. Urządzenia mają układ optyczny, przez który lekarz ogląda pęcherz.

Na czym polega cystoskopia?

Cystoskopia przeprowadzana jest w gabinecie urologicznym. Pacjent zostaje poproszony o zajęcie specjalnego fotela, w którym przyjmuje pozycję półsiedzącą z nogami zgiętymi w kolanach i stopami opartymi na podpórkach. Następnie lekarz odkaża ujście cewki moczowej i nakłada żel znieczulający, który zaczyna działać zaledwie po kilku minutach. Do cewki moczowej urolog wprowadza cystoskop. Za jego pomocą wypełnia pęcherz moczowy solą fizjologiczną, a następnie przez układ optyczny rozpoczyna ocenę narządu. Urolog może pobrać wycinek ściany pęcherza w celu analizy histopatologicznej. Całkowity czas badania wynosi od kilku do kilkunastu minut.

Cystoskopia – przygotowanie do badania

Cystoskopia wymaga od pacjenta przygotowania. Ułatwi ono przeprowadzenie zabiegu i zminimalizuje ewentualne skutki uboczne. Kilka dni przed badaniem należy ograniczyć spożywanie ciężkostrawnych pokarmów, picie alkoholu i palenie papierosów. Osoby, u których jest konieczność wykonania cystoskopii w znieczuleniu ogólnym, na badanie powinny zgłosić się na czczo. Należy pamiętać, aby przed cystoskopią oddać mocz. Następnie przed przystąpieniem do badania konieczne jest umycie krocza i ujścia cewki moczowej. Szczegółowych wytycznych dotyczących ewentualnego odstawienia przyjmowanych leków udzieli urolog na konsultacji poprzedzającej badanie.

Cystoskopia – wskazania do badania

Cystoskopia jest wskazana w przypadku podejrzenia wad rozwojowych cewki moczowej lub pęcherza moczowego, które mogą być przyczyną nawracających infekcji układu moczowego. Jest też jedną z metod diagnostyki nowotworów układu moczowego i guzów pęcherza moczowego. Badanie przeprowadzane jest również u pacjentów z zaburzeniami oddawania moczu. Wskazaniem do badania są objawy w postaci: krwi w moczuLink otwiera się w nowej karcie (krwiomocz), zalegania moczu w pęcherzu, częstego oddawania moczuLink otwiera się w nowej karcie lub jego nietrzymanie. Urolog może zalecić wykonanie cystoskopii również w przypadku, kiedy mamy do czynienia z objawami zapalenia pęcherzaLink otwiera się w nowej karcie, które pomimo stosowanej antybiotykoterapii nie ustępują, a wręcz ulegają nasileniu. Objawem będącym wskazaniem do badania jest przewlekły ból miednicy.

Przeciwwskazania do badania cystoskopii

Cystoskopia może być przeprowadzona nie u wszystkich pacjentów. Do bezwzględnych przeciwwskazań należą aktywne infekcje dróg moczowych i gruczołu krokowego. Wykonanie w ich przebiegu cystoskopii naraża pacjenta na rozwój sepsy.

Do innych bezwzględnych przeciwwskazań należą: 

1. powiększenie gruczołu krokowego;

2. zwężenie cewki moczowej;

3. zbyt mały pęcherz moczowy;

4. pourazowe uszkodzenie pęcherza moczowego;

5. niedawno przebyty zawał serca.

Do względnych przeciwwskazań, wymagających konsultacji lekarskiej, należą: zaburzenia krzepliwości krwi, sztuczne zastawki serca i wszelkie choroby układu krwionośnego. Cystoskopia nie jest przeprowadzana również u kobiet w ciąży.

Czy cystoskopia boli?

Badanie nie jest bolesne, ale może być powodem dyskomfortu. Odczucia pacjenta zależą od rodzaju cystoskopu, który zostanie użyty do analizy. Cystoskopia u kobiet jest prostsza do wykonania i zwykle przebiega w znieczuleniu miejscowym. Natomiast ze względu na budowę anatomiczną mężczyzn u nich cystoskopia jest trudniejsza i obarczona większym ryzykiem bólu, dlatego częściej zabieg przebiega w znieczuleniu ogólnym.

Czy cystoskopia jest bezpieczna?

Cystoskopia jest badaniem stosunkowo bezpiecznym, pod warunkiem właściwego przygotowania pacjenta i wykluczenia istnienia przeciwwskazań.

Powikłania po cystoskopii

Cystoskopia jest badaniem inwazyjnym, a więc wiąże się z ryzykiem wystąpienia pozabiegowych skutków ubocznych. Najczęstsze powikłania po cystoskopii to: ból brzucha, częste oddawanie moczu, krwawienie z cewki moczowej, dyskomfort podczas oddawania moczu, pieczenie ujścia cewki moczowej, infekcje dróg moczowych. Dolegliwości związane z dyskomfortem ustępują samoistnie po kilku dniach. W przypadku rozwinięcia się infekcji konieczny jest kontakt z urologiem i podjęcie leczenia.

Cystoskopia – cena badania

Cystoskopia jest badaniem refundowanym przez NFZ. Aby wykonać je za darmo, należy posiadać skierowanie od urologa. Należy pamiętać, że oczekiwanie na bezpłatne badanie w poradni urologicznej będzie trwać do kilku tygodni. Cystoskopię można wykonać również odpłatnie. Cena prywatnego badania zależy od placówki, w której ma być przeprowadzony zabieg i zastosowanych środków znieczulających. Należy przygotować się na wydatek od 500 do 700 zł.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. J.S. Engelsgjerd, K.M. Deibert, Cystoskopia, „National Library of Medicine” 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493180/.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.