Czy rak jest dziedziczny? Czy możesz być w grupie ryzyka?
Nowotwory dziedziczne są odpowiedzialne za rozwój około 1-10% wszystkich chorób nowotworowych. Osoby będące nosicielami genów związanych z dziedzicznymi nowotworami mają zwiększone ryzyko zachorowania na nie w ciągu życia w porównaniu z populacją ogólną. Dlaczego dochodzi do dziedziczenia nowotworów? Jakie są ich cechy? Dowiedz się z poniższego artykułu.
Dlaczego niektóre nowotwory mogą być dziedziczne?
Za rozwój każdego nowotworu Link otwiera się w nowej karcieodpowiada szereg mutacji, które prowadzą do niekontrolowanych podziałów komórki – wymykają się one spod kontroli układu immunologicznego i nabierają cech nieśmiertelności. Co to oznacza? Komórki nowotworowe, w przeciwieństwie do zdrowych komórek, nie starzeją się i mogą dzielić się w nieskończoność. Przyczyniają się do tego mutacje w genach kontrolujących podziały komórek, ich różnicowanie i naprawę uszkodzonego materiału genetycznego. Dzięki nim komórki układu immunologicznego nie są w stanie zlikwidować komórek nowotworowych, przez co mogą się one dzielić bez przeszkód.
To właśnie mutacje tych genów mogą zostać przekazane z pokolenia na pokolenie, co może prowadzić do rozwoju nowotworów u wielu członków najbliższej rodziny.
Które nowotwory mogą być dziedziczne?
Najbardziej znanym dziedzicznym nowotworem jest bez wątpienia rak piersiLink otwiera się w nowej karcie i jajnika – spowodowany mutacją w genach BRCA1 i BRCA2. Istnieje jednak wiele innych nowotworów, których geny mogą być przekazywane rodzinnie, na przykład:
rak jelita grubegoLink otwiera się w nowej karcie (związany z zespołem Lyncha, rodzinną polipowatością gruczolakowatą jelita grubego);
rak nerki (guz Wilmsa i gruczolakoraki nerek);
rak płuc (związany z mutacją EGFR lub L-MYC);
rak rdzeniasty tarczycy;
rak jajnika (związany z mutacjami BRCA1 i BRCA2)
zespoły mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej, w których zwiększone jest ryzyko rozwoju raka rdzeniastego tarczycy, raka przytarczyc i nadnerczy.
Jakie cechy mają nowotwory dziedziczne?
Czy nowotwory dziedziczne różnią się od niedziedzicznych? Wyróżniamy kilka charakterystycznych cech, dzięki którym możemy podejrzewać, że nowotwór może być związany z obecnością dziedzicznej mutacji. Są to:
występowanie raka u więcej niż 2 najbliższych krewnych (rodziców, rodzeństwa);
wczesne pojawienie się raka;
ogniska raka stwierdzone w obu narządach parzystych (na przykład w obu piersiach lub obu jajnikach);
rozpoznanie u jednej osoby nowotworów rozwijających się w kilku narządach (na przykład piersi i jajnika, tarczycy i nadnerczy);
w przypadku raka piersi pojawienie się nowotworu u mężczyzny przemawia za jego dziedzicznym źródłem;
rzadkie typy histologiczne nowotworów (na przykład rak rdzeniasty tarczycy).
Czy jesteś nosicielem genu?
Jeżeli wiesz, że w twojej rodzinie pojawiały się nowotwory, warto wykonać badania genetyczne, które wykrywają obecność genu odpowiedzialnego za dziedziczenie nowotworów. O to, jakie badania warto wykonać, spytaj się swojego lekarza – na podstawie wywiadu rodzinnego i rodzaju nowotworów, które występowały u członków twojej rodziny, zleci on odpowiednie badania.
Jesteś nosicielem genu – co dalej?
W przypadku wykrycia mutacji w genie, konieczne są regularne kontrole stanu zdrowia, aby wykluczyć lub wcześnie wykryć i leczyć nowotwór. Zwykle wykonuje się profilaktyczne badania obrazoweLink otwiera się w nowej karcie, takie jak USG jamy brzusznej czy RTG klatki piersiowej. W przypadku ryzyka raka jelita grubego przeprowadza się regularne kolonoskopie, a u kobiet z wykrytą mutacją BRCA1 i BRCA2 wykonuje się cykliczne mammografie.
Dbamy o Twoje zdrowie – także poprzez rzetelne informacje. Dlatego artykuły na naszej stronie są tworzone przez zespół specjalistów: lekarzy, fizjoterapeutów, dietetyków oraz doświadczonych redaktorów medycznych.
Nasi eksperci nie tylko dzielą się wiedzą teoretyczną – przekazują też praktyczne wskazówki oparte na swoim doświadczeniu zawodowym. Piszą o tym, co naprawdę ważne dla Twojego zdrowia: od profilaktyki, przez diagnostykę, po metody leczenia.
Stawiamy na przejrzystość, dlatego pod każdym artykułem znajdziesz bibliografię i źródła. W ten sposób wspieramy Cię w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących Twojego zdrowia.
Redakcja NNZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2021, wyd. 12, Kraków 2021.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
