Nowotwór oka – przyczyny i rozpoznanie
Nowotwory złośliwe oka należą do rzadko występujących zmian rozrostowych u ludzi. U dzieci najczęściej diagnozowany jest pod postacią siatkówczaka, natomiast u dorosłych częściej rozwija się czerniak oka. W obrębie narządu wzroku diagnozuje się też niekiedy raka płaskonabłonkowego. Choroba zdradza swoją obecność niespecyficznymi objawami, utrudniającymi funkcjonowanie. Wcześnie wykryte nowotwory oka są zwykle uleczalne.
Rodzaje i przyczyny nowotworów oka
Nowotwory oka występują rzadko. Przyczyny ich rozwoju są różne. Eksperci wskazują, że najczęściej ich rozwój determinuje czynnik genetyczny. W zależności od rodzaju nowotworu złośliwego oka, choroba obejmuje tęczówkę, siatkówkę, oczodół, przewody łzowe lub powieki. Wyróżnianych jest kilka rodzajów nowotworów oka. W przypadku dzieci najczęściej diagnozowanym jest siatkówczak. To nowotwór uwarunkowany genetycznie. Rozwija się na skutek mutacji genu dziedziczonego od obojga lub jednego z rodziców. Siatkówczak jest nowotworem wewnątrzgałkowym, klasyfikowanym jako złośliwy. Siatkówczak u dzieci objawia się pod postacią leukokoriiLink otwiera się w nowej karcie, charakterystycznej białej plamki na środku źrenicy. U niektórych dzieci w następstwie rozwoju siatkówczaka może pojawić się zez.
Najczęściej występującym nowotworem narządu wzroku u dorosłych jest czerniak okaLink otwiera się w nowej karcie. To złośliwy nowotwór wewnątrzgałkowy. Rozwija się w naczyniówce, tęczówce, ciele rzęskowym i spojówce. Najczęściej atakuje jedno oko. Przyczyną czerniaka oka jest mutacja genu, a głównym czynnikiem ryzyka są predyspozycje genetyczne.
Do rzadziej występujących nowotworów oka u dzieci i dorosłych należą m.in.: glejak (nowotwór, który atakuje nerwy wzrokowe), mięsak i oponiak (rozwijają się w oczodołach), chłoniak (rozwija się w obrębie spojówki), guz gruczołu łzowego, rak podstawnokomórkowy powieki, rak płaskonabłonkowy spojówki. Nowotwór oka może rozwinąć się pod postacią przerzutów raka z innych narządów.
Objawy nowotworu oka
Objawy nowotworu oka zależą od jego rodzaju i umiejscowienia guza. Wśród najczęściej występujących są szybko postępujące nieostre widzenie, zmiana zabarwienia tęczówki, owrzodzenie powieki lub zmianę ich zabarwienia, zmiana kształtu i rozmiaru źrenicy, wytrzeszcz, podwójne widzenie, ból gałki ocznejLink otwiera się w nowej karcie, krwawe łzy, utrata rzęs, nadmierne łzawienie i silne zaczerwienienie spojówek, światłowstręt. Objawy te są alarmujące i wymagają pilnej konsultacji okulistycznej. Warto wiedzieć, że ich wystąpienie nie musi świadczyć o nowotworze oka. Niektóre z objawów występują również w przebiegu innych chorób oczuLink otwiera się w nowej karcie, np. jaskry.
Rozpoznanie raka oka
Rozpoznanie nowotworu oka u dzieci i dorosłych stawia okulista. Do lekarza w trybie pilnym należy się zgłosić w przypadku wystąpienia nawet jednego niepokojącego objawu. Warto jednak wiedzieć, że na wizytę do okulisty należy się zgłaszać kontrolnie przynajmniej raz w roku. Powinny o tym pamiętać również osoby, które nie mają wady wzroku. Natomiast pierwsze profilaktyczne badanie wzroku dziecka powinno zostać wykonane po 2 roku życia.
Na wizytę do okulisty refundowaną przez Narodowy Fundusz Zdrowia niezbędne jest skierowanie, które uzyskasz od lekarza rodzinnego.
Wstępne rozpoznanie polega na ocenie widocznych objawów. Następnie okulista przeprowadza badania obejmujące m.in. analizę ostrości wzroku, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowegoLink otwiera się w nowej karcie, analizę dna oka, USG gałki ocznej. W przypadku dzieci badania przeprowadzane są w znieczuleniu ogólnym. Otrzymane wyniki są podstawą do ustalenia przez specjalistę dalszych kroków diagnostyki specjalistycznej.
Metody leczenia nowotworów oka
Rak oka wymaga specjalistycznego leczenia, które powinno przebiegać w ośrodkach okulistycznych specjalizujących się w diagnostyce i leczeniu nowotworów narządu wzroku. W procesie leczenia kluczowa jest współpraca wielu specjalistów, zarówno onkologów i okulistów, jak i radiologów, patologów i neurologów. Rodzaj terapii zależy od wielu czynników, m.in. rodzaju nowotworu, stopnia zaawansowania, umiejscowienia raka, wieku pacjenta i ogólnego stanu zdrowia. Stosowane są m.in. chemioterapia, laseroterapia, zabieg operacyjny, krioterapia, termoterapia, fotokoagulacja laserowa. Leczenie ma na celu przede wszystkim ochronę życia. Obecny poziom i dostępność metod terapii umożliwia jednak w wielu przypadkach zachowanie gałki ocznej wraz z jej funkcjonalnością i ochronę wzroku.
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.
lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
J. Jędrychowska-Jamborska, i in., Siatkówczak z zespołem delecji długich ramion chromosomu 13. – opis przypadków, „Klinika Oczna”, 2016, nr 118, s. 32–35.
P. Rutkowski i in., Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne u chorych na czerniaki oka – zalecenia Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Nowotwory” 2022, nr 7 (5), s. 389–400.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
