Badania hormonalne – poznaj jedne z częstszych wskazań do ich wykonania

Układ hormonalny, zwany też dokrewnym lub endokrynologicznym, odpowiada od za produkcję i uwalnianie hormonów, czyli związków chemiczny pełniących w organizmie liczne funkcje. Zaburzenia w poziomie poszczególnych hormonów to stan patologiczny, któremu towarzyszyć może wiele objawów. Sprawdź, jakie są najczęstsze wskazania do badań hormonalnych.

Zaburzenia hormonalne – powszechny problem

Układ hormonalnyLink otwiera się w nowej karcie kontroluje wszystkie funkcje organizmu ludzkiego. Tworzą go gruczoły wydzielania wewnętrznego – przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, trzustka, nadnercza oraz jajniki u kobiet i jądra u mężczyzn. Wszystkie te narządy odpowiedzialne są za wytwarzanie i uwalnianie hormonów. Coraz częściej mówi się o problemach hormonalnych. Niżej możesz się zapoznać z kluczowymi informacjami na temat jednych z popularniejszych. 

Do jakiego lekarza się zgłosić z zaburzeniami hormonalnymi?

Przy podejrzeniu zmian hormonalnych udaj się do endokrynologa. Ten specjalista kojarzony jest przede wszystkim ze schorzeniami tarczycy, ale w zakresie jego kompetencji znajdują się ogólnie zaburzenia hormonalne.

Zaburzenia pracy tarczycy

Badanie hormonów tarczycyLink otwiera się w nowej karcie jest jednym z częściej zlecanych przez lekarzy. Oznaczenie poziomu T3 (trijodotyroniny) i T4 (tyroksyny) wykonywane jest po uzyskaniu nieprawidłowego poziomu hormonu TSH, który kontroluje pracę tarczycy. Badania te stanowią podstawę diagnostyki zaburzeń tarczycy – niedoczynności lub nadczynnościLink otwiera się w nowej karcie. Z uwagi na zmienność dobową powinny być wykonywane w godzinach porannych. Lekarz może też zlecić w celach diagnostycznych profil tarczycowyLink otwiera się w nowej karcie. Oprócz wspomnianych już hormonów badane jest stężenie dwóch antygenów – anty-TPO i anty-TG. Dowiedz się, jakie są wskazania do profilu tarczycowego i czy wymaga on specjalnego przygotowania.

Zaburzenia stężenia prolaktyny

ProlaktynaLink otwiera się w nowej karcie to hormon znany przede wszystkim z regulowania procesu laktacji, czyli wytwarzania mleka przez kobiety. Hormon ten wpływa również na czynność jąder i jajników oraz na działanie wydzielanych przez nie hormonów płciowych. Zarówno za wysoki poziom prolaktyny – hiperprolaktynemia, jak i za zbyt niskie jej stężenie wiążą się z występowaniem objawów chorobowych. W przypadku kobiet mogą się pojawić zaburzenia laktacji po porodzie, zaburzenia miesiączkowania, zmniejszone libido, powiększenie piersi u kobiet, które nie urodziły dziecka. W przypadku mężczyzn zaburzenie stężenia prolaktyny doprowadzić może do mlekotoku, niepłodności, powiększenia gruczołów sutkowych bądź utraty popędu seksualnego.

Nieprawidłowy poziom kortyzolu

Hormon stresu – kortyzol odpowiada przede wszystkim za wzrost stężenia glukozy we krwi, co ma pobudzić organizm. Dostarcza zatem energii w sytuacjach narażenia na stres. Jednak zbyt długo utrzymujący się wysoki poziom kortyzolu wiąże się z ryzykiem skutków ubocznych. Eksperci wymieniają wśród nich zwłaszcza: nadciśnienie tętnicze, osłabienie odporności, depresję, spadek libido, wahania nastroju, lęki, bezsenność, osłabienie, wzrost masy ciała i gromadzenie się tkanki tłuszczowej w okolicach twarzy, karku i pleców. Badanie poziomu hormonu stresu jest pomocne w diagnostyce:

1. niedoczynności nadnerczy,

2. choroby Cushinga,

3. problemów związanych z przysadką mózgową.

Badanie poziomu hormonów płciowych

Specjaliści zlecają dość często oznaczenie poziomu hormonów płciowych. W przypadku kobiet dokonuje się oznaczenia hormonu folikulotropowego, estradiolu, hormonu luteinizującego, prolaktyny i TSH, dehydroepiandrosteronu, białka wiążącego hormony płciowe oraz testosteronu. Liczne są wskazania do badania hormonów żeńskich. Należą do nich m.in. zaburzenia miesiączkowania i płodności, nasilony zespół napięcia przedmiesiączkowego, podejrzenie zaburzeń pracy narządów płciowych czy zespołu policystycznych jajników. Ginekolodzy powinni zlecić badanie hormonalne w przypadku planowania rozpoczęcia przez pacjentkę stosowania antykoncepcji hormonalnej. Poza nimi konieczne jest wykonanie morfologii z rozmazem, lipidogramu, badania poziom cukru we krwi, prób wątrobowych i koagulogramu. Badanie hormonów męskich zawiera głównie testosteron, DHEA-S i estradiol. Objawy, które mogą wskazywać na niedobory hormonalne u mężczyzn, to m.in.: problemy z erekcją, nerwowość, problemy z koncentracją, obniżony popęd płciowy (libido), zaburzenia płodności, obniżenie odporności, zmniejszenie owłosienia.

1. Dowiedz się, czym są hormony tropowe i za co odpowiadająLink otwiera się w nowej karcie.

Inne wskazania do badań hormonalnych

Lista wskazań do badań hormonalnychLink otwiera się w nowej karcie jest bardzo długa. Poza wyżej wymienionymi znajdują się na niej m.in.:

1. niekontrolowany przyrost lub utrata masy ciała i zaburzenia apetytu,

2. pogorszona kondycja skóry, łojotok, trądzik, przesuszona skóra,

3. nadmierne wypadanie włosów,

4. nadmierny przyrost włosów typu męskiego (hirsutyzm),

5. apatia, wahania emocjonalne,

6. nadpobudliwość nerwowa,

7. skurcze mięśni,

8. przewlekłe zmęczenie,

9. łamliwość paznokci,

10. zaburzenia pracy serca,

11. zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego,

12. wzmożona potliwość,

13. nieprawidłowy poziom glukozy we krwi.

Źródła:

1. S. Konturek, Fizjologia człowieka, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007.

2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2022.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.