Testosteron – jaka jest jego rola w organizmie?

Testosteron to hormon, który odgrywa kluczową rolę w rozwoju płciowym mężczyzn i wpływa na kształtowanie męskich cech – w okresie dojrzewania, ale także w życiu płodowym. Ta naturalna substancja stymuluje wzrost tkanki kostnej i mięśniowej, redukując przy tym poziom tkanki tłuszczowej. Do jej zadań należy również regulowanie ciśnienia krwi oraz pracy układu odpornościowego. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar powoduje szereg dokuczliwych objawów. Testosteron w określonym stężeniu jest obecny również u kobiet. Sprawdź, jak zbadać jego poziom!

Testosteron – co to za hormon? Jaka jest jego rola w organizmie?

Testosteron to hormon płciowy, który należy do grupy androgenów. Jest wytwarzany przez komórki śródmiąższowe jąder, ale także korę nadnerczy, jajniki oraz łożysko płodowe. Za jego wydzielanie odpowiada hormon luteizujący LHLink otwiera się w nowej karcie, który jest wydzielany przez przysadkę mózgową. Najwyższy poziom tej naturalnej substancji występuje u mężczyzn między 20 a 35 rokiem życia. Po tym czasie stopniowo obniża się w miarę starzenia się organizmu. Do przedwczesnego obniżenia poziomu testosteronu może dojść na skutek stosowania używek, chronicznego stresu i braku aktywności fizycznej. 

Przeczytaj także na temat progesteronu u mężczyznLink otwiera się w nowej karcie.

Testosteron odgrywa szereg funkcji w organizmie. Przede wszystkim stymuluje dojrzewanie układu płciowego mężczyzn i odpowiada za kształtowanie się typowo męskich cech fizjologicznych takich jak: zarost na twarzy, owłosienie w miejscach intymnych, rozwój gruczołu krokowego (prostaty) i dojrzewanie plemników, mutacja głosu, uwydatnienie chrząstki tarczowatej krtani (tzw. jabłka Adama), a także zwiększenie masy mięśniowej i kształtowanie sylwetki. Testosteron pełni też funkcje, które nie są bezpośrednio związane z dojrzewaniem płciowym: wspomaga rozwój tkanki mięśniowej i kostnej, redukuje ilość tkanki tłuszczowej, reguluje poziom ciśnienia tętniczego krwi, wspiera pracę układu odpornościowego i odpowiada za poziom libido u mężczyzn i kobiet. 

Dowiedz się także, jak działają hormonyLink otwiera się w nowej karcie oraz układ hormonalnyLink otwiera się w nowej karcie.

Jakie są normy stężenia testosteronu?

Normy stężenia testosteronu są różne dla kobiet i mężczyzn. Wynik podawany jest w nanomolach na litr (nmol/l) lub nanogramach na decylitr (ng/dl). Prawidłowy poziom testosteronu u mężczyzn powinien mieścić się w granicach 260–1000 ng/dl (lub 9,0–34,7 nmol/l). Natomiast prawidłowy wynik dla kobiet to 0,52–2,43 nmol/l lub 15–70 ng/dl [2]. Zastanawiasz się, kiedy wdrożyć suplementację testosteronu? Przyjmuje się, że substytucja konieczna jest dopiero wtedy, gdy poziom hormonu u mężczyzn spada poniżej 8 nmol/l. Aby prawidłowo zinterpretować wynik badania, udaj się do endokrynologa.

Dowiedz się, kiedy warto wykonać badanie męskich hormonówLink otwiera się w nowej karcie.

Jak wygląda badanie poziomu testosteronu?

Badanie poziomu testosteronu zaleca się szczególnie w przypadku kłopotów z erekcją, zaburzeń potencji i spadku libido, diagnostyki niepłodności, podejrzenia guzów jąder, zaburzenia dojrzewania płciowego u chłopców czy pojawienia się typowo męskiego owłosienia u kobiet.

Przebieg badania poziomu testosteronu nie różni się od standardowego pobierania krwi. Pielęgniarka pobiera próbkę z żyły łokciowej, a cała procedura trwa kilka minut i jest mało inwazyjna. Na badanie tego parametru nie musisz zgłaszać się na czczo, jednak pamiętaj, aby:

• tuż przed wizytą w laboratorium unikać wysiłku fizycznego;

• poinformować lekarza, który będzie analizował wyniki, o lekach przyjmowanych na stałe i suplementach diety.

Badanie ma na celu ocenę całkowitego stężenia hormonu w postaci wolnej, jak i związanej z białkami transportowymi. 

Objawy niedoboru testosteronu

Jak zwiększyć testosteron u mężczyzn? To pytanie zadają sobie najczęściej panowie, którzy obserwują u siebie objawy niedoboru testosteronu. Niski poziom hormonu objawia się:

• problemami z erekcją;

• spadkiem libido;

• problemami z koncentracją;

• drażliwością;

• osłabieniem i apatią;

• bezsennością;

• spadkiem masy mięśniowej i większą skłonnością do tycia;

• nadwagą i otyłością;

• brakiem owłosienia na ciele;

• uderzeniami gorąca.

Jeśli szukasz przyczyn spadku libido, w pierwszej kolejności zwróć uwagę na swój tryb życia i nawyki żywieniowe. Wypróbuj dietę na potencję, która nie tylko będzie wspierała Twoją aktywność płciową, ale również poprawi ogólną kondycję psychofizyczną. 

Przeczytaj także na temat objawów andropauzy u mężczyznLink otwiera się w nowej karcie.

Objawy nadmiaru testosteronu

Podwyższony poziom testosteronu najczęściej wynika ze stosowania substancji syntetycznych, które zawierają ten hormon. Objawów doświadczają zwykle kulturyści, którzy chcą zbudować masę mięśniową. Do symptomów zbyt wysokiego stężenia testosteronu we krwi należą:

• wzmożony popęd seksualny;

• podwyższone ciśnienie;

• wahania nastroju i agresja;

• trądzik;

• wysoki poziom cholesterolu;

• łysienie;

• przerost prostaty;

• niepłodność wynikająca ze zmniejszenia liczby plemników.

Jakie ma znaczenie testosteron u kobiet?

Mimo że kobiety bardziej martwią się ewentualnym niedoborem estrogenów, poziom testosteronu również jest czynnikiem, na który powinny zwrócić uwagę. Dzięki temu hormonowi jajniki mogą prawidłowo funkcjonować, a libido utrzymuje się na zadowalającym poziomie. Zbyt wysokie stężenie testosteronu u pań skutkuje problemami z płodnością, zaburzeniami menstruacji, problemami skórnymi, zmniejszoną odpornością organizmu oraz manifestacją typowo męskich cech fizjologicznych (np. owłosienie, typ sylwetki). W przypadku pojawienia się takich objawów wskazana jest wizyta u endokrynologa lub ginekologa, który specjalizuje się również w dziedzinie endokrynologii.

Przeczytaj, jakie badania hormonalne może zlecić ginekologLink otwiera się w nowej karcie.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. M. Binder i in., Hormony, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022.

2. A. Dembińska-Kieć i in., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.

3. M. Walczak i in., Endokrynologia wieku rozwojowego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.

4. E. Kempisty-Jeznach, Testosteron, Klucz do męskości, Wydawnictwo Prószyński Media, Warszawa 2018.

5. M. Rabijewska, Praktyczne aspekty rozpoznawania i leczenia zespołu niedoboru testosteronu (TDS) u mężczyzn, „Przegląd Urologiczny” 2009, nr 4 (56).

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.