Czym jest wskaźnik HOMA-IR i w jaki sposób można go obliczyć?

Wskaźnik HOMA-IR jest parametrem, za pomocą którego można określić, czy dana osoba cierpi na insulinooporność. Sprawdza się go też u osób z cechami zespołu metabolicznego. Jeśli nie możesz schudnąć, mimo wysiłków, ciągle odczuwasz zmęczenie i jesteś w stanie apatii, sprawdź, czym dokładnie jest wskaźnik HOMA-IR i w jaki sposób można go obliczyć. Dowiedz się również, jakie badania trzeba wykonać, by móc obliczyć ten wskaźnik, oraz w jaki sposób interpretować uzyskane wyniki.

Czym jest insulinooporność?

InsulinoopornośćLink otwiera się w nowej karcie to zaburzenie metaboliczne, którego istotą jest zmniejszona wrażliwość tkanek na działanie insulinyLink otwiera się w nowej karcie, czyli hormonu produkowanego przez trzustkę. Hormon ten w warunkach prawidłowych reguluje metabolizm węglowodanów, białka i tłuszczów, dlatego wydzielany jest głównie po posiłku. Energia uzyskana z rozkładu substancji pokarmowych wykorzystywana jest przez komórki organizmu. Jeżeli wrażliwość komórek na działanie insuliny jest obniżona, to trzustka produkuje jej coraz więcej. Z czasem prowadzi to do niewydolności wewnątrzwydzielniczej tego gruczołu. Rozwija się stan przedcukrzycowy, a następnie cukrzyca. Jednocześnie wysokie stężenie insuliny hamuje działanie innego enzymu – glukagonu. Jego rolą jest udział w procesach wykorzystywania zapasów energii w postaci tkanki tłuszczowej. Konsekwencją zaburzenia działania glukagonu jest nadmierne odkładanie się tkanki tłuszczowej, co doprowadza do otyłości i podwyższonego stężenia cholesterolu.

• Przeczytaj również: Hiperinsulinemia – co to takiego? Przyczyny, objawy, leczenieLink otwiera się w nowej karcie

Jakie są objawy insulinooporności?

Objawy insulinooporności są niespecyficzne. Zaliczamy do nich:

• nadmierne odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha,

• napady głodu po spożytym posiłku,

• problemy z odchudzaniem mimo zastosowanej diety,

• przewlekłe zmęczenie,

• trudności z zasypianiem,

• uczucie zimna,

• senność po zjedzeniu posiłku,

• kłopoty z koncentracją,

• bóle stawów,

• obniżenie nastroju,

• pogorszenie kondycji skóry, włosów i paznokci.

Jeśli zauważasz u siebie takie objawy, koniecznie zgłoś się do lekarza rodzinnego. Być może dotykają Cię problemy z insulinoopornością.

Musisz wiedzieć, że insulinooporność może przebiegać bezobjawowo, pozostając niezdiagnozowana przez długi czas. Aby wykryć ją na jak najwcześniejszym etapie, warto wykonywać regularne badania poziomu insuliny i glukozy we krwiLink otwiera się w nowej karcie. Niezdiagnozowana i nieleczona insulinooporność może prowadzić do rozwoju cukrzycy i jej powikłań. Kobiety, u których stwierdzono insulinooporność powinny zgłosić się do ginekologa i wykonać badanie w kierunku  zespołu policystycznych jajników.

Czym jest wskaźnik HOMA-IR i jak się go oblicza?

W diagnostyce insulinooporności konieczne jest wykonanie kilku badań krwi, takich jak oznaczenie poziomu glukozy i insuliny na czczo. Na podstawie uzyskanych wyników można właśnie wyliczyć wskaźnik HOMA-IR. Umożliwia on określenie, czy dotyczy Cię insulinooporność oraz jaki jest poziom zaawansowania tego zaburzenia. Wskaźnik HOMA-IR wylicza się poprzez pomnożenie wyniku insuliny i poziomu glukozy na czczo, a następnie podzielenie uzyskanej wartości przez 22,5. 

Wskaźnik HOMA-IR – jak interpretować wyniki?

Prawidłowy wynik wykluczający insulinooporność powinien być mniejszy niż 1. Jeśli wskaźnik jest większy, konieczne okazuje się wykonanie badań dodatkowych celem pogłębienia diagnostyki. Wartość powyżej 2,5 może przemawiać za insulinoopornością, ale oznaczenie trzeba powtórzyć kilka razy, ponieważ poziom insuliny ulega zmianom w ciągu doby.

Innymi badaniami wykorzystywanymi u pacjentów z podejrzeniem insulinooporności są: test obciążenia glukoząLink otwiera się w nowej karcie, pomiar białka C-reaktywnego, insulina po obciążeniuLink otwiera się w nowej karcie oraz pomiar poziomu adiponektyny. Te analizy laboratoryjne pozwalają na postawienie ostatecznej diagnozy. W niektórych sytuacjach lekarz zleca również wykonanie badania stężenia hemoglobiny glikowanejLink otwiera się w nowej karcie.

Podwyższony wskaźnik HOMA-IR – i co dalej?

Jeśli wyliczony wskaźnik HOMA-IR odbiega od normy, koniecznie skorzystaj z pomocy endokrynologa lub diabetologaLink otwiera się w nowej karcie. Taki specjalista podejmie decyzję o odpowiedniej terapii. 

Leczenie insulinooporności opiera się na modyfikacji sposobu odżywiania i aktywności fizycznej. Warto więc z pomocą dietetyka wprowadzić zasady zdrowego żywienia. Bardzo ważnym elementem, który pomaga w przeciwdziałaniu otyłości i cukrzycy, jest dieta bogata w produkty naturalne, błonnik i mikroelementy. Przygotowując posiłki, unikaj głębokiego smażenia i użycia tłuszczów zwierzęcych. Zastąp je w miarę możliwości olejami bogatymi w nienasycone kwasy tłuszczowe. Poza tym zadbaj o odpowiednią dawkę snu, ogranicz lub wyeliminuj ze swojego życia palenie i alkohol.

lek. Agnieszka Żędzian

Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autora

Podziel się z innymi

Udostępnij artykuł w social-mediach.

Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcie

Źródła:

1. Dara P Schuster, Vani Duvuuri, Diabetes mellitus, Clinics in Podiatric Medicine and Surgery, 2002 Jan;19(1):79-107.

2. Rosita A Condorelli, Aldo E Calogero, et al, PCOS and diabetes mellitus: from insulin resistance to altered beta pancreatic function, a link in evolution, Gynecol Endocrinol. 2017 Sep;33(9):665-667. 

3. Fátima O Martins, Silvia V Conde, Impact of Diet Composition on Insulin Resistance, Nutrients, 2022 Sep 9;14(18):3716.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.