Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych na świecie, a liczba dotkniętych nią osób stale rośnie. Nieleczona lub niewłaściwie kontrolowana cukrzyca może prowadzić do wielu poważnych powikłań, takich jak choroby serca, uszkodzenie nerek, utrata wzroku czy neuropatia. Jednak dzięki odpowiedniej wiedzy, zdrowej diecie, regularnej aktywności fizycznej i wsparciu medycznemu można skutecznie kontrolować przebieg choroby i uniknąć wielu jej konsekwencji.W tej kategorii znajdziesz artykuły dotyczące cukrzycy typu 1, cukrzycy typu 2 oraz cukrzycy ciążowej. Dowiesz się, jakie są objawy tego schorzenia, jak wygląda diagnostyka oraz na czym polega leczenie i codzienne zarządzanie chorobą cukrzycową. Poruszamy tu również tematy związane z prawidłowym żywieniem, monitorowaniem poziomu cukru we krwi oraz rolą aktywności fizycznej w kontroli cukrzycy.
Cukrzyca to choroba, w której poziom cukru (glukozy) we krwi jest zbyt wysoki, bo organizm albo nie produkuje wystarczającej ilości insuliny, albo nie potrafi jej właściwie wykorzystać. Insulina to hormon produkowany przez trzustkę. Pozwala komórkom wchłonąć glukozę z krwi i wykorzystać ją jako źródło energii. Kiedy ten mechanizm zawodzi, cukier pozostaje w krwiobiegu, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.Istnieją dwa główne typy cukrzycy:
Cukrzyca typu 1 – układ odpornościowy atakuje własną trzustkę, niszcząc komórki odpowiedzialne za produkcję insuliny. Choć najczęściej diagnozuje się tę chorobę u dzieci i młodzieży, może pojawić się również u dorosłych. Objawy rozwijają się szybko, dlatego konieczne jest wdrożenie leczenia w jak najkrótszym czasie.Cukrzyca typu 2 – najczęściej spotykana odmiana, która dotyczy głównie dorosłych, choć coraz częściej diagnozuje się ją także u dzieci i nastolatków. W tym przypadku organizm wytwarza insulinę, ale komórki nie reagują na nią odpowiednio, co prowadzi do insulinooporności. Cukrzyca typu 2 często jest powiązana z otyłością i niezdrowym stylem życia.
Cukrzyca stała się jednym z największych wyzwań zdrowotnych XXI wieku. Wiele krajów zmaga się z rosnącą liczbą przypadków tego schorzenia i jego powikłań, takich jak choroby sercowo-naczyniowe czy niewydolność nerek. Na całym świecie na cukrzycę może chorować nawet około 8–9% osób powyżej 18. roku życia. Według najnowszych danych WHO ponad 800 milionów dorosłych ma tę chorobę. W ciągu ostatnich lat zauważono znaczący wzrost zachorowań – w 2013 roku z cukrzycą zmagało się około 372 milionów ludzi, a do 2035 roku ta liczba może wzrosnąć do 591 milionów.Szacuje się, że około 3 mln Polaków ma zdiagnozowaną cukrzycę, a 5 mln znajduje się w stanie przedcukrzycowym, co oznacza, że stężenie glukozy we krwi jest nieprawidłowe, ale nie osiągnęło jeszcze alarmującego poziomu choroby cukrzycowej. Cukrzyca typu 2 stanowi 85–90% wszystkich przypadków, a jej główną przyczyną jest otyłość. Eksperci wskazują, że liczba osób z niezdiagnozowaną cukrzycą może być znacznie wyższa niż oficjalne dane.
Objawy cukrzycy typu 1 często pojawiają się nagle. Jeśli zaczynasz częściej niż zwykle odwiedzać toaletę, może to być sygnał, że Twój organizm próbuje pozbyć się nadmiaru glukozy, produkując więcej moczu. Towarzyszy temu intensywne pragnienie, spowodowane utratą płynów. Choć możesz mieć normalny, a nawet większy apetyt, niewyjaśniona utrata masy ciała powinna wzbudzić Twoją czujność. Dodatkowo ciągłe zmęczenie i brak energii wynikają z tego, że organizm nie jest w stanie prawidłowo wykorzystać glukozy jako paliwa. U niektórych osób pojawiają się też problemy ze wzrokiem – wahania poziomu cukru mogą powodować przejściowe zaburzenia widzenia. Jeśli zauważysz u siebie takie objawy, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem.Choroba ta częściej jest diagnozowana u dzieci i młodzieży niż u dorosłych, dlatego wymaga od rodziców i opiekunów szczególnej czujności i obserwacji zachowań dziecka. Tzw. młodzi dorośli również powinni zwracać uwagę na wszelkie nietypowe zmiany w swoim organizmie.Objawy cukrzycy typu 2 pojawiają się stopniowo, przez co łatwo je przeoczyć. Jeśli często odczuwasz silne pragnienie, może to być znak, że poziom glukozy we krwi jest zbyt wysoki. Z tego samego powodu możesz też potrzebować częstszych wizyt w toalecie. Masz problemy ze snem? Niestety cukrzyca typu 2 jest w stanie wpływać na jakość nocnego odpoczynku, co odbija się na Twoim samopoczuciu w ciągu dnia. Kolejnym niepokojącym sygnałem mogą być zaburzenia widzenia – nieostry obraz lub trudności z koncentracją wzroku. Również jeśli zauważasz, że częściej zmagasz się z infekcjami skórnymi lub układu moczowego, skonsultuj się z lekarzem. Każdy z tych objawów może być wskazówką, że czas sprawdzić stężenie glukozy we krwi.
Diagnostyka cukrzycy zaczyna się od prostego badania – pomiaru poziomu glukozy we krwi. Wykonuje się je rano, na czczo. Prawidłowe stężenie cukru to 70–99 mg/dl. Jeśli wyszło 100–125 mg/dl, może to być sygnał ostrzegawczy – tzw. stan przedcukrzycowy. Wynik powyżej 126 mg/dl może sugerować cukrzycę. Jeśli nieprawidłowe stężenie powtarza się w kolejnych badaniach, może to być sygnał, że należy rozpocząć diagnostykę w kierunku cukrzycy.Jednym z badań diagnostycznych potwierdzających cukrzycę jest doustny test obciążenia glukozą (OGTT), czyli tzw. krzywa cukrowa. Jak wygląda to badanie? Najpierw pobiera się próbkę krwi na czczo i badany wypija w ciągu 3–5 minut słodki roztwór 75 g glukozy w 200–300 ml wody. Po dwóch godzinach pobierana jest kolejna próbka krwi. W ten sposób, porównując dwie otrzymane wartości, można wykryć zaburzenia tolerancji glukozy w organizmie. Wynik poniżej 140 mg/dl oznacza, że wszystko jest w porządku. Jeśli jednak masz 140–199 mg/dl, może to świadczyć o nieprawidłowej tolerancji glukozy – warto działać, zanim problem się pogłębi.Zauważasz u siebie objawy takie jak ciągłe pragnienie, częste wizyty w toalecie lub uporczywe zmęczenie? W takiej sytuacji lekarz może zlecić pomiar glukozy niezależnie od pory dnia i posiłków. Jeśli wynik przekroczy 200 mg/dl, to wyraźny znak, że cukrzyca może być realnym problemem.Pamiętaj – im wcześniej zareagujesz, tym większe masz szanse na uniknięcie powikłań! Profilaktyka i regularne badania to Twoi najlepsi sprzymierzeńcy w walce o zdrowie.
Leczenie cukrzycy to długi proces, który wymaga Twojego aktywnego udziału i współpracy z lekarzem. W zależności od typu choroby terapia może wyglądać różnie. Przy cukrzycy typu 1 konieczne jest codzienne podawanie insuliny i regularne sprawdzanie poziomu glukozy. Cukrzyca typu 2 z kolei często wymaga zmiany nawyków żywieniowych, zwiększenia dawki ruchu oraz stosowania leków doustnych – czasami również insuliny. Kluczowe jest regularne kontrolowanie glukozy i konsultowanie się z lekarzem, aby terapia była skuteczna i dopasowana do Twoich potrzeb. To właśnie dzięki takim działaniom możesz lepiej kontrolować chorobę i poprawić jakość swojego życia.
Najczęstszymi rodzajami cukrzycy są typy 1. i 2. Na tym jednak lista przejawów tego zaburzenia metabolicznego się nie kończy. Jest jeszcze cukrzyca ciężarnych, czy też będąc następstwem obciążeń genetycznych… Wszystkie dają podobne objawy, choć inne są ich przyczyny. Dowiedz się, co wywołuje różne typy tej choroby.
