Insulinooporność – co to jest? Metody leczenia i dieta w insulinooporności
Insulinooporność, czyli zmniejszenie wrażliwości tkanek obwodowych na działanie insuliny, jest coraz częściej spotykanym zaburzeniem, które może prowadzić m.in. do stanu przedcukrzycowego i cukrzycy. Mimo że często pozostaje w początkowym stadium bezobjawowa, insulinooporność prowadzi do poważnych zmian w organizmie, dlatego warto jak najwcześniej rozpocząć jej leczenie. Podpowiadamy, jak zmierzyć się z insulinoopornością za pomocą modyfikacji stylu życia i, w razie jej niedostatecznej skuteczności, środków farmakologicznych.
Czym jest insulinooporność?
Insulinooporność jest definiowana jako zaburzenie biologicznej odpowiedzi tkanek (w szczególności mięśni, wątroby i tkanki tłuszczowej) na stymulację insulinąLink otwiera się w nowej karcie – hormonu wydzielanego przez komórki beta trzustki, odpowiedzialnego przede wszystkim za regulację (obniżanie) poziomu glukozy we krwiLink otwiera się w nowej karcie. Mówiąc w uproszczeniu – tkanki przestają reagować na działanie insuliny, co w rezultacie prowadzi do jej zwiększonego wydzielania przez trzustkę, a z czasem może być także przyczyną nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych, otłuszczenia narządów wewnętrznych, a przede wszystkim – podwyższenia stężenia glukozy we krwi.
Dowiedz się, czym jest wskaźnik HOMA-IR i w jaki sposób można go obliczyćLink otwiera się w nowej karcie.
Zjawisko insulinooporności jest niestety coraz częstszym problemem w populacji. Jeszcze przed pandemią COVID-19 zaobserwowano wzrost częstości występowania nie tylko insulinooporności, ale również zespołu metabolicznegoLink otwiera się w nowej karcie u ludzi na całym świecie. Wiąże się to prawdopodobnie z nadmiernym dostarczaniem kalorii, spożywaniem wysokoprzetworzonej żywności i siedzącym trybem życia. Będące efektem niezdrowego stylu życia nadwaga i otyłość sprzyjają insulinooporności i związanymi z nią powikłaniami, w tym stanowi przedcukrzycowemu i cukrzycy typu 2. Według światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2014 roku na całym świecie na cukrzycęLink otwiera się w nowej karcie chorowało w przybliżeniu 422 milionów ludzi, podczas gdy w roku 1980 liczba ta wynosiła prawdopodobnie około 108 milionów. Profilaktyka insulinooporności i wczesne wykrycie i leczenie cukrzycy mają na celu m.in. zapobieganie wystąpienia powikłań hiperglikemiiLink otwiera się w nowej karcie, tzw. stopie cukrzycowej.
Insulinooporność – jaką dietę stosować?
Podstawą terapii insulinooporności jest modyfikacja stylu życia. Powinna ona obejmować nie tylko dietę, ale również codzienną aktywność fizyczną, która zwiększa „spalanie” kalorii, ale również zwiększa wrażliwość mięśni na działanie insuliny. Udowodniono, że zmniejszenie masy ciała, dieta niskokaloryczna z ograniczeniem spożycia soli i węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym znacząco zmniejszają ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Dla osób, które nie chcą lub nie mają czasu na „liczenie” kalorii, są dostępne przepisy na zdrowe niskowęglowodanowe posiłki, np. jadłospis w diecie cukrzycowej na 7 dni.
Zasady diety niskowęglowodanowej są proste – zmniejszenie spożycia glukozy ma na celu zmniejszenie insulinooporności. Istotne jest, aby sprawdzać skład kupowanych produktów, w których często „ukryty” jest cukier. Pamiętaj o odpowiednim spożyciu białka, błonnika i regularnym piciu wody. Zrezygnuj ze słodzonych napojów i słodyczy – możesz je zastąpić pokrojonymi w słupki warzywami.
Farmakologiczne leczenie insulinooporności
Jeżeli stosowana dieta i regularna aktywność fizyczna nie przynoszą dostatecznych efektów, konieczne może być dodatkowo włączenie środków farmakologicznych. Nie powinny one jednak stanowić zastępstwa dla zdrowego stylu życia, a być jego dodatkiem. Warto również zaznaczyć, że leki nie są oficjalnie wskazane do stosowania u osób z insulinoopornością, wykazują jednak pozytywne działanie i są dość często włączane do leczenia pacjentów.
Do najczęściej stosowanych leków należą metformina (lek pierwszego wyboru u osób z cukrzycą typu 2 i zespołem policystycznych jajników), inhibitory GLP-1 (mają udowodniony wpływ na redukcję masy ciała) i inhibitory SGLT-2 (zwiększają wydalanie glukozy z moczem i wpływają na zmniejszenie masy ciała).
Wpływ leczenia chirurgicznego na insulinooporność
U osób z otyłością, u których nie udaje się zmniejszyć masy ciała przy pomocy diety, ruchu i środków farmakologicznych, warto rozważyć leczenie chirurgiczne. Do operacyjnego leczenia otyłości kwalifikuje się aktualnie chorych, u których BMI wynosi ≥40 kg/m² lub ≥35 kg/m², jeśli pacjent choruje przewlekle na inne schorzenia. Najczęściej wykonywane zabiegi u osób mierzących się z otyłością to: opaskowanie żołądka, resekcja rękawowa żołądka i tzw. by-pass żołądka. Zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej u pacjentów po chirurgicznym leczeniu otyłości zwykle znacząco zmniejsza insulinooporność.
Krew
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. W pracy z pacjentem stara się zawsze indywidualnie podejść do jego problemu oraz, korzystając ze swojej wiedzy i doświadczenia, postawić właściwą diagnozę. Aby skutecznie pomagać pacjentom, systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.
lek. Agnieszka ŻędzianZobacz artykuły tego autoraPodziel się z innymi
Udostępnij artykuł w social-mediach.
Facebook - Link otwiera się w nowej karcieInstagram - Link otwiera się w nowej karcieTwitter - Link otwiera się w nowej karcieŹródła:
Freeman A., Pennings N., Insulin Resistance, „StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507839/.
Foley P., Effect of low carbohydrate diets on insulin resistance and the metabolic syndrome, „Current Opinion in Endocrinology, Diabetes, and Obesity”, 2021, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8500369/.
Panuganti K., Nguyen M., Kshirsagar. R., Obesity, „StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459357/.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych na stronie zdrowie.nn.pl należy skonsultować ich treść z lekarzem. Zdrowie.nn.pl dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów była najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
